لک صورت یکی از متداول ترین مشکلات پوستی

لک پوستی چیست؟

لک پوستی به بخش‌هایی از پوست گفته می‌شود که به دلایل مختلف دچار تغییر رنگ شده و متفاوت از رنگ معمول پوست هر شخص دیده می‌شوند. لک‌های پوستی طیف وسیعی از عارضه‌های پوست را دربر می‌گیرند و می‌توان گفت از شایع‌ترین بیماری‌ها و مشکلات پوستی محسوب می‌شوند. لک‌های پوستی به صورت مادرزادی با نوزاد متولد نمی‌شوند، بلکه دراثر عوامل مختلف روی پوست تشکیل شوند.

این تفاوت عوامل ایجاد لک‌های پوستی در شکل، رنگ و تعداد آن‌ها تاثیر مستقیم داشته و معمولا درمان‌شان را نیز متفاوت می‌کند. لک‌ها در قسمت‌های مختلف بدن ایجاد می‌شوند و دلیل تشکیل آن‌ها تکثیر بیش از حد ملانین ها است. ملانین‌ها سلول‌ها رنگدانه‌ای پوست هستند که به پوست رنگ می‌دهند. وقتی تعداد آن‌ها در یک بخش بیشتر از حد نرمال باشد، این بخش تیره‌تر یا در موارد نادری روشن‌تر دیده می‌شود. به این ترتیب لک پوستی ایجاد می‌شود. لک پوست ممکن است به دلایل زیبایی پسندانه یا به دلایل پزشکی نیاز به درمان و یا مصرف قرص برای از بین بردن لک صورت داشته باشد.

دلایل ایجاد لک‌های پوستی

عوامل مختلفی در ایجاد لک‌های پوستی موثر هستند. برخی از این عوامل بیرونی محیطی بوده و برخی دیگر به درون بدن مربوط می‌شود. شناخت این دلایل به درمان لک کمک بسیاری می‌کند. چرا که با آگاهی از علت لک صورت، نسبت به پیشگیری آن اقدام کرده و روند شکل گیری لک‌ها متوقف خواهد شد. دلایل مهم ایجاد لک پوستی عبارتند از:

• رادیوتراپی
• ‌های متعدد و مکرر و به‌طور کلی تماس زیاد با آفتاب
• بارداری
• مصرف داروهای هورمونی مانند قرص‌های ضد بارداری
• مشکلات هورمونی
• سن
• ژنتیک
• وراثت

به موارد ذکر شده، استفاده نادرست و غیراصلی از لوازم آرایشی و بهداشتی، استفاده از لوازم آرایشی و بهداشتی غیراستاندارد و یا تاریخ‌مصرف گذشته یه استفاده از مواد آرایشی نامتناسب با پوست را نیز باید اضافه کرد.

انواع لک پوستی

لک‌های پوستی انواع بسیار متنوعی دارند که راه‌های درمان هریک از آن‌ها و عوامل ایجادشان کاملا متفاوت است. بنابراین باید پیش از درمان یا حتی پیشگیری نوع لک را شناسایی کرد. شاید شنیده باشید که گاهی برخی لک‌های پوستی ممکن است خطرناک باشند و عدم اطلاع شما از این حقیقت، درمان آن‌ها را با تاخیر مواجه کند که شاید عواقب بدی داشته باشد. اما ما در پاسخ به این سوال که «کدام لک‌های پوستی خطرناکند» به شما می‌گوییم، لک‌ها عموما خطرناک نیستند. اما درهرحال شناخت انواع لک پوستی از ضروریات محسوب می‌شود که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت:

کک و مک Freckles

کک و مک‌ها شایع‌ترین نوع لک‌های پوستی هستند که در افراد مختلف با نژادهای متفاوت و رنگ پوست تیره یا روشن دیده می‌شود. این لک‌ها معمولا بین یک تا دو میلیمتر هستند و به رنگ‌های قهوه‌ای کم‌رنگ، قهوه‌ای پررنگ، سیاه، قرمز، زرد یا برنز دیده می‌شوند. کک و مک‌ها که از انواع لک‌های پوستی ناشی از آفتاب هستند، خود دو نوع دارند که عبارتند از:

نوع کم‌اهمیت‌تر کک و مک محسوب می‌شود و اینکه در افرادی با پوست روشن رایج‌تر است. معمولا در فصل تابستان شدت می‌یابد و در فصل زمستان کم‌رنگ‌تر می‌شود یا کامل از بین می‌رود. این نوع کک و مک در بزرگ‌سالان قرمز یا قهوه‌ا یکم‌رنگ است و در کودکان برنزه و تیره‌تر. زمینه وراثتی در این کک و مک بسیار موثر است. نور خورشید مهمترین عامل تشکیل کک و مک و زیاد شدن آن است. استفاده از کرم‌های ضد آفتاب استاندارد در کاهش این عارضه تاثیر بسیاری دارد.

این نوع کک و مک معمولا در افراد مسن ایجاد می‌شود. مجاورت طولانی مدت با آفتاب در سنین جوانی و عدم استفاده از کرم‌های محافظتی یا تجهیزات مهم در این مواقع، تشکیل لک‌های تیره قهوه‌ای روی صورت و لک‌های  بزرگ روی پوست سر و دست‌ها در سنین پیری را به همراه دارد. عوامل وراثتی نیز در تشکیل این نوع کک و مک موثر است.

لک بارداری یا ملاسما  Melasma

این لک‌ها از نوع لک‌های هورمونی هستند که به دلیل تغییرات هورمونی دوران بارداری ایجاد و تشدید می‌شوند. در اوایل بارداری کوچک و کمرنگ هستند و به‌تدریج بزرگتر و پررنگ‌تر می‌شوند. این نوع از لک‌های پوستی نیز با عامل وراثت و ژنتیک تشدید می‌شوند. قرارگرفتن مقابل نور خورشید نیز این لک‌ها را تشدید می‌کند. مصرف قرص‌های ضد بارداری نیز باعث لک‌های مشابه لک‌های بارداری می‌شود. این لک‌ها معمولا یک سال پس از پایان بارداری کاملا بهبود می‌یابد. همچنین مدتی پس از قطع مصرف قرص‌های بارداری محو می‌شود.

لک آکنه

این لکه‌ها معمولا در اثر آکنه ایجاد می‌شود. به این معنی که اثر آکنه حتی پس از بهبود روی پوست می‌ماند و ظاهری نازیبا پیدا می‌کند. لک آکنه معمولا قهوه‌ای یا قرمز است. اگر جوش‌ها به خودی خود بهبود نیابند یا با دارو درمان نشده و به اصطلاح دستکاری شده باشند لک باقی‌مانده از آن‌ها بزرگتر خواهد بود. هرچه جوش‌ها بزرگتر باشند، دیرتر درمان شوند یا از نوع کیستی و چرکی باشند اثر آنها بیشتر بوده و دیرتر درمان می‌شود. برای درمان لک جوش از لایه‌بردارها کمک می‌گیرند.

لک زخم

ممکن است پس از بهبود انواع زخم، اعم از بریدگی، سوختگی، ساییدگی و خراش‌های عمیق لکی در اثر آن روی پوست باقی بماند. این لک بسته به جنس پوست و توانایی سلول‌های آن، نوع و عمق زخم، زمان بهبودی می‌تواند پررنگ یا کم‌رنگ باشد. گاهی نیز لک زخم روشن‌تر از بخش‌های دیگر پوست خود را نشان می‌دهد مانند اسکار بخیه. درمان این لک‌ها بسته به اندازه و عمق‌شان سریع یا زمان‌بر خواهد بود.

لک قارچ پوستی TINEA VERSI COLOR

این لک‌ها که بیشتر در تنه، گردن و اندامی پایینی بدن دیده می‌شوند تا صورت، در سنین مختلف ظاهر شده و معمولا به رنگ قهوه‌ای روشن تا تیره هستند.

پیسی VITILIGO

یا نوعی بیماری با زمینه ژنتیکی یا وراثتی است که در سنین مختلف بروز می‌کند. در این بیماری که در تمام نقاط بدن دیده می‌شود و سرعت انتشار بالایی هم دارد، لکه‌هایی با رنگ کاملا روشن‌تر از پوست با ابعاد بزرگ ایجاد می‌شود.

درکنار موارد ذکر شده باید به لک‌های ناشی از ‌های مختلف غذایی و محیطی، لک‌های باقی مانده از برخی بیماری‌ها مانند آبله‌مرغا، لوپوس و تفلیس نیز اشاره کرد. لک‌های پوستی معمولا خطرناک نیستند و عوارض خاصی به دنبال ندارند. لک‌ها بیشتر آسیب جدی به زیبایی وارد می‌کنند تا سلامت جسمی. البته باید در این بخش شرایط ‌ها را با زخم‌ها جدا دانست. چرا که گاهی برخی خال‌هتی پوستی که ممکن است خطرناک هم باشند با لک‌ها اشتباه گرفته می‌شوند.

درمان لک‌های پوستی

در گذشته تنها راه درمان لک‌های پوستی استفاده از داروها و ترکیبات موضعی بود. راه‌کاری که هیچ‌گاه درمانی قطعی نبود و در بهترین حالت نتیجه‌ای نسبی داشت. به همین دلیل بهترین ایده برای کنترل لک‌های پوستی پیشگیری از ایجاد آن‌ها بود که البته گاهی به دلیل زمینه‌های وراثتی این کار نیز امکان‌پذیر نبود. اما امروزه راه‌های متعددی برای از بین بردن لک‌های پوستی از سوی متخصصان زیبایی ارائه می‌شود که نتایج کاملا محسوسی هم دارند. این راه‌ها عبارتند از

لیزر

در سال‌های اخیر استفاده از انواع لیزر با طول موج متفاوت برای برطرف کردن انواع لک پوستی بسیار رایج شده است. این روش کم‌خطر و کم‌ضرر نتایج خوبی را نیز ارائه می‌کند. در این روش امواج لیزر با هدف قرار دادن تجمع ملانین‌ها لک پوستی را از بین می‌برند.

میکرودرمابراسیون

درجه‌ای از میکرودرم‌ابریژن است که در آن لایه‌برداری کمی عمیق‌تر و به وسیله دستگاه میکرودرم انجام می‌شود. این کار موجب کلاژن‌سازی پوست و کاهش لکه‌های ناشی از تجمع ملانین می‌شود.

لایه‌برداری شیمیایی

استفاده از محلول‌های لایه‌بردار پوست که سلول‌های سطح پوست را جدا کرده اپیدرم را برای تولید کلاژن بیشتر تحریک می‌کند. استفاده از این روش نیز تاثیر خوبی دارد اما زمان‌برتر است.

کرایوتراپی

نیتروژن مایع درون لک‌ها تزریق می‌شود که منجمد شدن آن‌ها را در پی دارد. به این ترتیب تجمع ملانین از دوست جدا شده و لک‌ها از بین می‌رود. این روش تهاجمی‌تر و مضرتر از روش‌های دیگر محسوب می‌شود. البته پزشکان همچنان برای درمان لک‌های پوستی خفیف که در مراحل ابتدایی تشکیل هستند، از پمادها و کرم‌های لایه‌بردار استفاده می‌کنند. این روش شاید یک درمان سریع لک صورت نباشد، اما راهی کم‌تهاجم و بی‌ضررتر است.

روش‌های سنتی و خانگی درمان لک‌های پوستی

لایه‌برداری از پوست و از بین بردن لک‌های پوستی به روش‌های خانگی و سنتی نیز طرفداران بسیاری دارد. بی‌ضرر بودن، کم‌هزینه بودن و دردسترس بودن این روش‌ها را می‌توان اصلی‌ترین دلیل محبوبیت‌شان دانست. در ادامه به برخی از بهترین راه‌های خانگی و سنتی درمان لک‌های پوستی اشاره خواهیم کرد.

روغن کرچک برای درمان لک پوستی

ترکیب این روغن با روغن‌های نارگیل، بادام یا زیتون می‌تواند به برطرف کردن لک‌های پوستی کمک کند. از این ترکیب می‌توان چندبار در هفته برای ماساژ پوست و لک‌ها استفاده کرد. ترکیب روغن کرچک را باید چند ساعت بعد از استعمال شستشو داد.

آبلیمو برای درمان لک پوستی

آبلیمو به دلیل برخورداری از حجم بالای ویتامین c و آنتیاکسیدان‌های مفید برای پوست، همواره در بین درمان‌کننده‌های عرضه‌های پوستی قرار دارد. برای کمک گرفتن از لیمو یا آبلیمو می‌توانید برش‌های لیمو را برای ۱۵ دقیقه روی پوست بگذارید یا آبلیمو را به پوست مالیده پس از ۲۰ دقیقه شستشو دهید. استفاده از ماسک آبلیمو و زردچوبه و آبلیمو و آب‌گوجه نیز برای درمان لک‌های پوستی توصیه می‌شود.

آلوورا برای درمان لک پوستی

غیر ممکن است پای درمان خانگی یک عارضه پوستی درمیان باشد و اسمی از آلوورا به میان نیاید. برای درمان لک‌های پوستی به وسیله آلوورا می‌توانید از استعمال ژل برگ آلوورا دوبار در روز برای مدت یک ماه کمک بگیرید.

آرد نخود برای درمان لک پوستی

ماسک آرد نخود از درمان‌های قدیمی لک‌های پوستی است. این ماسک از ترکیب آرد نخودچی، سیر رنده شده، آبلیمو، روغن کرچک و آب گوجه‌فرنگی به دست می‌آید. این ترکیب را می‌توان به صورت اسکراب یا ماسک روی صورت استفاده کرد. گاهی اضافه کردن گلاب نیز به این ترکیب توصیه می‌شود.

دوغ و ماست برای درمان لک پوستی

ماست و ترکیبات آن مانند دوغ به دلیل وجود اسید لاکتیک برای سلامت پوست بسیار مفید هستند. انواع ماسک ماست برای درمان عوارض مختلف پوستی تجویز می‌شوند. ماسک ماست و آبلیمو نیز برای برطرف کردن لک‌های پوستی موثر است. می‌توان از ترکیب دوغ و آبلیمو نیز به صورت اسکراب کمک گرفت.

سرکه سیب برای درمان لک پوستی

سرکه سیب معمولا برای کاهش چربی پوست تجویز می‌شود. اما این اکسیر جذاب، خواص روشن‌کنندگی و لک‌بری هم دارد. برای برطرف کردن لک‌های پوستی می‌توان از ماسک سرکه‌سیب و عسل یا محلول سرکه سیب و آب پرتقال کمک بگیرید.

آب پیاز برای درمان لک پوستی

آب پیاز به دلیل خاصیت اسیدی، می‌توااند تا حدودی لک‌های پوست را کم‌رنگ کند. برای استفاده از آب پیاز به این منظور می‌توان از ترکیب آب پیاز و عسل استفاده کرد. در طب گیاهی نیز ماسک خاک رس از موثرترین درمان‌کننده‌های لک‌های پوستی محسوب می‌شود. ماسک خاک رس برای رفع لک‌های پوست را می‌توان از عطاری‌ها تهیه کرد. بهتر است از خاک رس معمولی به دلیل وجود آلودگی‌های احتمالی برای تهیه ماسک استفاده نکنید.

جمع بندی:

به‌طور کلی بهترین راه مقابله با لک‌های پوستی پیشگیری از ایجاد آن‌ها است. موثرترین راه نیز برای این‌کار استفاده از کرم‌های ضدآفتاب استاندارد و باکیفیت و دوری از تماس طولانی مدت با نور آفتاب است. به‌خصوص برای افرادی که مستعد لک‌های پوستی هستند. حتی درمواردی که لک‌ها با روش‌های تهاجمی مانند لیزر یا میکرودرم‌ابریژن درمان می‌شوند، این پیشگیری اهمیت خود را دارد.

درنهایت باید گفت، اینکه لک‌های پوستی شما در چه مرحله‌ای هستند و چه درمانی روی آن‌ها موثرتر است با تشخیص مشخص می‌شود. توصیه می‌شود به‌هیچ عنوان از مشاوره افراد غیرمتخصص و توصیه‌های آن‌ها استفاده نشود. بهتر است پیش از استفاده از هریک از روش‌های درمانی یا پیش‌گیرنده از پزشک راهنمایی بخواهید و از کمک بگیرید. استفاده از پزشکان متخصص و دریافت وقت ویزیت از آن‌ها درصورت لزوم بهترین پیشنهاد در چنین مواقعی است.