در این مقاله در مورد مراقبت‌های لازم بعد از ، شامل تغذیه و آبیاری نهال، مبارزه با علف‌های هرز و هرس سبز برای سال‌های اول و دوم و مراقبت از سال دوم به بعد توضیحاتی داده شده است. بسیاری از ما فکر می‌کنیم بعد از کاشت نهال در دو سه سال اول احتیاج به انجام اقدامات خاصی نیست در صورتی که اولین سال‌های بعد از کاشت نهال جزء حیاتی‌ترین سال‌های زندگی یک درخت است. بعد از کاشت نهال، آبیاری نهال و تغذیه از مهم‌ترین مواردی است که باید با دقت و به اندازه انجام شود.
آبیاری سال اول بعد از کاشت نهال
اگر (بعد از خزان) انجام و آبیاری نهال انجام شد و بارندگی‌های مناسبی وجود داشت احتمالاً تا اوایل فصل رشد بعدی احتیاج به آبیاری نهال نیست. در غیر این صورت باید توسط آبیاری، رطوبت خاک اطراف نهال حفظ شود. اگر کاشت نهال در اواخر زمستان انجام شد، چه بارندگی باشد چه نباشد به صورت منظم هر هفته تا اواسط تابستان آبیاری نهال را انجام می‌دهیم.
آبیاری سال اول بعد از کاشت نهال
بعد از آن بسته به منطقه، در مناطق سردسیر دفعات و میزان آبیاری نهال را کم می‌کنیم تا رشد موجود خَشَبی شود و از اواخر تابستان آبیاری نهال را کاملاً قطع می‌کنیم تا رشد پاییزی انجام نشود. بعد از کاشت باید به خوبی از آنها مراقبت کنیم، به دلیل اینکه ریشه‌ی نهال هنوز مستقر نشده و ریشه‌ی گسترده‌ای ندارد، نمی‌تواند از عناصر غذایی و رطوبت موجود در خاک به خوبی استفاده کند.
کمک به استقرار ریشه و تغذیه بعد از کاشت نهال
بعد از کاشت نهال برای کمک به استقرار ریشه و تغذیه نهال احتیاج به استفاده از کودهای متعادل کامل پودری (NPK 20 20 20)، به میزان لازم با توصیه کارشناس متخصص، همراه آبیاری نهال از اوایل فصل رشد و با بیدار شدن درختان است.
به طور معمول استفاده از تغذیه کمکی به صورت محدود ولی دائم تا اواخر بهار و گرم شدن هوا توصیه می‌شود. به عنوان مثال، اگر 2.5 ساله‌ی استاندارد با قطر تنه‌ی 2 سانتی متر و ارتفاع 150 سانتی متر را در منطقه‌ی سامان با ارتفاع 2000 متری از سطح دریا کاشته باشیم
پس از بیدار شدن نهال، زمانی که حداقل یک ماه از کاشت نهال گذشته باشد همراه اولین آبیاری از کود کامل ماکرو پودری npk 20 20 20 و هیومیک اسید از هر کدام 5 گرم در بیست دقیقه‌ی آخر آبیاری برای هر نهال استفاده می‌کنیم. تا هفته‌ی چهارم هر آب 5 گرم به میزان کودها اضافه می‌کنیم. از هفته‌ی چهارم تا اواخر بهار هر آب 20 گرم از کودهای قبل+ 10 گرم کود کامل میکرو معدنی به همان روش قبل استفاده می‌کنیم.
بعد از کاشت نهال، آبیاری نهال و تغذیه را تا چه میزان و چه اندازه انجام دهیم؟
طوری برنامه ریزی کنید که تا اواخر بهار برای هر نهال حدود 200 تا 250 گرم کود کامل NPK و 100 گرم کود کامل میکرو معدنی استفاده کرده باشیم.
زمان بندی آبیاری نهال و تغذیه بعد از کاشت نهال
بعد از گرم شدن هوا مصرف همه‌ی کودها قطع شده و فقط آبیاری نهال، هفتگی تا 15 مرداد به صورت منظم انجام می‌شود و بعد از آن با شروع باد خنک، آبیاری 15 روز یک بار انجام شده و در اوایل شهریور اگر رشد قابل ملاحظه‌ای داشتیم برای کمک به خشبی شدن ساقه‌ها از کودهای پتاسِ ،مثل سولو پتاس به میزان 50 گرم برای هر نهال همراه آبیاری استفاده می‌کنیم.
و از اوایل مهر آبیاری نهال را کاملاً قطع می‌کنیم و اگر در طول فصل پاییز بارندگی نداشتیم در اواخر پاییز باید درخت آبیاری شود تا رطوبت کافی برای زندگی و سپری کردن خواب زمستانی در خاک مهیا باشد.
مبارزه با علف‌های هرز بعد از کاشت نهال
با شروع فصل رشد علف‌های هرز و آفات مختلف نیز همراه درختان بیدار می‌شوند و باید به صورت دائم با علف‌های هرز که در جذب عناصر غذایی و رطوبت خاک با درخت رقابت می‌کنند، با روش‌های مختلف فیزیکی، شیمیایی، تلفیقی و استفاده از مالچ مبارزه کرد.
شروع فصل رشد و شیوع آفات و بیماری‌ها بعد از کاشت نهال
بعد از کاشت نهال و با شروع فصل رشد در فصل بهار با وجود بارندگی و بالا رفتن میزان رطوبت شرایط مناسبی برای تکثیر آفات و فراهم می‌شود که می‌توان با بازدیدهای متعدد، در زمان‌های مختلف،نشانه‌های این آفات را شناسایی کرده و با آنها مبارزه کنیم. علائمی مثل متوقف شدن رشد نهال، پیچ خوردگی برگ‌ها حکایت از وجود شته، و آغشته شدن برگ‌ها با پودر سفید رنگ از نشانه‌های بیماری قارچی است.
هرس سبز در اولین فصل رشد بعد از کاشت نهال
بعد از کاشت نهال اگر همه‌ی شرایط مهیا بود و طبق برنامه‌ای که از قبل تهیه شده پیش رفتیم،نهال‌های کاشته شده، رشد مناسبی داشته و در اواخر بهار امکان اینکه اولین را انجام دهیم فراهم می‌شود. با انجام این هرس به غیر از اینکه چهارچوب درخت مشخص می‌شود، تغذیه و رشد نهال را هدفمند می‌کنیم و درختمان تا آخر فصل جثه‌ی معقولی پیدا می‌کند.
برای اکثر درختان 3 یا 4 شاخه‌ی اصلی کفایت می‌کند و مابقی شاخه‌ها اعم از نرک یا سیخک ها به طور کامل از بیخ تنه‌ی اصلی حذف می‌شوند. به عنوان مثال در در اولین فصل رشد تعداد زیادی شاخه‌ی جدید رشد می‌کند که ما تعداد 3 یا 4 شاخه از محل پیوند تا آخرین قسمت تنه با فاصله‌ی حداقل 5 تا 10 سانتی متر با زاویه‌ی 45 درجه در جهات مختلف حفظ می‌کنیم و مابقی شاخه‌ها حذف می‌شوند.
دقت کنید پایین‌ترین شاخه‌ای که حفظ می‌شود در سمت جنوبی نهال باشد تا از خسارت آفتاب سوختگی در فصل زمستان جلوگیری شود. با این کار یک بار برای همیشه فرم درخت را مشخص می‌کنیم. دقت کنید که در بادام رقم مامایی به علت اینکه تاج گسترده‌ای داشته و میل به پهن شدن دارد. به هیچ عنوان شاخه‌هایی که حفظ شده‌اند را سر برداری نمی‌کنیم.
در اکثر درختان مثل هلو، زردآلو، سیب و … پس از فرم دهی و قد کشیدن شاخه‌ها تا حدود 50 سانتی متری، یک سوم از بالای شاخه‌ها را حذف می‌کنیم تا با زاویه‌ی 45 درجه به صورت پلکانی، از مرکز درخت فاصله بگیرند و زودتر به بلوغ برسند. دقت شود که همه‌ی پاجوش‌ها و تنه جوش‌هایی که از زیر محل پیوند رشد کرده‌اند همیشه و در هر زمانی که متوجه آنها شدیم حذف می‌شوند.
داشت باغ بعد از کاشت نهال
بعد از خزان و به خواب رفتن درختان کار ما برای فصل بعد شروع می‌شود. با حذف شاخه‌های شکسته، خشک و مریض سلامت باغ را حفظ می‌کنیم. بعد از آن باید مراقب جوندگان باشیم و از روش‌های مختلفی که قبلاً نیز اشاره شده مثل کارتن، توری، خار و… مانع خسارت جوندگانی مثل خرگوش شویم.
استفاده از کودهای آلی بعد از کاشت نهال
با انتخاب تقریباً هیچ وقت بیکار نخواهیم ماند. هرساله باید به میزان لازم کود دامی پوسیده برای درختان استفاده کنیم. قبل و بعد از کاشت نهال، تنها کودهایی که منع مصرف ندارند و بسته به آنالیز خاک استفاده نمی‌کنیم، کودهای آلی مثل کودهای دامی پوسیده ، خاک برگ و انواع کمپوست ها هستند. با مصرف این کودها بدون هیچ مشکلی اتفاق خاصی که می افتند خاک ما حاصلخیز تر می‌شود، توجه کنید که هیچ زمان از کودها و کمپوست های تازه و تجزیه نشده استفاده نکنید.
بعد از کاشت نهال گردو ژنوتیپ اگر از قبل خاک زمین اصلاح شده و کود دامی و شیمیایی را بر اساس آنالیز خاک به زمین اضافه کردیم و به صورت پشته درآوردیم و درخت را کاشتیم تا زمان به بلوغ رسیدن درخت احتیاج به کود دهی نداریم. کود دامی پوسیده و کمپوست را به صورت سطحی به مقدار 50 کیلوگرم برای هر درخت در یک سوم انتهایی سایه انداز درخت به سمت خارج درخت پخش می‌کنیم.
بعد از آن توسط بیل دستی یا تیلر خاک ورزی می‌کنیم تا کود دامی و خاک کاملاً مخلوط شوند و کود ما به عمق برود. هرساله این کار را تکرار می‌کنیم، با احتساب افزایش سن درخت و بزرگ شدن درختان هرسال به میزان 50 کیلو گرم به کود اضافه می‌کنیم.
هرس در سال دوم بعد از کاشت نهال
با شروع فصل زمستان دو ماه زمان داریم برای تجدید قوا و استراحت. در اواخر زمستان قبل از بیدار شدن درخت هرس خشک (سیاه یا چوب) را شروع می‌کنیم. هنوز درختان ما بالغ نشده‌اند و در اکثر درختان احتیاج به هرس بار نداریم و ادامه‌ی در سال دوم انجام شده و بسته به نوع درخت، رقم و پایه ادامه‌ی هرس را انجام می‌دهیم.
بعد از هرس حتماً با روغن‌های امولسیون شونده مثل روغن وُلک و روغن‌های گیاهی مثل بَرزک، برای کنترل آفات و بیماری‌ها اقدام به محلول پاشی می‌کنیم. در این مرحله می‌توانیم از سموم حشره کش مثل اتیون برای کنترل بهتر حشرات همراه با روغن استفاده کنیم.
دقت کنید که روغن همه‌ی قسمت‌های درخت، از روی خاک تا آخرین قسمت شاخه‌های درخت را پوشش دهد، حتی در مواردی سایه انداز درخت را هم سم پاشی می‌کنیم. این روغن با پوشش منافذ شاخه‌ها از رسیدن اکسیژن به لارو، شفیره و تخم حشرات که در زیر پوست و منافذ درخت هستند جلوگیری کرده و باعث خفه شدن و از بین رفتن آنها می‌شود.
حدود 1 هفته بعد از استفاده از روغن ولک با یک قارچ کش از مشتقات مسی برای کنترل قارچ‌ها با محلول پاشی روی درختان اقدام می‌کنیم. تا این مرحله تا حدودی آفات کنترل شده و فصل رشد جدید شروع شده است.