سیاوش که ۶ ماه است از این نوع سیگار استفاده می‌کند انگیزه و هدفش را ترک سیگار عنوان کرد و در گفت‌وگو با پرتال پارسی ادامه داد: استفاده از این نوع سیگار در ابتدا خوب است و گزینه به ظاهر خوبی برای جایگزینی با سیگارهای معمولی است، اما بعد از مدتی استفاده از آن واقعا مشکل‌ساز می‌شود.
وی افزود: این نوع سیگار نیکوتین را به طور مستقیم وارد خون می‌کند و بعد از مدتی که از این سیگار استفاده می‌کنید دوز نیکوتین در بدن بالا می‌رود، همچنین با توجه به اینکه دود این نوع سیگار به صورت بخار آب و… است مصرف زیاد آن باعث عفونت‌های قارچی دهان و ریه می‌شود.
میلاد نیز که به گفته خودش یک سال است که از این نوع سیگار استفاده می‌کند در گفت‌وگو با پرتال پارسی اظهار کرد: انگیزه من از انتخاب این نوع سیگار این است که این سیگارها بدون بو است و در هر مکانی حتی مکان‌های سربسته نیز می‌توان از آن استفاده کرد.
وی گران بودن سالت را از مهمترین معایب این سیگارها ذکر کرد و در مورد مزایای آن نسبت به سیگارهای معمولی نیز گفت: این نوع سیگار همیشه دم دست بوده و استفاده از آن راحت است و با یک بار شارژ آن، تا یک هفته به چیز خاصی نیاز ندارید.
میلاد در پاسخ به این سوال که آیا از عوارض این نوع سیگار هم مطلع است عنوان کرد: قطعا این نوع سیگار هم عوارض دارد و با توجه به این که نیکوتین دارد می‌تواند منجر به وابستگی و اعتیاد شود.
اما استفاده از سیگار الکترونیکی چه عوارضی دارد؟ آیا آن‌طور که اغلب افراد اذعان دارند عوارض آن از سیگار معمولی کم خطرتر است؟ و آیا می‌توان به عنوان راهکاری برای ترک سیگار از آن استفاده کرد یا خود این نوع سیگار نیز وابستگی به همراه دارد؟
مهسا ناهیدی، روانپزشک و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در همین زمینه در گفت‌وگو با پرتال پارسی عنوان کرد: سیگار الکترونیکی در واقع وسیله‌ای است که سیگار کشیدن را شبیه‌سازی می‌کند و انواع مختلفی دارد ولی به طور کلی همه انواع آن از قسمت‌های مشخص و ثابتی تشکیل شده‌اند.
وی افزود: معمولا این سیگارها شامل یک باطری بوده و فضایی دارد که داخل آن مایع حاوی نیکوتین قرار دارد و این باطری با استفاده از جریان برق تولیدی، باعث می‌شود که حرارت مایع داخل سیگار بالا رفته و به بخاری تبدیل شود که حاوی نیکوتین است و وقتی که این بخار از این دستگاه خارج می‌شود، فرد آن را از طریق استنشاقی وارد دهان و ریه‌های خود می‌کند.
این روانپزشک توضیح داد: اگر خیلی ساده و بدون پرداختن به جزئیات به آن بپردازیم می‌توان گفت که ساده‌ترین نوع این سیگارها، از نظر شکل و سایز شیبه سیگارهای معمولی هستند و بیشتر افراد مبتدی یا افرادی که تازه استفاده از آن را شروع کرده‌اند از این نوع سیگار استفاده می‌کنند.
ناهیدی افزود: این نوع سیگارها انواع پیشرفته‌تر و پیچیده‌تر نیز دارد؛ از جمله اینکه باطری‌های بزرگتری داشته، مخزنی که مایع حاوی نیکوتین در آن قرار دارد می‌تواند قابل پر کردن مجدد باشد و حتی در بعضی از آنها، این مخزن قابل جداشدن است و می‌توان مخزن جدیدی با طعم و بو و مقدار نیکوتین متفاوتی را جایگزین کرد.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار کرد: از زمان تولید و روانه بازار شدن این سیگارها، زمان زیادی نمی‌گذرد، این سیگارها در سال ۲۰۰۳ در چین تولید و در سال ۲۰۰۴ وارد بازار شده و خیلی سریع در کشورهای مختلف گسترش پیدا کردند.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه هنوز مدت زمان زیادی از شروع استفاده از این سیگارها نمی‌گذرد، مطالعاتی که روی این سیگارها انجام شده است، خیلی زیاد نیست، بنابراین نمی‌توان با قطعیت درباره اینکه آیا این سیگارها می‌توانند به ترک فرم‌های معمول سیگار کمک کنند یا نه، پاسخ داد. همچنین در این زمینه مطالعاتی کمی انجام شده است و نتایجی حاصل شده، اما این نتایج قطعی نیست و نیاز به مطالعات بیشتری وجود دارد.
نیکوتین روی مغز در حال تکامل نوجوانان تاثیر منفی بیشتری دارد
وی خاطرنشان کرد: برخی از پژوهش‌ها نشان می‌دهد افرادی که از این سیگارها برای ترک سیگار استفاده می‌کنند، ممکن است بتوانند تعداد سیگارهای مصرفی خود را کاهش دهند اما ممکن است به همین سیگارهای الکترونیکی وابسته شوند، چون این سیگارها هم حاوی نیکوتین هستند و نیکوتین خواص اعتیاد آوری دارد.
این روانپزشک تأکید کرد: بعضی از مطالعات نیز نشان داده‌اند که این سیگارها می‌توانند به عنوان روشی برای ترک سیگار باشند ولی در حال حاضر به عنوان یک روش کاملا تأیید شده که تاثیر آن در این زمینه ثابت شده باشد و نسبت به سایر روش‌های تایید شده برای ترک سیگار، کارایی بهتری داشته باشد، مطرح نیست و هنوز مطالعات کافی در این حوزه صورت نگرفته است.
خطر اعتیادآوری، بیماری‌های قلبی،عروقی و سکته‌های مغزی در سیگارهای الکترونیکی
وی در رابطه با مهمترین عوارض استفاده از سیگارهای الکترونیکی توضیح داد: در واقع بسیاری از ترکیبات مضر شیمیایی دیگری که سیگارهای معمولی دارند و بر اثر سوختن و ایجاد دود وارد بدن فرد می‌شود در این نوع سیگار وجود ندارد، اما از آنجایی که داخل مایع این سیگارها، ماده اعتیادآور نیکوتین وجود دارد، بنابراین عوارضی که نیکوتین می‌تواند به دنبال داشته باشد از جمله اعتیادآوری، خطر بیماری‌های قلبی عروقی و سکته‌های مغزی همچنان در این سیگارها وجود دارد.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار کرد: مدت زمان زیادی نیست که این سیگارها وارد بازار شده‌اند بنابراین هنوز عوارض درازمدت آن خیلی بررسی نشده اما عوارض آن در کوتاه مدت، نسبت به سیگارهای معمولی کمتر است.
ناهیدی افزود: باید توجه داشت که داخل مایعی که بخار می‌شود علاوه بر نیکوتین، ترکیبات شیمیایی دیگری نیز وجود دارد که می‌توانند مشکلات جدی مانند سرطان ریه ایجاد کنند هرچند که احتمال آن نسبت به سیگارهای معمولی و سایر فرآورده‌های حاوی تنباکو کمتر است.
وی خاطرنشان کرد: مشکل دیگری که ممکن است در پی استفاده از این سیگارها ایجاد شود که البته کمتر شایع است بحث انفجار و آتش‌گرفتن این سیگارها است که چون باطری دارند و جریان الکتریکی در آن ها ایجاد می‌شود این احتمال وجود دارد که انفجار رخ داده و فرد آسیب‌های جدی در ناحیه سر و صورت داشته باشد که مواردی از این اتفاق هم گزارش شده است.
این روانپزشک ادامه داد: بر اساس مطالعاتی که در برخی از کشورهای غربی صورت گرفته است، مصرف سیگارهای الکترونیکی در نوجوانان شیوع نسبتا زیادی دارد؛ نوجوانان چون در حال رشد هستند و مغز آنها در حال تکامل است، نیکوتین می‌تواند روی مغز در حال تکامل آنان تاثیر منفی بیشتری داشته باشد.
استفاده از سیگارهای الکترونیکی هم در دوران بارداری مجاز نیست
وی هشدار داد: ممکن است افراد تصور کنند که چون این سیگارها عوارضی ندارند، می‌توانند در دوران بارداری به جای سیگار معمولی یا برای ترک سیگار، از آن ها استفاده کنند، در صورتی که این باور اشتباهی است و استفاده از این نوع سیگار نیز می‌تواند روی رشد جنین تاثیر منفی زیادی گذاشته و اصلا گزینه مناسبی برای مصرف در دوران بارداری نیستند.
ناهیدی در زمینه آمار مربوط به استفاده از این سیگارها در ایران گفت: در رابطه با شیوع مصرف این نوع سیگارها در ایران، هنوز مطالعه‌ای که در سطح وسیع انجام شده باشد و بتوان به نتایج آن استناد کرد نداریم و لازم است که در این حوزه پژوهش‌های بیشتری انجام شود.
وی افزود: در شهر مشهد هم آمار دقیقی از میزان مصرف این نوع سیگارهای الکترونیکی نداریم، اما مطالعاتی که در سطح جهانی و بخصوص در کشورهای غربی انجام شده‌اند، نشان‌دهنده شیوع بالا و رو به افزایش مصرف این نوع سیگارها بخصوص در بین نوجوانان است.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: علی‌رغم اینکه واردات این نوع سیگارها به کشورمان ممنوع است، ولی روند رو به رشد شیوع آن، از همین روند جهانی تبعیت می‌کند. به طوری که شیوع مصرف آن در سال‌های اخیر بخصوص در بین جوانان و نوجوانان رو به افزایش بوده و حتی افرادی که از قبل اصلا سیگاری نبوده‌اند و از فرآورده‌های نیکوتین‌دار استفاده نمی‌کرده‌اند، جذب مصرف این نوع سیگارها شده‌اند.
وی یادآور شد: باور عمومی که در مورد این سیگارها وجود دارد این است که این سیگارها عوارضی نداشته و می‌توان برای ترک سیگارهای معمولی از آن استفاده کرد. شاید عوارض آن نسبت به سیگارهای معمولی کمتر باشد اما نیکوتین یک ماده اعتیادآور است و روی سیستم‌های مختلف بدن می‌تواند تاثیر بگذارد، همچنین ترکیبات شیمیایی که داخل مایع این سیگارها هستند و استنشاق می‌شوند می‌تواند عوارض زیادی در بدن ایجاد کنند.
این روانپزشک با بیان اینکه هنوز زمان زیادی از ورود این سیگارها به بازار نگذشته است، خاطرنشان کرد: اثرات دراز مدت این سیگارها هنوز کاملا تایید شده و ثابت شده نیست و پژوهش‌های بیشتری باید روی آن انجام شود، ولی تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که این سیگارها می‌توانند عوارض ریوی جدی و حتی سرطان‌های ریه ایجاد کنند و استفاده از آن برای نوجوانان و افراد باردار مجاز نیست و می‌توانند تاثیرات منفی جدی به همراه داشته باشند.
ناهیدی افزود: لازم است تحقیقات بیشتری در جامعه ایران و به خصوص کلانشهرها بر روی عوارض بلندمدت این سیگارها انجام شود تا ببینیم وضعیت در کشور ما چگونه است و بر اساس آمارهای بدست‌آمده، برنامه‌ریزی کرده و مصرف رو به رشد این نوع سیگارها را مدیریت کنیم.