جوان آنلاین نوشت: تعطیلات نوروز نزدیک است و افراد زیادی قصد دارند در این تعطیلات به سفر بروند و خستگی یکسال کار و فعالیت را از تنشان بیرون کنند. برای همین اولین سؤالی که برایشان پیش می‌آید، این است که اصلاً به کجا بروند؟ در این میان تبلیغات تورهای داخلی و خارجی که هم پیامک آن‌ها دیده میشود و هم در سایت‌های خبری و فضای مجازی بنرها و متن‌های خوش آب و رنگشان منتشر میشود، در تلاشند از سایر رقبای خود سبقت بگیرند. متأسفانه در این بازار رقابتی، اما تورهای خارجی عمدتاً بهتر عمل کرده‌اند، چراکه قیمت‌های مناسب‌تری دارند و حتی گاهی قیمت‌شان از تورهای داخلی هم ارزان‌تر است. در چنین شرایطی این سؤال ایجاد میشود که چرا سفر در داخل خود کشورمان گران‌تر تمام میشود و چرا نظارتی بر این قیمت‌گذاری‌ها نیست؟ اصلاً این شهرهای داخلی چه خدماتی به مسافران ارائه می‌کنند که اینقدر گران هستند؟
عجیب است اگر کسی بخواهد به شیراز سفر کند، هزینه سفرش به اندازه سفر به ترکیه تمام میشود.
سفر به شیراز هم‌قیمت سفر به ترکیه!
بیشتر تورگردان‌ها به جای تورهای داخلی به مسافرانشان تورهای هم‌قیمت خارجی را توصیه می‌کنند، رئیس انجمن دفاتر مسافرتی فارس در این رابطه می‌گوید: «هزینه سفر در کل کشور گران است و شیراز مستثنی نیست، هتل‌های شیراز بسیار با کیفیت‌تر از هتل‌های ترکیه است.»
اگر با چند تورگردان تماس بگیرید با جملات مشابهی مواجه می‌شوید، مثلاً اینکه «از ما می‌شنوید، امروز فردا نکنید، تورهای نوروزی، یکی یکی در حال پر شدن است… پس تا دیر نشده، رزرو کنید.» یا اینکه «هنوز چند جای خالی در تورهای نوروزی باقی مانده. قبل از تکمیل ظرفیت، رزرو کنید.» آژانس‌های گردشگری یا هلدینگ‌های مسافرتی به کرات تبلیغ می‌کنند تا مسافران نوروزی بیشتری را جذب کنند. در این میان، اما برخی تورگردان‌های شیرازی معتقدند که سفر به شیراز برای مسافران سایر شهرها از سفر به برخی شهرهای ترکیه و ارمنستان، گران‌تر تمام میشود، برای همین نمی‌صرفد کسی از تبریز یا مشهد و تهران، تور سفر به شیراز را بخرد. این موضوعی است که مسافرانی که در سال گذشته تجربه چند روز اقامت در هتل‌ها و بوم‌گردی‌های گران‌قیمت شیراز را داشته‌اند هم تأیید می‌کنند، برای همین می‌گویند چرا با همان پول اقدام به خرید تور سفری خارجی به وان ترکیه و حتی زمینی استانبول نکنند؟
نگاهی به قیمت چند تور نوروزی خارجی و تور نوروزی شیراز، خالی از لطف نیست. تور زمینی وان ترکیه، ویژه نوروز ۱۴۰۳، از تهران ۳ شب و ۴ روز هتل سه ستاره، قیمت ۵ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان.
تور زمینی ترکیبی دو شهر ترابزون ترکیه و باتومی گرجستان، نوروز ۱۴۰۳ از تهران ۳ شب و ۴ روز اقامت در هتل چهار ستاره قیمت ۱۴میلیون و ۹۹۰ هزار تومان.
تور شیراز از تهران با قطار، ویژه نوروز ۱۴۰۳، ۳ شب و چهار روز اقامت در هتل سه ستاره، قیمت ۷میلیون و ۲۰۰ هزار تومان (امکان استفاده از گشت آپشنال در این تور فراهم است، اما هزینه به صورت جداگانه محاسبه میشود.)
تور هوایی شیراز از تهران، ویژه نوروز ۱۴۰۳، سه شب و چهار روز اقامت در هتل دو ستاره، قیمت برای هر نفر ۶ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان.
در چنین شرایطی نیاز است مسئولان امر برای ایجاد سفرهای آسان و ارزان حداقل در شهرهای پرگردشگر اقدامات ویژه‌ای را در دستور کار قرار بدهند.
سفر به ایران هم ارزان نیست
در این روزها حتی سفر از سایر کشورها به ایران هم گران تمام میشود. این در حالی است که این باور وجود دارد که ایران برای گردشگران خارجی، کشوری ارزان به حساب می‌آید، اما بررسی نرخ تورها در منطقه خاورمیانه و همچنین در بین کشورهای همسایه نشان می‌دهد که سفر به ایران چندان هم ارزان نیست. ابراهیم پورفرج، رئیس جامعه تورگردانان ایران گفته‌است: ایران در منطقه، مقصدی گران به شمار می‌آید، سفر به ایران حتی از جمهوری آذربایجان، پاکستان و ترکیه گران‌تر است. او می‌گوید مسئولان گردشگری بارها ارزانی سفر به ایران را به عنوان یک مزیت برشمرده‌اند، در حالی‌که هزینه حمل و نقل داخلی و هتل‌ها چندین برابر و قیمت سفر به ایران در منطقه از حالت رقابت خارج شده‌است. این اظهارات را حرمت‌الله رفیعی ـ رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران ـ نیز تأیید می‌کند و می‌گوید: درست است که ارزش ریال پایین آمده، اما قیمت تور ایران گران است و این به خاطر افزایش هزینه بلیت هواپیما پس از لغو محدودیت‌های کرونا، گران شدن نرخ هتل‌ها و حمل و نقل داخلی است. هتل‌ها در یک سال گذشته چندین نوبت قیمت‌ها را افزایش داده‌اند، نرخ آن‌ها از هتل‌های ترکیه بسیار بالاتر است، در حالی‌که به نسبت آن‌ها کیفیت خدماتشان چندان مطلوب نیست. او معتقد است ادامه این رویه، بدون ساماندهی، وضعیت سفرهای داخلی و ورود گردشگران خارجی به ایران را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. رفیعی همچنین می‌گوید: در آخرین دیداری که با عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی داشته درباره گرانی نرخ هتل‌ها اعتراض کرده‌است، هر چند با توجه به نرخ تورم و افزایش هزینه خدمات، هتل‌ها هم حق دارند نرخ‌ها را متناسب تغییر دهند، اما این افزایش هزینه باید منطقی و بر اساس داده و آمار صورت بگیرد. یک‌بار کیفیت خدمات هتل‌های پنج ستاره ایران را با ترکیه مقایسه کنید، متوجه می‌شوید که هتل‌های ما با توجه به کیفیت و سطح خدماتی که دارند، گران به حساب می‌آیند. ران جردن، یک بلاگر سفر اخیراً مقاله‌ای را با موضوع «هزینه سفر در خاورمیانه»، براساس میانگین قیمت غذا، رستوران، نوشیدنی، محل اقامت و سوخت حمل‌ونقل گردآوری کرده و در یکی از سایت‌های رزرواسیون گردشگری که تاکنون به حدود ۲۵میلیون نفر در زمینه برنامه‌ریزی و فروش خدمات سفر، مشاوره و راهنمایی داده، منتشر کرده‌است که بر این اساس، هزینه اقامت در ایران در مقایسه با دیگر کشورهای منطقه خاورمیانه، بالاترین ارزیابی شده‌است، در حالی که هزینه سوخت و غذا در ایران تقریباً هم‌رده با دیگر کشورهاست.
بررسی نرخ تورها در معدود آژانس‌هایی که ایران را در برنامه سفر خود دارند نیز حاکی از این است که هزینه سفر به ایران در مقایسه با دیگر کشورهای همسایه و منطقه خاورمیانه، جزو تورهای گران دسته‌بندی میشود، در حالی‌که کیفیت خدمات تقریباً مشابه است؛ یک تور ۱۴ روزه از مبدأ اروپا به ایران با نازل‌ترین خدمات و در هتل‌های سه ستاره بدون بلیت پرواز بین‌المللی، میانگین حدود ۲ هزار دلار قیمت دارد، در حالی که توری با این کیفیت به مقصد ترکیه حدود ۱۴۰۰ دلار قیمت گذاشته شده‌است. یکی از تورگردانان ایرانی نیز می‌گوید: «شاید سفر به ایران برای گردشگرانی که شخصی و بدون تور یا زمینی به ایران می‌آیند، به خاطر افزایش نرخ ارز و کاهش ارزش پول ارزان تمام شود، اما برای گردشگرانی که با تور سفر می‌کنند، شرایط متفاوت است؛ هزینه پروازهای بین‌المللی به مقصد ایران پس از برطرف شدن محدودیت کرونا و با افزایش قیمت جهانی سوخت، گران شده‌است. بلیت پروازهای داخلی برای خارجی‌ها دونرخی و ارزی محاسبه میشود. قیمت بلیت موزه‌ها برای گردشگران خارجی پنج برابر ایرانی‌ها است.»
چرا سفر در ایران گران است؟
اوایل هفته بود که سیدمصطفی فاطمی، مدیر کل دفتر توسعه گردشگری داخلی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در یک برنامه رادیویی با اشاره به بالا بودن هزینه‌های سفر در کشور بیش از سفرهای خارجی گفت: «ما در این راستا دست به قیاس می‌زنیم ولی باید برخی اجزا را بررسی کنیم که شامل حمل و نقل، اقامت و خورد و خوراک و ورودی است. هر یک از این بخش‌ها دارای سطح خاصی از قیمت است و مثلاً اگر با هواپیما سفر یا از هتل سطح بالا استفاده می‌کنیم، هزینه‌های بیشتری داشته و اگر با اتوبوس به مسافرت برویم و در اقامتگاهی معمولی بمانیم، هزینه سفر کاهش می‌یابد.»
او با بیان اینکه گاه هزینه سفر با هواپیما و اقامت در هتل پنج ستاره کیش با سفر اتوبوسی به وان ترکیه مقایسه میشود، افزود: «این مقایسه اصلاً درست نیست، چون سطح سفر در هر دو مقصد باید یکسان بررسی شود. از طرفی با کلیات سفر رو به رو هستیم و برخی کشورهای گردشگرپذیر به شدت مورد حمایت دستگاه‌ها قرار می‌گیرند و این‌ها سوبسیدهایی است به جریان‌های گردشگری می‌پردازند تا سفری ارزان رقم بخورد تا این کشورها درآمد حاصل از تولید ناخالص ملی خود را از طریق گردشگری جبران نمایند.»
فاطمی با بیان اینکه کشورهای فوق به هتل و سفرهای هوایی سوبسید می‌پردازند، گفت: «موضوع بعدی سینوسی بودن سفر است؛ به عنوان مثال معمولاً گردشگر خارجی با سینوس بر عکس رو به رو است و زمان‌های خالی هتل‌ها را پر و از این‌رو هزینه‌های هتل کاهش پیدا می‌کند، ولی در کشور ما این‌گونه نیست. بنابراین در زمان‌هایی که با پیک سفر مواجه هستیم، مثل ایام تابستان یا عید نوروز، اکثر هتل‌های ما مملو از مسافر است و از این‌رو هزینه سفر و اقامت بالا می‌رود.»
مدیر کل دفتر توسعه گردشگری داخلی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در توضیح این مطلب افزود: «در ایام نوروز و تعطیلات، سینوس سفرهای داخلی در کشور بالاست و مسافر خارجی کمتری داریم، ولی در اردیبهشت ماه، سفرهای خارجی راه می‌افتد و این سینوس تکمیل میشود؛ همچنین در ماه‌های آنلاین و آبان با سفرهای خارجی رو به رو هستیم و سفرهای داخلی با کاهش مواجه است و همین مسئله موجب تکمیل این سینوس شده و می‌توان از ظرفیت حداکثری هتل‌ها استفاده کرد و در این صورت هزینه‌ها کاهش پیدا می‌کند.»
به گفته فاطمی عمده هزینه یک سفر به ارقام مربوط به حمل و نقل باز می‌گردد و این اعداد بسیار بالا هستند؛ معمولاً در مقایسه سفرهای داخلی با کشورهای دیگر جزیره کیش را مثال می‌زنند که عمده حرکت به این مقصد گردشگری با هواپیما صورت می‌گیرد و در وهله بعدی، قطار را مورد توجه و مقایسه قرار می‌دهند و در زمینه تورها نیز باید به مسائلی توجه داشت که موجب افزایش هزینه نهایی یک سفر میشود؛ همچنین در حوزه خوراک و پذیرایی با افزایش نرخ مواد اولیه در رستوران‌ها مواجهیم که بر قیمت تورها تأثیر خواهد گذاشت.