بررسی استاندارد کلاس اسلامپ بتن
طبق استاندارد جدید اروپا (BS8500-2003) برای بتن، قوام (کارایی یا اسلامپ) به چند کلاس تقسیم می شوند.هر کلاس دارای یک اسلامپ هدف است، ولیکن راه گریز نیز وجود دارد. در جدول اسلامپ بتن معمولی هدف بر اساس محل تخلیه بتن و جایی که نمونه گیری انجام می شود در نظر گرفته شده. معهذا، برای استفاده در مشخصات عمومی پروژه های روسازی کافی می باشد. در عمل به عنوان یک راه حل تقریبی، بتن های S1 اکثرا برای جدول پیاده رو و بستر سازی لوله کشی به کار برده می شود، بتن S3 برای پی کانال ها که باید بتن حالت روانی بالایی داشته باشد به کار می رود.
بتن S4 و S5 بهتر است در موارد تخصصی بکار رود و قبل از استفاده از بتن این گروه ها بهتر است با یک تکنولوژیست مجرب بتن مشورت کنید. هنگامی که از بتن با اسلامپ بالا (بیش از 150 mm } بتن S4 یا S5 استفاده می کنید خطر اینکه سنگدانه ها و سیمان ته نشین شوند وجود دارد. معمولاً برای مقابله با این حالت از افزودنی های مختلفی در بتن استفاده می شود تا از حفظ کارایی و مشخصات سازه ای آن اطمینان حاصل شود. با این وجود، معمولا آزمایش متفاوتی موسوم به تست میز جریان برای ارزیابی کارایی بتن های با اسلامپ بالا انجام می شود.
میزان قوام بتن آماده ای که به کارگاه تحویل می شود باید در حدود کلاس اسلامپ مشخص شده قرار گیرد و به اسلامپ هدف نزدیک باشد. افزودن آب اضافی به بتن قبل از تخلیه آن صرفا با دستورالعمل کتبی از سوی پیمانکار یا مجری مجاز می باشد، زیرا آب اضافی نسبت w/c (نسبت اب به سیمان) را تغییر می دهد و ممکن است کلاس اسلامپ تغییر نماید
اسلامپ بتن باید چند باشد؟
اسلامپ بتن چقدر باید باشد؛ میزان اسلامپ بتن بر اساس روش ها درج شده استاندارد (دت 505) بررسی می شود و پیمانکاران موظف می باشند مقدار مجاز اسلامپ بتن را بر اساس اسلامپ های خواسته شده، مشخصات فنی و نقشه های اجرایی تهیه کنند.
اسلامپ بتن فونداسیون
آزمایش اسلامپ بتن از سال ۱۹۹۲ میلادی تاکنون، پرکاربردترین ازمایش جهت سنجش کارایی و تعیین روانی بتن است. هدف از این اطمینان از سهولت در ریختن ، تراکم و پرداخت بتن می باشد. ازمایش اسلامپ بتن ، جهت سنجش درجه روانی بتن ، اطمینان از درست بودن اجزاء مخلوط و به عبارتی اندازه گیری کارایی بتن مورد استفاده قرار می گیرد. این آزمایش معمولا در و تحت شرایط محیطی خاص یا در محل اجرای پروژه توسط دستگاه اسلامپ بتن انجام می گیرد.
عدد اسلامپ بتن
عدد اسلامپ بتن به عوامل مختلفی وابسته است که از جمله این عوامل می توان به مقدار آب مصرفی در بتن (نسبت آب به سیمان)، نوع سنگدانه های موجود در بتن ، دانه بندی سنگدانه ها، نسبت سنگدانه به سیمان ، نوع و نرمی سیمان ، مدت زمان ساخت و ریختن بتن و افزودنی های بتن اشاره نمود. نسبت بالای حجمی سنگدانه های درشت به ریز، باعث جدایی دانه ها و کاهش اسلامپ بتن شده و پرداخت مخلوط بدست آمده دشوار می گردد. اما چنانچه میزان مصالح ریزدانه مخلوط بتن افزایش یابد، میزان روانی بتن یا کارایی بتن نیز با افزایش همراه بوده و در نهایت موجب کاهش دوام مخلوط نهایی می گردد. از طرفی درجه حرارت نیز بر روی کارایی بتن مؤثر است.
اثرات کاهش عدد آزمایش اسلامپ بتن
کاهش عدد اسلامپ می تواند پیامدهای مختلفی را در پی داشته باشد که از عمده این پیامدها می توان به موارد ذیل اشاره نمود.
- افزایش مقاومت فشاری و خمشی بتن
- افزایش خاصیت آب بندی در بتن
- کاهش جذب آب
- افزایش مقاومت در برابر عوامل جوی
- پیوستگی بهتر میان لایه های متوالی بتن
روش انجام آزمایش اسلامپ بتن
اگر ریزش یا لغزش معینی در یک طرف یا بخشی از نمونه رخ دهد، آزمایش اسلامپ بتن مردود می باشد و لازم است آزمایش مجددی با استفاده از بخش دیگری از بتن انجام شود. همچنین لازم است توجه شود که اگر در دو ازمایش اسلامپ متوالی بر روی بتن ، ریزش یا لغزش بخشی از نمونه مشاهده شود، احتمالا بتن فاقد شکل پذیری و چسبندگی لازم می باشد.
نتایج آزمایش اسلامپ بتن
اسلامپ مناسب بتن که در ساختمان های معمولی بکار می روند، عمدتا حدود ۵-۷ سانتی متر می باشد و اگر از ویبراتور استفاده گردد، ٣ سانتی متر مناسب است. اسلامپ مناسب بتن سفت شده برابر ۱ تا ۳ سانتی متر می باشد. بتن سفت پس از خشک شدن کمتر جمع شده و اگر به درستی ویبره گردد دارای خلل و فرج کمی خواهد بود و تاب فشاری بالایی خواهد داشت. همچنین عدد مناسب و مجاز ازمایش اسلامپ بتن خمیری برابر ۵ تا ۷ سانتی متر می باشد. بتن خمیری را می توان به راحتی با ویبره یا کوبیدن متراکم نمود. اگر از روان کننده استفاده گردد نیاز به لرزاندن زیاد و یا کوبیدن زیاد ندارد و معمولا در کارهای ساختمانی از بتن با این اسلامپ استفاده می گردد.
الزامات اسلامپ مجاز بتن
- در صورتی که اسلامپ بتن در موقع تحویل برای مصرف کمتر از میزان مقرر باشد، باید از مصرف آن خودداری شود. با این وجود افزودن اسلامپ بتن تا هنگامی که هنوز از مخلوط کن تخلیه نشده، فقط با اجازه دستگاه نظارت و با افزودن دوغاب سیمان با یا بدون مواد افزودنی روان کننده میسر می باشد؛ مشروط به اینکه نسبت آب به سیمان از حداکثر مقدار مجاز طرح فراتر نرود.
- در صورتی که از مواد افزودنی روان کننده استفاده نمی شود، بیشتر نشدن عدد اسلامپ بتن از ۵۰ میلیمتر از الزامات طرح اختلاط مخلوط بتن می باشد.
- برای بتن پمپی (پمپ شونده) اسلامپ بتن باید بین ۴۰ تا ۱۰۰ میلیمتر باشد.
- حدود اسلامپ مجاز بتن های مصرفی برای بتن ریزی از طریق ترمی (قیف و لوله) بین ۱۷۰ تا ۲۵۰ میلیمتر است.
- حداقل میزان اسلامپ بتن های مصرفی در شمع های بتنی درجاریز، ۱۵۰ میلیمتر است.
روانی بتن
روانی بتن شاخصه ای است که با آزمایش اسلامپ بتن تعیین می شود. روانی بتن به معنای قابلیت جاری شدن بتن تازه می باشد. ممکن است روانی بتن تحت شرایطی دچار افت شود. افت روانی بتن به معنای از دست دادن غلظت بتن طی زمان است. در نظر گرفتن راهکارهایی به منظور حفظ روانی بتن برای مدت زمان بیشتر ضروری است. افزایش دما یکی از عوامل تسریع افت روانی بتن می باشد.
کارایی بتن
مفهوم کارایی بتن بسیار نزدیک به روانی بتن است. به همین دلیل غالبا به جای هم استفاده می شوند. کارایی بتن پارامتری است که علاوه بر روانی بتن به عوامل دیگری همچون تراکم میلگردها و شکل قالب وابسته می باشد. مفهوم کارایی بتن به معنای قابلیت حمل، ریختن، جا انداختن، متراکم کر
حداکثر اسلامپ بتن مجاز با روان کننده چیست؟
آزمایش اسلامپ بتن یک روش ساده و کلیدی برای تشخیص میزان روان بودن بتن است. میزان قوام بودن و یا سطح روان پذیری بتن یکی از معیارها در کارایی آن است.این معیار نشان می دهد که بتن در صورت شناور شدن در فضای ساخت و ساز شما تا چه اندازه قابلیت هموار شدن دارد. برای آنکه بتوانند یک شرایط ایده آل را برای سطح قوام بتن مطرح سازند، عدد اسلامپ بتن را معرفی می کنند. در نظر داشته باشید که رابطه اسلامپ و مقاومت بتن مطرح است. عدد اسلامپ بتن باید در یک محدوده مشخص باشد تا بتن تولید شده را برای حضور در فضای ساخت و ساز قبول کنیم. در این بین اگر عدد اسلامپ بتن در رنج استانداردی قرار نگیرد، چه باید کرد؟
عدد اسلامپ بتن معرف چیست؟
عدد اسلامپ بتن یک معیار ساده است که با استفاده از یک روش ساده حاصل می شود و به طور کلی معرف سطح روان بودن بتن می باشد. عدد اسلامپ بتن بزرگ خبر از یک بتن روان دارد.چنین بتنی را نمی توان برای ساخت سازه های بتن مسلح به کار برد. البته رابطه اسلامپ و مقاومت بتن نیز در این عدد بالا نقش بازی میکند. بهرحال عدد زیاد خبر از یک بتن با درصد آب بالایی دارد. لذا با بهره مندی از افزودنی هایی سعی در افزایش قوام بتن دارند.
به این ترتیب می توان با کاهش عدد اسلامپ بتن، سطح قوام آن را در یک رنج استاندارد شده قرار داد.اما برای آن سوی ماجرا چه باید کرد؟ زمانی که عدد اسلامپ بتن بسیار کم است. در این حالت قوام بتن بسیار بالا است. به طور ساده با بتنی که بسیار غلیظ با سطح گرانروی بالا است، مواجه هستیم. چنین بتنی را نمی توانید به سادگی توسط تجهیزات انتقال پمپ راهی فضاهای ساخت و ساز کنید.
از طرفی این بتن غلیظ نمی تواند به راحتی و کاملاً صحیح در سطح فضای ساخت و ساز شما به حرکت درآمده، تمام حجم هدف را به شکل یکنواخت بپوشاند. از این رو هرگز نمی توانید از یک بتن با عدد اسلامپ بتن بالا در سطح عملیات های ساخت و ساز استفاده کنید. اما در صورت مواجه بودن با چنین بتنی، راهکار اصولی چه چیز است؟
چگونه عدد اسلامپ بتن را افزایش می دهند؟
بتنی که بسیار چگال است دارای عدد اسلامپ بتن پایینی است. این بتن در آزمایش اسلامپ بتن از مقدار نشت بسیار اندکی برخوردار خواهد شد. چنین بتن متراکم و کاملاً فشرده ای را نمی توانید به راحتی در سطح فضای ساخت و ساز بگسترانید.پس باید عدد اسلامپ بتن آن را اصلاح کنید. طبعا اگر بتوانید بتن را رقیق تر کرده، سطح گرانروی بالای آن را کاهش دهید، عدد اسلامپ بتن افزایش پیدا می کند.
از آنجایی که سطح روانروی بتن به مقدار آب به کار رفته در مراحل ساخت آن وابسته است، در نتیجه اولین دیده در روان سازی بتن، افزودن آب به حجم بتن آماده شده می باشد. اما این کار تنها در شرایط خاص آن هم با اجازه دستورالعمل کتبی از جانب پیمانکار ساخت بتن صورت می گیرد.افزودن آب به حجم بتن باعث روان شدن آن خواهد شد.
در این حالت یقینا بتنی که از عدد اسلامپ بتن پایینی برخوردار است، درصد درستی از آب را در خود دارد. از این رو اگر بخواهید آبی به بتن قوام یافته اضافه کنید، یقینا طرح اختلاط صحیح آن را به هم خواهید ریخت.البته می توانید طبق دستورالعمل کتبی مجری سازنده بتن، مقدار مشخصی از آب را به حجم بتن اضافه کنید. به هر حال سازنده در انتهای عملیات ساخت بتن مقداری تلرانس را برای اضافه کردن آب در نظر می گیرد.
اگر با وجود رعایت این تلرانس باز هم نمی توانید عدد اسلامپ بتن را به محدوده استانداردی برسانید، باید از روان کننده بتن استفاده کنید. روان کننده بتن یک ترکیب شیمیایی است که در طرح اختلاط بتن بی تأثیر است؛ اما می تواند از قوام بتن بکاهد.به این ترتیب بدون آنکه خطر از دست رفتن کیفیت بتن وجود داشته باشد، به یک بتن استاندارد شده و مرغوب خواهیم رسید.