کیا با یکبار ضرب و جرح طلاق گرفتند

گرچه یک بار ضرب و جرح به تنهایی ممکن است در بسیاری موارد منجر به صدور حکم طلاق برای زن نشود، اما در شرایط خاص و با اثبات مصادیقی همچون عسر و حرج یا سوء معاشرت، امکان جدایی از همسر فراهم می آید. این موضوع به شدت و تکرار ضرب و جرح و همچنین توانایی زن در ارائه مستندات حقوقی معتبر بستگی دارد. بررسی دقیق پرونده، نقش قاضی و نوع مدارک اثباتی، در این فرایند حیاتی است.

طلاق به دلیل خشونت خانگی، یکی از پیچیده ترین و حساس ترین پرونده ها در دادگاه های خانواده است. سوالی که بسیاری از زنان در معرض خشونت با آن مواجه اند این است که آیا یک بار ضرب و جرح از سوی همسر، می تواند مبنایی برای درخواست طلاق و رهایی از یک زندگی پر از رنج باشد؟ پاسخ به این پرسش، نیازمند درک عمیق از مبانی حقوقی، رویه های قضایی و روش های اثبات در محاکم است. این مقاله به بررسی جامع ابعاد حقوقی و عملی طلاق به دلیل ضرب و جرح می پردازد و راهنمایی روشن برای زنانی است که در جستجوی احقاق حقوق خود هستند.

مبانی حقوقی طلاق به دلیل خشونت: عسر و حرج و سوء معاشرت

در نظام حقوقی ایران، درخواست طلاق از سوی زن بدون رضایت شوهر، تنها در موارد خاصی امکان پذیر است که مهمترین آن ها اثبات عسر و حرج یا سوء معاشرت است. خشونت فیزیکی، از جمله ضرب و جرح، می تواند از مصادیق بارز این دو مفهوم حقوقی باشد.

تعریف حقوقی عسر و حرج

ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی ایران، مفهوم عسر و حرج را چنین تعریف می کند: در صورتی که ادامه زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد، وی می تواند به دادگاه مراجعه و تقاضای طلاق کند. چنانچه عسر و حرج در دادگاه ثابت شود، دادگاه می تواند شوهر را اجبار به طلاق نماید و در صورتی که اجبار میسر نباشد، به اذن حاکم شرع، زن طلاق داده می شود. این ماده، سنگ بنای حقوقی طلاق به درخواست زن در موارد خشونت خانگی است.

معیار غیرقابل تحمل بودن ادامه زندگی از دیدگاه قانون و قضات، کلیدی ترین نکته در اثبات عسر و حرج است. این معیار یک مفهوم انتزاعی نیست، بلکه باید با ادله و مستندات عینی در دادگاه به اثبات برسد. قاضی با بررسی مجموع شرایط پرونده، شدت و تداوم خشونت، تأثیرات جسمی و روحی آن بر زوجه، وضعیت اجتماعی و فرهنگی طرفین، و سایر عوامل مرتبط، در مورد وجود عسر و حرج تصمیم گیری می کند.

مصادیق عسر و حرج گسترده اند و شامل هر وضعیتی می شوند که ادامه زندگی مشترک را برای زن به شدت دشوار یا ناممکن می سازد. ضرب و جرح می تواند به طرق مختلفی به عسر و حرج منجر شود:

• اگر ضرب و جرح با شدت و دفعات بالا اتفاق بیفتد و به سلامت جسمی یا روانی زن آسیب جدی وارد کند.
• اگر منجر به ایجاد ترس و اضطراب دائمی، افسردگی، یا سایر اختلالات روانی در زن شود که زندگی عادی او را مختل سازد.
• اگر ضرب و جرح در مقابل فرزندان یا دیگران رخ دهد و به حیثیت و آبروی زن لطمه بزند.
• اگر با وجود اقدامات درمانی و مشاوره، رفتار خشونت آمیز زوج ادامه یابد و امیدی به اصلاح نباشد.

مفهوم سوء معاشرت

سوء معاشرت به معنای رفتار و گفتار نامناسب، تندخویی، بدرفتاری و عدم رعایت حقوق زوجیت از سوی یکی از طرفین است. این مفهوم می تواند شامل طیف وسیعی از رفتارهای خشونت آمیز، اعم از جسمی و کلامی، باشد. ضرب و جرح، حتی اگر یک بار اتفاق افتاده باشد، در صورت داشتن شدت کافی یا تکرار (ولو با فواصل زمانی زیاد)، می تواند مصداق بارز سوء معاشرت قرار گیرد.

در برخی موارد، حتی یک بار ضرب و جرح شدید که منجر به آسیب های جدی جسمی یا روحی می شود، می تواند به عنوان سوء معاشرت تلقی شود که ادامه زندگی را برای زوجه غیرقابل تحمل می کند. قاضی در این موارد به تأثیرات روانی و جسمی فوری و بلندمدت حادثه بر زوجه توجه ویژه ای دارد.

تفاوت و همپوشانی عسر و حرج و سوء معاشرت: این دو مفهوم ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند. سوء معاشرت اغلب یکی از عوامل ایجاد عسر و حرج است. به عبارت دیگر، سوء معاشرت زوج (مثل ضرب و جرح) می تواند شرایطی را برای زوجه ایجاد کند که ادامه زندگی را برای او به عسر و حرج سوق دهد. در دادگاه، معمولاً زن سعی می کند با اثبات سوء معاشرت، وجود عسر و حرج را نیز برای قاضی محرز نماید. اثبات سوء معاشرت ممکن است کمی آسان تر باشد، اما برای صدور حکم طلاق، نهایتاً باید به نقطه عسر و حرج در زندگی مشترک منجر شود.

آیا واقعاً با یک بار ضرب و جرح می توان طلاق گرفت؟ تحلیل حقوقی

پاسخ به این سوال نیازمند بررسی دقیق تر رویه قضایی و جزئیات پرونده است. در یک نگاه کلی و بر اساس رویه عمومی دادگاه ها، معمولاً یک بار ضرب و جرح به تنهایی برای صدور حکم طلاق به دلیل عسر و حرج کافی نیست، مگر در شرایط بسیار خاص و استثنائی.

دیدگاه رایج دادگاه ها و الزامات قانونی

دادگاه ها اغلب بر این باورند که برای تحقق مفهوم «عسر و حرج» و غیرقابل تحمل شدن زندگی، رفتار خشونت آمیز زوج باید دارای استمرار، تکرار یا شدت خاصی باشد. یک بار ضرب و جرح، در صورتی که شدت آن به حدی نباشد که نقص عضو، از کار افتادگی یا آسیب های روحی عمیق و غیرقابل جبران ایجاد کند، ممکن است توسط دادگاه به عنوان یک اتفاق گذرا در زندگی زناشویی تلقی شود و برای اثبات عسر و حرج کافی دانسته نشود.

قضات معمولاً به دنبال الگوهای رفتاری هستند که نشان دهد ادامه زندگی مشترک با این شخص برای زوجه به یک رنج دائمی تبدیل شده است. این بدان معناست که صرف گزارش پزشکی قانونی از یک بار ضرب و جرح، بدون پیگیری کیفری و بدون وجود سایر مستندات یا قرائن، احتمالاً به صدور حکم طلاق منجر نخواهد شد.

موارد استثنایی و شرایط خاص

با این حال، مواردی وجود دارد که حتی یک بار ضرب و جرح می تواند به طلاق منجر شود. این موارد عموماً حول محور شدت جراحات، تأثیرات بلندمدت بر زوجه، یا وجود شروط خاص در عقدنامه می چرخد:

1. شدت جراحات و آسیب های وارده:
   • اگر ضرب و جرح منجر به نقص عضو، از کار افتادگی دائم یا موقت طولانی مدت، یا آسیب های روحی و روانی عمیق و غیرقابل جبران شود. در چنین حالتی، حتی یک بار واقعه نیز می تواند به وضوح مصداق عسر و حرج باشد. گزارش های دقیق پزشکی قانونی، گواهی روانپزشک و روانشناس، و شهادت متخصصین می تواند در اثبات این موارد حیاتی باشد.
   • اقدام به قتل یا آسیب جدی: اگر ضرب و جرح با قصد آسیب جدی به جان زوجه یا اقدام به قتل وی همراه باشد، حتی یک بار نیز می تواند دلیل محکم برای طلاق باشد.
2. تکرار ضرب و جرح (حتی اگر کوچک باشد) و نقش آن در اثبات عسر و حرج:
   • گرچه هر بار ضربه ممکن است به تنهایی منجر به جراحت شدید نشود، اما تکرار آن، حتی با فواصل زمانی طولانی، نشان دهنده یک الگوی رفتاری خشونت آمیز و عدم امنیت زوجه در زندگی مشترک است. جمع آوری مدارک از چندین مورد ضرب و جرح (هرچند جزئی) می تواند به قاضی در اثبات عسر و حرج کمک شایانی کند.
3. وجود شروط ضمن عقد:
   • برخی از زنان در هنگام عقد ازدواج، شروطی را برای خود قائل می شوند که در صورت عدم رعایت آن ها توسط زوج (مثلاً در صورت سوء رفتار، خشونت، یا عدم پرداخت نفقه)، حق طلاق را برای زوجه ایجاد کند. اگر در عقدنامه شرطی مبنی بر حق طلاق زن در صورت بروز هرگونه خشونت یا ضرب و جرح (حتی یک بار) درج شده باشد و این شرط به درستی ثبت و امضا شده باشد، زن می تواند بر اساس آن اقدام به طلاق نماید.

حتی یک بار ضرب و جرح شدید که منجر به آسیب های جدی جسمی یا روحی می شود، می تواند به عنوان سوء معاشرت تلقی شده و ادامه زندگی را برای زوجه غیرقابل تحمل کند.

نقش قاضی و تشخیص مصادیق: اختیارات قاضی در تعیین مصادیق عسر و حرج بر اساس شرایط پرونده بسیار مهم است. قاضی با توجه به مجموعه ادله و قرائن ارائه شده، شهادت شهود، گزارش پزشکی قانونی، نتیجه پرونده کیفری و حتی تحقیقات محلی، تشخیص می دهد که آیا ادامه زندگی برای زن به عسر و حرج افتاده است یا خیر. بنابراین، تفاوت در رویکرد قضات و شرایط خاص هر پرونده، می تواند در نتیجه نهایی تأثیرگذار باشد.

گام های عملی و روش های اثبات ضرب و جرح در دادگاه خانواده

اثبات ضرب و جرح و به دنبال آن عسر و حرج در دادگاه خانواده، نیازمند جمع آوری دقیق و مستند ادله است. این فرآیند اغلب پیچیده است و باید با دقت و آگاهی کامل انجام شود.

الف) پزشکی قانونی: اولین و حیاتی ترین قدم

پس از هرگونه واقعه ضرب و جرح، اولین و حیاتی ترین قدم، مراجعه فوری به پزشکی قانونی است. چرا بلافاصله بعد از حادثه باید به پزشکی قانونی مراجعه کرد؟ زیرا هرچه فاصله زمانی بین واقعه و معاینه پزشکی کمتر باشد، آثار جراحات واضح تر و قابل اثبات تر خواهند بود. تأخیر در مراجعه می تواند به محو شدن آثار جراحات و دشوار شدن اثبات آسیب ها منجر شود.

نحوه اخذ نامه معرفی از کلانتری یا دادسرا: برای مراجعه به پزشکی قانونی، معمولاً نیاز به نامه معرفی از مراجع قضایی (کلانتری یا دادسرا) است. لذا، پس از ضرب و جرح، ابتدا باید به نزدیک ترین کلانتری مراجعه و گزارش حادثه را ثبت کرد. سپس از کلانتری یا دادسرا درخواست نامه معرفی به پزشکی قانونی را نمود.

محتوای گزارش پزشکی قانونی و اهمیت آن: گزارش پزشکی قانونی باید شامل جزئیات دقیق جراحات، محل، نوع، شدت و قدمت آن ها باشد. این گزارش یک سند رسمی و معتبر است که می تواند شواهد عینی از ضرب و جرح را ارائه دهد و نقش مهمی در اثبات ادعای زوجه ایفا کند.

آیا گزارش پزشکی قانونی به تنهایی دلیل قطعی طلاق است؟ خیر. همانطور که پیش تر اشاره شد، گزارش پزشکی قانونی به تنهایی برای صدور حکم طلاق کفایت نمی کند. این گزارش، یک «اماره قضایی» قوی است، اما دادگاه خانواده علاوه بر آن به سایر مستندات و به خصوص حکم محکومیت کیفری زوج نیاز دارد. اگر زن صرفاً به دریافت گواهی پزشکی قانونی اکتفا کند و شکایت کیفری خود را ادامه ندهد، ممکن است دادگاه خانواده به آن ترتیب اثر لازم را ندهد. زیرا هدف پزشکی قانونی، صرفاً معاینه و توصیف جراحات است، نه تعیین عامل و انگیزه ضرب و جرح.

ب) شکایت کیفری: ضرورت پیگیری تا حصول نتیجه

شکایت کیفری ضرب و جرح و پیگیری آن تا حصول حکم محکومیت زوج، از اهمیت بالایی برخوردار است. نقش پرونده کیفری ضرب و جرح و حکم محکومیت زوج در دادگاه خانواده این است که یک سند رسمی و قطعی از سوی مرجع قضایی (دادگاه کیفری) ارائه می دهد که نشان می دهد زوج مرتکب جرم ضرب و جرح شده است. این حکم می تواند به عنوان یک دلیل قوی در دادگاه خانواده برای اثبات سوء معاشرت و عسر و حرج زوجه مورد استناد قرار گیرد.

تفاوت اثبات ضرب و جرح در دادگاه کیفری (برای مجازات) و دادگاه خانواده (برای طلاق): در دادگاه کیفری، هدف اصلی، اثبات وقوع جرم و مجازات مرتکب است. اما در دادگاه خانواده، هدف اثبات این است که این خشونت، زندگی را برای زوجه غیرقابل تحمل کرده است (عسر و حرج). حکم کیفری، وقوع ضرب و جرح را ثابت می کند و این به دادگاه خانواده کمک می کند تا راحت تر عسر و حرج را تشخیص دهد.

چرا نباید از شکایت کیفری گذشت کرد؟ گذشت از شکایت کیفری (رضایت دادن به همسر)، به معنای صرف نظر کردن از حق قانونی برای مجازات زوج است و می تواند در پرونده طلاق به ضرر زوجه تمام شود. با گذشت، دادگاه کیفری پرونده را مختومه می کند و دیگر حکمی صادر نخواهد شد که بتوان در دادگاه خانواده به آن استناد کرد. مفهوم ترک تعقیب و تفاوت آن با گذشت: ترک تعقیب به معنای عدم پیگیری پرونده توسط شاکی است، اما حق شکایت مجدد برای او محفوظ می ماند. این گزینه بهتر از گذشت کامل است، زیرا در صورت تکرار خشونت، زوجه می تواند مجدداً پرونده را به جریان اندازد. البته تصمیم نهایی در مورد ترک تعقیب نیز با دادستان است و باید شرایط آن محقق شود.

ج) شهادت شهود: صدای حقیقت در دادگاه

شهادت شهود می تواند یکی از قوی ترین ادله برای اثبات ضرب و جرح و سوء معاشرت باشد. چه کسانی می توانند شهادت دهند؟ همسایگان، اعضای خانواده (به جز فرزندان صغیر)، دوستان، و هر فردی که به صورت مستقیم شاهد وقوع ضرب و جرح یا رفتارهای خشونت آمیز زوج بوده است. شرایط شهادت معتبر در دادگاه شامل بلوغ، عقل، عدالت، عدم ذینفع بودن، و عدم وجود خصومت با طرفین است. شهود باید به صورت مستقیم و بدون واسطه از واقعه آگاهی داشته باشند.

اهمیت شهادت شفاهی و کتبی: شهادت شفاهی در جلسات دادگاه ارائه می شود و قاضی می تواند از شهود سوالاتی بپرسد. شهادت کتبی نیز می تواند به عنوان یک قرینه و تأییدکننده شهادت شفاهی یا سایر ادله ارائه شود، اگرچه اعتبار شهادت شفاهی تحت قسم معمولاً بیشتر است.

د) تحقیق محلی و مددکاری اجتماعی: ابزارهای تکمیلی

درخواست ارجاع پرونده به مددکاری اجتماعی دادگاه، می تواند راهکار موثری برای جمع آوری اطلاعات غیررسمی اما معتبر باشد. نقش تحقیقات محسوس و نامحسوس از محل زندگی و همسایگان این است که وضعیت زندگی مشترک، رفتار زوج با زوجه و شهرت وی در محل را برای قاضی روشن می کند. مددکار اجتماعی می تواند با همسایگان، مدیر ساختمان، یا افراد مطلع از شرایط زندگی زوجین مصاحبه کند و گزارشی از مشاهدات و شنیده های خود را به دادگاه ارائه دهد. این تحقیقات، به ویژه در مواردی که ادله مستقیم کمتری وجود دارد، می تواند در تشکیل conviction قاضی بسیار کمک کننده باشد.

ه) اقرار زوج و سایر مستندات دیجیتالی

اقرار زوج به ضرب و جرح، چه به صورت صریح و کتبی (مثلاً در یک نامه یا تعهدنامه) و چه به صورت ضمنی (مانند ارسال پیامک های پشیمانی یا عذرخواهی پس از واقعه)، می تواند دلیل بسیار محکمی برای اثبات ادعای زوجه باشد. اقرار شفاهی در دادگاه نیز از قاطع ترین ادله محسوب می شود.

علاوه بر این، فیلم، عکس، ویس و مکالمات ضبط شده (با رعایت شرایط قانونی مربوط به ادله دیجیتال) می توانند به عنوان «اماره» (قرینه) در دادگاه ارائه شوند. اگرچه این مدارک به تنهایی ممکن است دلیل قطعی تلقی نشوند، اما می توانند به همراه سایر ادله، در اثبات ضرب و جرح و خشونت زوج، نقش تعیین کننده ای داشته باشند. برای استفاده از این مدارک باید به نکات حقوقی مربوط به حریم خصوصی و نحوه جمع آوری آن ها توجه داشت.

مراحل قانونی درخواست طلاق به دلیل ضرب و جرح (گام به گام)

درخواست طلاق به دلیل ضرب و جرح، یک فرآیند حقوقی مرحله ای است که نیازمند دقت و پیگیری مستمر است. آگاهی از این مراحل می تواند به زوجه در پیمودن این مسیر دشوار کمک کند.

۱. جمع آوری مدارک و مستندات

پیش از هر اقدامی، لازم است تمامی مدارک و مستندات مربوط به ضرب و جرح و سایر ادله مرتبط جمع آوری و منظم شوند. این لیست می تواند شامل موارد زیر باشد:

• گزارش های پزشکی قانونی مربوط به هر بار ضرب و جرح.
• احکام و قرارهای صادره از دادگاه کیفری در خصوص محکومیت زوج به دلیل ضرب و جرح.
• کپی برابر اصل عقدنامه و شناسنامه زوجه.
• شهادت نامه کتبی شهود (در صورت وجود).
• گزارش مددکاری اجتماعی یا تحقیقات محلی (در صورت درخواست از دادگاه).
• اسکرین شات از پیامک ها، عکس ها، فیلم ها یا فایل های صوتی که حاوی اقرار زوج یا شواهد خشونت آمیز هستند.
• سایر مدارکی که می تواند به اثبات عسر و حرج یا سوء معاشرت کمک کند (مثلاً گواهی پزشک روانپزشک یا روانشناس در مورد آسیب های روحی).

۲. مشاوره با وکیل متخصص خانواده

اهمیت حضور وکیل مجرب خانواده در پرونده های طلاق به دلیل خشونت، غیرقابل انکار است. یک وکیل متخصص می تواند:

• زوجه را در جمع آوری و تنظیم مدارک به درستی راهنمایی کند.
• دادخواست طلاق را به صورت حقوقی و با استناد به مواد قانونی صحیح تنظیم نماید.
• در جلسات دادرسی، به بهترین نحو از حقوق زوجه دفاع کند و ادله را به قاضی ارائه دهد.
• زوجه را از پیچیدگی های قانونی و رویه های قضایی آگاه سازد.
• احتمال موفقیت پرونده را افزایش دهد و از اتلاف وقت و انرژی جلوگیری کند.

۳. تقدیم دادخواست طلاق به دادگاه خانواده

پس از مشاوره با وکیل و جمع آوری مدارک، نوبت به تنظیم و ثبت دادخواست طلاق به درخواست زوجه می رسد. این دادخواست باید به صورت رسمی در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت شود. در دادخواست باید به وضوح دلایل درخواست طلاق (عسر و حرج ناشی از ضرب و جرح و سوء معاشرت) ذکر شده و به تمامی مدارک موجود استناد شود. شرح دقیق وقایع و تأثیرات آن بر زندگی زوجه، از اهمیت بالایی برخوردار است.

۴. جلسات دادرسی و ارائه ادله

پس از ثبت دادخواست و ابلاغ آن به زوج، جلسات دادرسی در دادگاه خانواده آغاز می شود. در این جلسات، زوجه (یا وکیل او) فرصت دارد تا ادله خود را به قاضی ارائه کند و از حقوق خود دفاع نماید. زوج نیز می تواند دفاعیات خود را مطرح کند. نحوه ارائه ادله، دفاع از حقوق زوجه و مواجهه با دفاعیات زوج نیازمند مهارت های حقوقی و تجربه است. در صورت نیاز، قاضی می تواند شهود را احضار و از آن ها تحقیق کند، یا پرونده را به کارشناسی (مثلاً روانپزشک یا مددکار اجتماعی) ارجاع دهد.

۵. صدور رأی و مراحل تجدیدنظر و فرجام خواهی

پس از اتمام جلسات دادرسی و بررسی کامل ادله، قاضی رأی خود را صادر می کند. در صورت صدور رأی طلاق به نفع زوجه، ممکن است زوج نسبت به آن اعتراض کند. در این مرحله، مراحل تجدیدنظر و فرجام خواهی آغاز می شود. رأی صادره توسط دادگاه بدوی (خانواده) قابل اعتراض در دادگاه تجدیدنظر استان و سپس در دیوان عالی کشور (در موارد خاص) است. این فرآیند ممکن است زمان بر باشد، اما پیگیری صحیح آن برای قطعی شدن حکم طلاق ضروری است. پس از قطعیت حکم طلاق، مراحل ثبت طلاق در دفترخانه رسمی ازدواج و طلاق پیگیری می شود.

نکات مهم و توصیه های حقوقی برای قربانیان خشونت خانگی

قربانیان خشونت خانگی، علاوه بر چالش های حقوقی، با مسائل عاطفی و روانی دشواری نیز روبرو هستند. رعایت نکات زیر می تواند به آن ها در عبور از این دوران و احقاق حقوقشان کمک کند:

• ضرورت اقدام فوری و مستندسازی تمامی موارد خشونت: هر بار که خشونت فیزیکی یا روانی رخ می دهد، باید در اسرع وقت اقدام به جمع آوری مدارک و مستندسازی آن کرد. مراجعه به پزشکی قانونی، تهیه گزارش پلیس، و ثبت شهادت شهود در همان زمان، بسیار حیاتی است.
• عدم سکوت و مراجعه به مراجع ذی صلاح: سکوت در برابر خشونت، تنها به تداوم و تشدید آن کمک می کند. مراجعه به کلانتری، دادسرا، دادگاه خانواده، اورژانس اجتماعی و سایر مراکز حمایتی، اولین گام برای شکستن چرخه خشونت است.
• حفظ امنیت جانی و روانی فردی و فرزندان: در اولویت قرار دادن امنیت جانی و روانی خود و فرزندان، امری ضروری است. در صورت احساس خطر جدی، ترک موقت منزل و پناه بردن به مکانی امن (مانند منزل والدین یا مراکز حمایتی) باید در دستور کار قرار گیرد.
• اهمیت ثبت نامه های پزشکی قانونی حتی در صورت عدم پیگیری کیفری: حتی اگر زوجه در لحظه تصمیم به پیگیری کیفری نگیرد، تهیه گزارش پزشکی قانونی می تواند در آینده و در صورت درخواست طلاق، به عنوان یک سند معتبر مورد استفاده قرار گیرد.
• توجه به مسائل مرتبط (حضانت، نفقه، مهریه) در روند طلاق: پرونده طلاق به دلیل خشونت، اغلب با مسائل دیگری نظیر مطالبه مهریه، نفقه معوقه، اجرت المثل، نحله و تعیین حضانت فرزندان گره می خورد. وکیل متخصص می تواند در تمامی این ابعاد حقوقی، زوجه را راهنمایی و حمایت کند.
• معرفی مراکز حمایتی و اورژانس اجتماعی: شماره ۱۲۳ اورژانس اجتماعی، سازمان بهزیستی کشور، و سایر نهادهای حمایتی و مشاوره خانواده، منابع مهمی برای دریافت کمک های روانی، حقوقی و اجتماعی هستند.

نتیجه گیری: هیچ زنی محکوم به خشونت نیست!

پاسخ به این سوال که کیا با یکبار ضرب و جرح طلاق گرفتند؟ نشان می دهد که گرچه صرف یک بار ضرب و جرح ممکن است به تنهایی برای طلاق کافی نباشد، اما این موضوع به معنای عدم امکان جدایی نیست. در صورتی که ضرب و جرح با شدت بالا رخ دهد، منجر به آسیب های جدی و غیرقابل جبران شود، یا به صورت مکرر و مستمر اتفاق بیفتد و در نهایت عسر و حرج یا سوء معاشرت زوج را اثبات کند، زن از حق قانونی برای درخواست طلاق برخوردار است. نظام حقوقی ایران، راهکارهایی را برای حمایت از زنانی که قربانی خشونت خانگی هستند، پیش بینی کرده است.

با پیگیری صحیح مراحل قانونی، جمع آوری دقیق مستندات، و بهره مندی از مشاوره وکلای متخصص خانواده، زنان می توانند حتی در دشوارترین شرایط نیز برای احقاق حقوق خود و ساختن آینده ای امن تر، گام بردارند. هیچ زنی محکوم به تحمل خشونت نیست و آگاهی از حقوق و مکانیزم های قانونی، اولین قدم در مسیر رهایی و بازیابی آرامش و امنیت است.