مصرف قند و شکر یکی از دغدغه های مهم افراد مبتلا به دیابت است. بسیاری از مردم تصور می کنند شکر قهوه ای نسبت به شکر سفید سالم تر است و می تواند به کنترل قند خون کمک کند. اما واقعیت این است که شکر قهوه ای نیز حاوی کربوهیدرات های ساده است و شاخص گلایسمی بالایی دارد؛ بنابراین مصرف آن می تواند افزایش سریع قند خون را به همراه داشته باشد. افراد دیابتی باید مصرف شکر قهوه ای را محدود کنند و تحت نظر متخصص تغذیه از آن استفاده کنند تا کنترل قند خون به بهترین شکل انجام شود.
تفاوت شکر قهوه ای و شکر سفید
شکر قهوه ای از شکر تصفیه نشده یا نیمه تصفیه شده نیشکر به دست می آید و به دلیل دارا بودن مقدار اندکی مولکول های طبیعی مانند ملاس، رنگ قهوه ای و طعم کاراملی پیدا می کند. این ملاس حاوی مقداری مواد معدنی مانند کروم، کلسیم، پتاسیم و آهن است. کروم به تنظیم سطح گلوکز خون کمک می کند، اما این اثر بسیار محدود است و نمی توان آن را دلیل آزاد بودن مصرف شکر قهوه ای برای دیابتی ها دانست. شکر سفید کاملاً تصفیه شده است و تقریباً هیچ ماده معدنی مفیدی ندارد، اما هر دو نوع شکر دارای کربوهیدرات های ساده با شاخص گلایسمی بالا هستند و مصرف زیاد آن ها منجر به افزایش ناگهانی قند خون می شود.
تأثیر شکر بر قند خون در دیابت
کربوهیدرات های ساده شکر، چه سفید و چه قهوه ای، سریعاً در جریان خون جذب می شوند و باعث افزایش سریع قند خون می شوند. این نوسانات قند خون می توانند کنترل دیابت را دشوار کرده و خطر ابتلا به عوارض قلبی، عروقی، کلیوی و چشمی را افزایش دهند. شکر قهوه ای به دلیل داشتن مقدار اندکی کروم ممکن است اندکی اثر بهبود بر کنترل قند خون داشته باشد، اما این تفاوت آنقدر کم است که نمی توان از آن به عنوان راهکار اصلی کنترل دیابت استفاده کرد.
توصیه های تغذیه ای برای مصرف شکر قهوه ای
با اینکه شکر قهوه ای مقدار کمی مواد معدنی دارد، مصرف آن برای بیماران دیابتی همچنان باید محدود و کنترل شده باشد. رعایت نکات زیر می تواند اثرات منفی شکر بر قند خون را کاهش دهد:
- محدود کردن میزان مصرف: معمولاً مصرف شکر قهوه ای یا سفید بیش از یک تا دو قاشق چای خوری در روز توصیه نمی شود، مگر اینکه به شکل دقیق در برنامه غذایی فرد لحاظ شود.
- ترکیب با فیبر و پروتئین: مصرف شکر قهوه ای همراه با غذاهای غنی از فیبر، پروتئین و چربی سالم می تواند سرعت جذب قند را کاهش دهد و از افزایش ناگهانی قند خون جلوگیری کند.
- استفاده از شیرین کننده های طبیعی و غیرقندی: موادی مانند استویا، زایلیتول یا اریتریتول می توانند جایگزین مناسبی برای شکر باشند، البته با مشورت پزشک یا متخصص تغذیه.
- توجه به برچسب مواد غذایی: بسیاری از محصولات حاوی شکر پنهان هستند و مصرف بیش از حد آن ها می تواند باعث افزایش غیرقابل انتظار قند خون شود.
شکر قهوه ای و سبک زندگی سالم برای دیابتی ها
شکر قهوه ای به خودی خود نمی تواند دیابت را کنترل کند و تنها در حد یک گزینه شیرین کننده در برنامه غذایی محدود مجاز است. افراد مبتلا به دیابت باید روی مصرف کلی کربوهیدرات ها تمرکز کنند و شکر قهوه ای را به عنوان بخشی از تعادل غذایی مصرف کنند، نه به عنوان ماده ای که می تواند آزادانه استفاده شود. برنامه ریزی غذایی متعادل، ورزش منظم و پایش منظم قند خون از مهم ترین اصول مدیریت دیابت هستند.
نتیجه گیری
شکر قهوه ای تفاوت چشمگیری با شکر سفید ندارد و بیماران دیابتی باید مصرف آن را محدود و تحت کنترل داشته باشند. با رعایت میزان مصرف، ترکیب شکر قهوه ای با غذاهای غنی از فیبر و استفاده از جایگزین های طبیعی، می توان اثرات منفی قند بر سطح قند خون را کاهش داد. توجه به این نکات به بیماران دیابتی کمک می کند سبک زندگی سالم تری داشته باشند، کنترل قند خون خود را بهبود دهند و از عوارض ناشی از مصرف بیش از حد شکر پیشگیری کنند.