نحوه استفاده از مته خزینه
مته خزینه ولف سوراخ مخروطی ایجاد می‌کند تا سرپیچ در راستای یا درست در زیر سطح ماده‌ای که روی آن کار می‌شود قرار گیرد. استفاده از مته خزینه از پارگی جلوگیری می‌کند، احتمال شکافتن چوب را کاهش می‌دهد. در این آموزش، نحوه استفاده از مته خزینه مانند مته ولف را بررسی خواهیم کرد.
مته خزینه چیست؟
مته خزینه یا پخ زن، دو کار را انجام می‌دهد. ابتدا یک سوراخ پایلوت در قطعه کار ایجاد می‌کند. سوراخ پایلوت سوراخ کوچکی است که در قطعه کار ایجاد می‌شود و فضایی را برای اتصال‌دهنده مانند پیچ ایجاد می‌کند. حفاری یک سوراخ پایلوت به جلوگیری از شکافتن یا ترک خوردن چوب کمک می‌کند.
دوم، مته خزینه یک “v” شکل در قطعه کار ایجاد می‌کند. این قسمت “v” یا فرورفته که در سطح کار ایجادشده، اجازه می‌دهد تا یک پیچ با سر فرورفته در سطح قطعه کار وارد شود. استفاده از مته خزینه از پارگی جلوگیری می‌کند. شکل “v” ایجادشده توسط مته خزینه به پیچ اجازه می‌دهد تا همسطح با صفحه چوب رانده شود.
راندن یک پیچ باعث ایجاد نیروی بیرونی روی چوب می‌شود. این نیروی بیرونی می‌تواند باعث شکافتن چوب شود حفاری یک سوراخ پایلوت فضایی برای پیچ ایجاد می‌کند. این فضا نیروی بیرونی را کاهش می‌دهد. پیچ را می‌توان به‌راحتی از سوراخ عبور داد که شانس شکافتن چوب را کاهش می‌دهد.
مته خزینه فضایی را در چوب ایجاد می‌کند که با شکل سرپیچ مطابقت دارد. این شکل به پیچ اجازه می‌دهد تا با نیروی مساوی با چوب تماس پیدا کند که یک اتصال قوی بین پیچ و چوب ایجاد می‌کند. مته خزینه را می‌توان عمیق‌تر در چوب سوراخ کرد تا پیچ در زیر سطح چوب قرار گیرد. سپس سرپیچ را می‌توان با پرکننده پوشاند. یا می‌توان آن را حتی عمیق‌تر سوراخ کرد.
به چه اندازه مته خزینه نیاز داریم؟
مهم‌ترین چیزی که در هنگام استفاده از مته خزینه باید به خاطر داشته باشید این است که اندازه مته را با اندازه پیچ مطابقت دهید.
طریقه استفاده از مته خزینه
قطر شفت پیچ را با کولیس اندازه‌گیری کنید. مطمئن شوید پیچی که استفاده می‌کنید دارای سر صاف با قسمت پایینی مخروطی شکل باشد، در غیر این صورت به‌راحتی فرو نمی‌رود. فک‌های کولیس را به‌اندازه کافی بازکنید تا بتوانید پیچ رابین آنها قرار دهید. فک‌ها را در اطراف محور اصلی پیچ سفت کنید.
اموزش کار با مته خزینه
یک مته به همان قطر شفت پیچ را روی دریل خود نصب کنید. برای ایجاد سوراخ پایلوت، قطعه‌ای را جستجو کنید که اندازه آن یکسان باشد. مته‌ای را که استفاده می‌کنید در چاک مته نصب کنید. چوب را روی یک سطح کار صاف و روشن قرار دهید تا بتوانید به‌راحتی ببینید چه‌کاری انجام می‌دهید. فک‌های گیره را بازکنید و آنها را در اطراف تکه چوبی که در آن سوراخ می‌کنید محکم کنید. فک‌های روی گیره را سفت کنید تا تکه چوب را محکم کنید تا زمانی که می‌خواهید در آن سوراخ‌کنید نچرخد یا جابجا نشود.
سعی کنید تکه چوب را فشار دهید تا ببینید آیا حرکت می‌کند یا جابجا می‌شود.
محل سوراخکاری را با انتهای پیچ خود علامت بزنید. روی تکه چوب با خودکار یا مداد نقطه‌ای را درجایی که می‌خواهید سوراخ‌کنید قرار دهید. سپس انتهای نوک‌تیز پیچ خود را بردارید و آن را به‌آرامی به سطح فشار دهید تا یک فرورفتگی کوچک ایجاد شود. فرورفتگی به مته نقطه شروع خوبی می‌دهد تا در حین ایجاد سوراخ نلغزد یا جابجا نشود. اگر به‌تنهایی قادر به ایجاد فرورفتگی در چوب نیستید، به‌آرامی با یک چکش روی سرپیچ ضربه بزنید.
سوراخ پیلوت را دریل کنید تا عمق آن به‌اندازه طول پیچ باشد. دریل را طوری نگه‌دارید که مته عمود بر چوب باشد. ماشه دریل را فشار دهید تا شروع به ایجاد سوراخ‌کنید. فشار ملایمی وارد کنید. ماشه را رها کنید و آن را مستقیماً بیرون بکشید تا آسیبی به آن وارد نشود.
یک مته خزینه فلوت دار را در دریل خود محکم کنید که به‌اندازه پیچ شما است. مته خزینه فلوت دار دارای پایه وسیع‌تری است که به یک نقطه می‌رسد و حاوی چندین لبه برش است، بنابراین می‌توانید سوراخ‌های بزرگ‌تری برای سرپیچ ایجاد کنید.
یک مته خزینه را انتخاب کنید که دارای مخروطی ۸۲ درجه است زیرا رایج‌ترین زاویه در پایین سرپیچ است. مته را به انتهای دریل خود محکم کنید تا محکم بچسبد.
نقطه مته را در وسط سوراخ پیلوت قرار دهید تا عمود بر چوب باشد. ماشه را به‌آرامی بکشید و درحالی‌که مته را بیشتر به داخل سوراخ فشار می‌دهید، فشار کمی وارد کنید. هر ۵ تا ۶ ثانیه حفاری را متوقف کنید تا خاک‌اره پاک شود و اندازه سوراخ بررسی شود.
در حین سوراخکاری از عینک ایمنی استفاده کنید تا در صورت شکستن یا شل شدن مته از چشمان خود محافظت کنید.
مته خزینه را به‌زور وارد چوب نکنید زیرا ممکن است سوراخ را خیلی عمیق ایجاد کنید یا به قطعه آسیب برسانید.
نکاتی برای سوراخکاری با مته خزینه در استفاده از مته خزینه
فقط کمی تمرین لازم است تا سوراخ به‌اندازه کافی دریل شود تا سرپیچ با سطح اطراف همسطح شود.
قبل از سوراخ کردن سطح کار خود، روی چند قطعه آزمایشی سوراخ‌کنید.
سوراخ‌ها را به‌آرامی دریل کنید. حفاری خیلی سریع می‌تواند سوراخ را بیش‌ازحد عمیق کند.
کاربرد مته خزینه
انواع متهی خزینه با اشکال و ابعاد مختلف برای سوراخکاری جای پیچ و خزینه کاری در سطوح چوبی و فلزی و بتنی کاربرد دارند. با استفاده از متهی خزینه مناسب می‌توانید عمق حفره را نیز در سطوح مختلف تنظیم کنید. برای چوب‌های سوزنی‌برگ و نرم مانند چوب کاج نیازی به متهی خزینه نیست. زمان بیشتری آن را دریل کنید تا سر پیچ تراز شود؛ اما برای چوب‌های پهن‌برگ و سخت باید از متهی خزینه چوب و با سر تیز استفاده کنید. متهی خزینه متغیر نیز برای کار با انواع دریل‌های دستی و برقی مناسب بوده و یکی از دقیق‌ترین مته‌ها است.
انواع مته خزینه
مته خزینه از جنس فولاد کربنی برای چوب مناسب است ولی در مورد فلزات این طور نیست. مته‌های با جنس فولاد تندبر یا HSS برای چوب و انواع فلزات نرم مناسب هستند. HSS با اکسید سیاه برای فلزات و چوب‌های نرم و سخت انتخاب خوبی است و تیتانیوم HSS مدت‌زمان بیشتری نسبت به انواع دیگر مته تیز می‌ماند. مته‌های با کیفیت از جنس فولاد M2 HSS برای کار با چوب، آهن، PVC و حتی فلزات نرم‌تر مناسب هستند. سرِ متهی خزینه آهن برخلاف چوب تیز نیست. چند نوع متداول متهی خزینه به شرح زیر هستند:
مته خزینه MDF و چوب
برای MDF می‌توان از مته‌های HSS استفاده کرد. سر متهی خزینه MDF تیز است و همین ساختار موجب کنترل بیشتر مته و افزایش دقت سوراخکاری می‌شود. تیغه الماسه آن محکم و مقاوم بوده و جنس تیغه‌ها هم از تنگستن کارباید است.
مته خزینه فلز
از مته‌های مختلفی برای فلزات استفاده می‌شود. مته‌های HSS برای انواع فلزات توصیه می‌شوند. مناسب‌ترین زاویه هم برای خزینه کاری 60 و 90 درجه است.
مته خزینه شیاردار
این مته‌ها یک یا چند شیار دارند. هرچه تعداد شیارها بیشتر باشد، مته‌ها قطعات چوبی یا فلزی را بهتر برش می‌زنند. برای حذف مناسب قطعات یا براده‌های اضافی لازم است لبه‌های شیار شیب‌دار یا زاویه‌دار باشند تا مواد اضافی را به‌صورت یکپارچه از سطح کار خارج کنند.
مته خزینه مخروطی
سر این مته مخروطی‌شکل است و به برش یا فرورفتن مته در سوراخِ حفرشده کمک می‌کند. این مته‌ها در دو نوع دستی و ماشینی و در انواع زوایا موجود هستند. تعداد لبه‌های برش روی مته‌ها هم معمولا مضربی از اعداد فرد است.
60 درجه برای برش
75 درجه برای پرچ‌کردن سر پیچ
90 درجه برای پیچ‌های خزینه و آلیاژهای مختلف مانند استیل، چدن و …
120 درجه برای خزینه کاری پرچ‌های ورق فلزی
شنک یا دنباله‌ی مته‌هایی که سر مخروطی یا تیز دارند نسبتا کوتاه بوده و پخ‌زن آنها پهن‌تر است.
مته خزینه مرغک دار
هر دو انتهای مته‌های مرغک‌دار تیز است و به همین خاطر به آنها مته‌های دوبل هم می‌گویند. ابتدا بخش نیش وارد قطعه شده و سپس عملیات سوراخکاری انجام می‌شود.
مته خزینه سرتخت
مته‌های سر تخت برای ایجاد سوراخ‌های کامل یا شیاردار استفاده می‌شوند. تفاوت در دو قطعه کار ایجاد می‌شود که باید با پیچ به هم پرچ شوند. مته خزینه سر تخت در مدل‌های سر تخت دنباله‌دار و سر تخت استوانه‌ای موجود هستند.
مته خزینه استوانه‌ای
این مته‌ها استوانه‌ای شکل هستند و برای خزینه کاری پیچ‌های با سر سیلندری، پیچ های با سر شش‌گوشه و مهره‌ها استفاده می‌شوند. در نوک این مته راهنمای ثابتی قرار دارد که وارد سوراخی ازپیش‌حفرشده می‌شود. بنابراین دریل راحت‌تر به سوراخ هدایت شده و کار دقیق‌تر انجام می‌شود. لبه‌های برش با جداسازی و بریدن مواد فضایی را برای سر پیچ باز می‌کنند. پیچ‌های با سر سیلندری و پیچ‌های با سر شش‌گوش با سطح قطعه کار همسطح می‌شوند.
منبع: