طریقه نوشتن اظهار نامه

برای نوشتن اظهارنامه، ابتدا باید هدف و خواسته خود را به دقت مشخص کرده، سپس اطلاعات اظهارکننده، مخاطب، موضوع و شرح وقایع را به صورت واضح و مستند در فرم های قضایی یا سامانه های الکترونیک وارد نمایید. در این فرایند، توجه به نکات حقوقی حیاتی مانند پرهیز از اقرار علیه خود، تهدید، یا افترا ضروری است.

اظهارنامه قضایی یکی از ابزارهای حقوقی مهمی است که افراد و اشخاص حقوقی می توانند پیش از طرح دعوا در مراجع قضایی، برای مطالبه حقوق قانونی خود یا اعلام رسمی یک موضوع، از آن بهره برداری کنند. این سند حقوقی، نه تنها راهی برای اتمام حجت و اطلاع رسانی رسمی به طرف مقابل است، بلکه در بسیاری از موارد می تواند به حل و فصل اختلافات پیش از ورود به فرآیند پیچیده و زمان بر دادگاه کمک کند. دانستن طریقه نوشتن اظهار نامه صحیح و اصولی، نه تنها می تواند از بروز اشتباهات حقوقی پرهزینه جلوگیری کند، بلکه اثربخشی این ابزار را در احقاق حقوق به میزان قابل توجهی افزایش می دهد.

این مقاله به عنوان یک راهنمای جامع و کاربردی، تمامی جنبه های اظهارنامه قضایی را از تعریف و کاربرد آن گرفته تا مراحل تنظیم، ثبت الکترونیکی، پیگیری و نحوه پاسخ دهی به آن را به دقت تشریح می کند. هدف ما این است که با ارائه اطلاعات دقیق و مستند، شما را در مسیر تنظیم یک اظهارنامه مؤثر و مطابق با موازین قانونی یاری رسانیم تا با اطمینان خاطر بیشتری گام های حقوقی اولیه خود را بردارید.

اظهارنامه قضایی چیست؟ (تعریف و مبنای قانونی)

اظهارنامه قضایی، سندی رسمی است که به منظور ابلاغ رسمی یک خواسته، اعلام موضع حقوقی، یا اخطار به طرف مقابل، پیش از طرح دعوا در دادگاه ها مورد استفاده قرار می گیرد. ماهیت حقوقی اظهارنامه، آن را به ابزاری قدرتمند برای پیشبرد اهداف قانونی تبدیل کرده است. این سند، پل ارتباطی رسمی میان دو طرف یک رابطه حقوقی است که از طریق مراجع قضایی ابلاغ می شود و اثرات قانونی مشخصی را به دنبال دارد.

ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی: سنگ بنای اظهارنامه

مبنای قانونی اظهارنامه قضایی در ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی جمهوری اسلامی ایران تصریح شده است. بر اساس این ماده: هر کس می تواند قبل از تقدیم دادخواست، حق خود را به وسیله اظهارنامه از دیگری مطالبه نماید، مشروط بر این که موعد مطالبه رسیده باشد. به طور کلی هر کس حق دارد اظهاراتی را که راجع به معاملات و تعهدات خود با دیگری است و بخواهد به طور رسمی به وی برساند، ضمن اظهارنامه به طرف ابلاغ نماید.

این ماده قانونی، دو کارکرد اصلی برای اظهارنامه برمی شمرد:

• مطالبه رسمی حق: به افراد این امکان را می دهد تا پیش از طرح دعوا، طلب یا حق خود را از طریق مجاری رسمی به اطلاع طرف مقابل برسانند.
• اعلام رسمی اظهارات: علاوه بر مطالبه، هرگونه اظهار نظری درباره معاملات، تعهدات یا روابط حقوقی دیگر را می توان از طریق اظهارنامه به طرف مقابل ابلاغ کرد.

نکته حائز اهمیت این است که اظهارنامه یک سند عادی نیست، بلکه به دلیل ابلاغ از طریق سیستم قضایی، وجاهت رسمی پیدا می کند و می تواند در آینده به عنوان یکی از دلایل و مستندات دعوا در دادگاه مورد استناد قرار گیرد. بنابراین، تنظیم اظهارنامه قضایی نیازمند دقت و رعایت اصول حقوقی است.

اهداف و کارکردهای اصلی ارسال اظهارنامه

ارسال اظهارنامه قضایی اهداف و کارکردهای متنوعی دارد که در ادامه به مهم ترین آن ها اشاره می شود:

1. مطالبه حق و دین: متداول ترین کاربرد اظهارنامه، مطالبه وجه، کالا، یا هر حق دیگری از شخصی است که متعهد به پرداخت یا انجام آن بوده است. این اقدام می تواند مقدمه ای برای طرح دعوا در صورت عدم پاسخگویی باشد.
2. اعلام رسمی و اتمام حجت: اظهارنامه به عنوان سندی رسمی، تاریخ و محتوای اعلام شده را ثبت می کند. این موضوع می تواند در اثبات اطلاع طرف مقابل از یک موضوع خاص، یا در قطع مرور زمان حقوقی (در مواردی که قانونگذار مهلت خاصی برای اقدام تعیین کرده است) مؤثر باشد.
3. اخطار به انجام تعهد: در روابط قراردادی، اگر یکی از طرفین به تعهدات خود عمل نکرده باشد، می توان با ارسال اظهارنامه، اخطار رسمی برای انجام تعهدات در مهلتی معین صادر کرد.
4. دعوت به سازش و مذاکره: گاهی هدف از ارسال اظهارنامه، باز کردن باب گفتگو و یافتن راه حلی مسالمت آمیز برای یک اختلاف، پیش از ورود به فرآیند قضایی است.
5. اثبات تاریخ و واقعه: اظهارنامه می تواند در اثبات تاریخ ارسال یک اعلامیه، فسخ قرارداد، یا هر واقعه حقوقی دیگر که نیاز به اثبات زمان دارد، مفید باشد.

کاربردهای اظهارنامه قضایی: چه زمانی به آن نیاز داریم؟

تعیین زمان و ضرورت ارسال اظهارنامه قضایی، گامی مهم در حفظ و احقاق حقوق است. اظهارنامه می تواند در دو دسته اصلی، یعنی موارد اختیاری و موارد الزامی، مورد استفاده قرار گیرد. شناخت این تفاوت ها برای نحوه تنظیم اظهارنامه قضایی و اثربخشی آن حیاتی است.

موارد اختیاری ارسال اظهارنامه (با ذکر مثال)

در بسیاری از حالات، ارسال اظهارنامه قضایی به انتخاب و تشخیص فرد بستگی دارد. در این موارد، قانون فرد را ملزم به ارسال اظهارنامه نمی کند، اما ارسال آن می تواند مزایای متعددی داشته باشد و به عنوان یک اقدام پیشگیرانه یا تسهیل کننده عمل کند. برخی از مهم ترین موارد اختیاری عبارتند از:

• مطالبه طلب یا دین: زمانی که فردی از شخص دیگری طلبکار است، می تواند پیش از طرح دعوا، با ارسال اظهارنامه، به صورت رسمی بدهی را مطالبه کند و مهلتی برای پرداخت تعیین کند.
  

  مثال: آقای احمدی مبلغ ۵۰ میلیون تومان به آقای کریمی قرض داده است. پس از گذشت موعد مقرر و عدم پرداخت، آقای احمدی می تواند با ارسال اظهارنامه مطالبه وجه، از آقای کریمی بخواهد که ظرف ۱۰ روز بدهی خود را پرداخت کند. این اظهارنامه، سند رسمی مطالبه محسوب شده و در صورت عدم پرداخت، می تواند به عنوان دلیل در دادگاه ارائه شود.

• اخطار به انجام تعهدات قراردادی: در مواردی که یکی از طرفین قرارداد به تعهدات خود عمل نکرده است، طرف دیگر می تواند با ارسال اظهارنامه، مراتب عدم انجام تعهد را گوشزد کرده و مهلتی برای ایفای تعهد تعیین کند.

  مثال: یک شرکت ساختمانی متعهد به تحویل آپارتمانی در تاریخ مشخصی بوده، اما تأخیر دارد. خریدار می تواند با ارسال اظهارنامه، ضمن اشاره به بندهای قرارداد و تاریخ تحویل، اخطار دهد که در صورت ادامه تأخیر، اقدامات قانونی لازم را انجام خواهد داد.

• اعلام فسخ، اقاله یا انفساخ یک قرارداد: برای رسمیت بخشیدن به اراده یکی از طرفین برای فسخ یا اقاله قرارداد، ارسال اظهارنامه می تواند مفید باشد. همچنین، اعلام وقوع انفساخ (برهم خوردن قهری قرارداد) نیز می تواند از این طریق صورت گیرد.

  مثال: فردی به دلیل عدم رعایت شرایط کیفی توافق شده، قصد فسخ قرارداد خرید کالا را دارد. او می تواند با ارسال اظهارنامه، ضمن توضیح دلایل فسخ، این اراده خود را به صورت رسمی به فروشنده ابلاغ کند.

• درخواست استرداد مال امانی یا عاریه: اگر مالی به صورت امانت یا عاریه نزد دیگری باشد و مالک قصد بازپس گیری آن را داشته باشد، ارسال اظهارنامه می تواند راهی رسمی برای درخواست استرداد باشد.

  مثال: شخصی خودروی خود را به دوستش امانت داده و اکنون به آن نیاز دارد. با ارسال اظهارنامه، می تواند رسمی از دوست خود بخواهد که خودرو را در موعد مقرر بازگرداند.

• دعوت به سازش یا مذاکره: گاهی هدف از ارسال اظهارنامه، پیش از هر اقدام حقوقی، دعوت رسمی طرف مقابل به میز مذاکره برای حل مسالمت آمیز اختلاف است.
• اعلام قصد انجام اقدامی قانونی: مثلاً مالک قصد تخلیه ملک را دارد و می خواهد به صورت رسمی این موضوع را به مستأجر اطلاع دهد.

موارد الزامی و حیاتی (لزوم ارسال اظهارنامه)

برخی قوانین، در موارد خاصی ارسال اظهارنامه را الزامی دانسته اند و عدم رعایت آن، ممکن است به رد دعوا یا از دست رفتن حق منجر شود. شناخت این موارد بسیار مهم است:

• اخطار تخلیه در برخی قراردادهای اجاره: در برخی از انواع قراردادهای اجاره، به ویژه در قوانین مربوط به سرقفلی یا حق کسب و پیشه، برای تخلیه ملک (به ویژه در صورت تخلف مستأجر)، لازم است که ابتدا با ارسال اظهارنامه، به مستأجر اخطار داده شود.

  مثال: اگر مستأجر برای چند ماه اجاره بها را پرداخت نکرده باشد، مالک ابتدا باید با ارسال اظهارنامه، مراتب عدم پرداخت را به او اطلاع داده و مهلتی برای پرداخت تعیین کند، سپس می تواند اقدام به طرح دعوای تخلیه نماید.

• لزوم اثبات مطالبه یا اخطار قبلی در برخی دعاوی: در پاره ای از موارد، قانون برای طرح دعوایی خاص، اثبات مطالبه یا اخطار قبلی را از شروط اقامه دعوا قرار داده است. در این شرایط، اظهارنامه بهترین و رسمی ترین راه برای اثبات این موضوع است.

  مثال: در برخی از دعاوی مربوط به وجه الضمان، ممکن است نیاز باشد ابتدا به ضامن اخطار داده شود. اظهارنامه، سند این اخطار قبلی خواهد بود.

• اعلام اعراض از حق یا ترک دعوا: اگر فردی قصد داشته باشد به صورت رسمی اعلام کند که از حق خود اعراض کرده یا دعوایی را ترک کرده است، اظهارنامه می تواند این موضوع را ثبت و به اطلاع طرف مقابل برساند.

انواع اظهارنامه و تمایز آن با سایر ابزارهای حقوقی

علاوه بر اظهارنامه قضایی که موضوع اصلی بحث ماست، اصطلاح اظهارنامه در حوزه های دیگری نیز کاربرد دارد که برای جلوگیری از هرگونه ابهام، ضروری است به تفاوت های آن ها اشاره شود. همچنین، تفکیک اظهارنامه قضایی از سایر ابزارهای حقوقی مشابه، به درک عمیق تر کارکرد آن کمک می کند.

اظهارنامه قضایی در برابر اظهارنامه مالیاتی

اظهارنامه مالیاتی سندی است که اشخاص حقیقی و حقوقی برای اعلام درآمدها، هزینه ها و محاسبه مالیات خود به سازمان امور مالیاتی ارائه می دهند. هدف اصلی آن، شفاف سازی فعالیت های مالی برای محاسبه و پرداخت مالیات است و هیچ گونه ارتباطی با اختلافات حقوقی میان افراد ندارد.

در مقابل، اظهارنامه قضایی، همان طور که پیش تر توضیح داده شد، ابزاری رسمی برای ابلاغ خواسته ها و اظهارات حقوقی به طرف مقابل در راستای حل اختلافات یا پیشگیری از آن هاست و مرجع رسیدگی کننده به آن، مراجع قضایی هستند، نه سازمان امور مالیاتی.

تفاوت اظهارنامه با دادخواست

یکی از مهم ترین تمایزات در نظام حقوقی، تفاوت بین اظهارنامه و دادخواست است. اگرچه هر دو ابزارهایی برای احقاق حق هستند، اما در ماهیت و هدف کاملاً با یکدیگر متفاوتند:

ویژگی	اظهارنامه قضایی	دادخواست
هدف اصلی	ابلاغ رسمی یک خواسته، اعلام موضع حقوقی، اخطار، یا اتمام حجت پیش از طرح دعوا.	شروع رسمی یک دعوای حقوقی در دادگاه و مطالبه رسیدگی قضایی.
مرجع ثبت و ابلاغ	دفاتر خدمات الکترونیک قضایی (جهت ابلاغ به طرف مقابل).	دادگاه های حقوقی از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی.
ماهیت	سندی برای اطلاع رسانی و اخطار قانونی.	متقاضی رسیدگی و صدور حکم قضایی.
صدور حکم	منجر به صدور حکم قضایی نمی شود.	منجر به رسیدگی و صدور حکم از سوی دادگاه می شود.
لزوم تعیین خواسته قطعی	می تواند جنبه هشدار داشته باشد و خواسته نهایی را مطرح کند.	باید خواسته حقوقی کاملاً مشخص و قطعی باشد.

تفاوت اظهارنامه با ابلاغیه

ابلاغیه، سندی رسمی است که از سوی مراجع قضایی (دادگاه ها، دادسراها) به طرفین دعوا یا سایر اشخاص ذی ربط ارسال می شود. هدف از ابلاغیه، اطلاع رسانی درباره یک اقدام قضایی، قرار، حکم، یا هر تصمیم رسمی دیگر از سوی مرجع قضایی است.

تفاوت اساسی این دو در منشأ و هدف آن هاست:

• اظهارنامه: توسط اشخاص (حقیقی یا حقوقی) تنظیم و به واسطه سیستم قضایی به شخص دیگری ابلاغ می شود. هدف آن، اقدام شخصی و اطلاع رسانی اولیه است.
• ابلاغیه: توسط مرجع قضایی صادر و ابلاغ می شود و هدف آن، اعلام تصمیم یا یک اقدام رسمی قضایی است که قبلاً توسط مرجع ذی صلاح اتخاذ شده است.

تفاوت اظهارنامه با شکوائیه

شکوائیه، سندی است که برای طرح یک دعوای کیفری (جزایی) به دادسرا یا مراجع قضایی ذی صلاح ارائه می شود. در شکوائیه، فرد شاکی مدعی وقوع یک جرم (مانند سرقت، کلاهبرداری، ضرب و جرح و …) شده و درخواست رسیدگی و مجازات متهم را دارد. ماهیت شکوائیه، کاملاً کیفری است و به دنبال مجازات مرتکب جرم است.

در حالی که اظهارنامه قضایی، عمدتاً در امور حقوقی کاربرد دارد و هدف آن مطالبه حق یا اعلام رسمی یک موضوع حقوقی است، نه طرح اتهام کیفری. اگرچه ممکن است در متن اظهارنامه به عواقب کیفری عدم انجام تعهد اشاره شود، اما خود اظهارنامه، ابزاری برای شروع دعوای کیفری نیست.

نکات حقوقی طلایی در تنظیم اظهارنامه (پیشگیری از خطاهای پرهزینه)

طریقه نوشتن اظهار نامه صحیح، فراتر از پر کردن فرم ها و نوشتن خواسته است. رعایت نکات حقوقی ظریف و حیاتی، می تواند از بروز مشکلات جدی در آینده جلوگیری کرده و اثربخشی اظهارنامه را تضمین کند. بی توجهی به این اصول می تواند به ضرر خود اظهارکننده تمام شود.

هر کلمه، یک اقرار: مراقب محتوای اظهارنامه باشید

مهم ترین و حیاتی ترین نکته در تنظیم اظهارنامه قضایی، توجه به این اصل است که هر آنچه در متن اظهارنامه می نویسید، از سوی شما صادر شده و ذیل آن را امضا می کنید. به همین دلیل، محتوای اظهارنامه می تواند به عنوان اقرار علیه شما تلقی شود. اقرار، یکی از قوی ترین دلایل اثبات دعوا در دادگاه است و اگر در اظهارنامه خود، مطلبی را به ضرر خود اعتراف کنید، طرف مقابل می تواند در دادگاه از آن علیه شما استفاده کند.

مثال هایی از جملاتی که می توانند اقرار تلقی شوند و نحوه پرهیز از آن ها:

• اگر بنویسید: مبلغ ۲۰ میلیون تومان را که از شما دریافت کرده بودم، به حساب شما واریز کردم… این یک اقرار است که شما ۲۰ میلیون تومان از او دریافت کرده اید و اگر واریز را اثبات نکنید، متضرر خواهید شد. بهتر است بنویسید: پیرو توافق صورت گرفته، مبلغ ۲۰ میلیون تومان به شماره حساب شما واریز گردید.
• اگر بنویسید: با وجود اینکه من مقصر اصلی تأخیر در پروژه بودم، اما شما نیز به تعهدات خود عمل نکردید… این جمله شامل اقرار به تقصیر خودتان است.

توصیه: همواره سعی کنید مطالب را با دقت و بر اساس مستندات موجود بیان کنید و از هرگونه اعتراف ضمنی یا صریح به مطلبی که می تواند علیه شما باشد، جداً پرهیز کنید. تنها حقایق را که از آن اطمینان دارید و توانایی اثبات آن را دارید، بنویسید.

پرهیز مطلق از تهدید و افترا

استفاده از لحن تهدیدآمیز یا نسبت دادن اتهامات بی پایه و اساس (افترا) در اظهارنامه، می تواند پیامدهای کیفری برای اظهارکننده داشته باشد. تهدید به انجام عملی غیرقانونی، خود می تواند جرم تلقی شود و طرف مقابل حق طرح شکایت کیفری علیه شما را خواهد داشت.

• تهدید: تفاوت اساسی میان اعلام قصد اقدام قانونی و تهدید وجود دارد. نوشتن در صورت عدم انجام تعهد، از طریق مراجع قضایی اقدام خواهم کرد یک اعلام قصد قانونی است. اما نوشتن اگر پول مرا ندهی، آبرویت را خواهم برد یک تهدید مجرمانه است.
• افترا و نشر اکاذیب: نسبت دادن جرم به دیگری بدون اثبات آن (افترا) یا بیان مطالب دروغ که منجر به ضرر مادی یا معنوی شود (نشر اکاذیب)، جرائم کیفری هستند و می تواند شما را با دعوای کیفری مواجه کند. همواره بر بیان حقایق و وقایع مستند تکیه کنید و از هرگونه اتهام زنی بی اساس خودداری نمایید.

رعایت نزاکت و اخلاق در نگارش

اظهارنامه قضایی یک سند رسمی است که از طریق قوه قضاییه به طرف مقابل ابلاغ می شود. بنابراین، رعایت لحن رسمی، مؤدبانه و اخلاقی در نوشتن اظهار نامه از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده از الفاظ توهین آمیز، رکیک یا خارج از نزاکت، می تواند دو پیامد منفی داشته باشد:

1. عدم ابلاغ توسط مرجع قضایی: دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ممکن است از ابلاغ اظهارنامه هایی که حاوی الفاظ نامناسب هستند، خودداری کنند.
2. تأثیر منفی بر روند دادرسی: حتی اگر اظهارنامه ابلاغ شود، لحن نامناسب می تواند بر ذهنیت قاضی تأثیر منفی گذاشته و پرونده شما را تضعیف کند.

زمانی که ارسال اظهارنامه به ضرر شماست

اگرچه اظهارنامه ابزاری کارآمد است، اما در برخی موارد، ارسال آن می تواند به ضرر اظهارکننده باشد. این امر زمانی رخ می دهد که ارسال اظهارنامه، طرف مقابل را از نیت شما مطلع کرده و به او فرصت می دهد تا برای دفاع از خود آماده شود یا اموال خود را از دسترس خارج کند.

مثال: فرض کنید شما قصد دارید اموال بدهکار را توقیف کنید تا طلب خود را وصول نمایید. اگر پیش از طرح دعوای اصلی و درخواست توقیف، یک اظهارنامه مطالبه وجه ارسال کنید، بدهکار با اطلاع از قصد شما، ممکن است اقدام به پنهان کردن اموال یا انتقال آن ها به نام دیگران کند. در این حالت، فرصت قانونی برای توقیف اموال را از دست می دهید.

توصیه: در مواردی که هدف شما غافلگیری طرف مقابل برای تأمین خواسته یا توقیف اموال است، بهتر است مستقیماً اقدام به طرح دادخواست و درخواست تأمین خواسته نمایید و از ارسال اظهارنامه خودداری کنید.

اهمیت مشاوره با وکیل متخصص

با توجه به تمامی نکات حقوقی ذکر شده، بدیهی است که طریقه نوشتن اظهار نامه به ویژه در موارد پیچیده یا دارای ابهامات حقوقی، نیازمند دانش و تجربه حقوقی است. مشاوره با یک وکیل متخصص، می تواند شما را از خطاهای احتمالی نجات داده و اطمینان حاصل کند که اظهارنامه شما به بهترین نحو ممکن و در راستای منافع شما تنظیم و ارسال می شود. وکیل می تواند تمامی جنبه های حقوقی موضوع را بررسی کرده و بهترین استراتژی را برای شما انتخاب کند.

اجزای اصلی یک اظهارنامه قضایی (ساختار کلی)

یک اظهارنامه قضایی استاندارد، دارای ساختار و اجزای مشخصی است که تکمیل دقیق هر بخش برای اعتبار و اثربخشی آن ضروری است. شناخت این اجزا به شما کمک می کند تا در فرآیند تنظیم اظهارنامه قضایی، هیچ نکته ای را از قلم نیندازید.

اطلاعات اظهارکننده (فرستنده)

در این بخش، اطلاعات هویتی و ارتباطی کامل شخصی که اظهارنامه را ارسال می کند (شخص حقیقی یا نماینده شخص حقوقی)، باید قید شود:

• نام و نام خانوادگی: (یا نام شرکت/مؤسسه برای اشخاص حقوقی)
• کد ملی: (برای اشخاص حقیقی)
• شماره شناسنامه و تاریخ و محل تولد: (اختیاری، اما مفید برای شناسایی دقیق تر)
• شغل: (اطلاعات تکمیلی برای شناسایی)
• نشانی دقیق و کامل: شامل استان، شهر، خیابان، کوچه، پلاک، طبقه و واحد (نشانی اقامتگاه قانونی که ابلاغ به آن صورت می گیرد)
• شماره تماس: (تلفن ثابت و همراه)
• پست الکترونیکی: (در صورت وجود)

اطلاعات مخاطب اظهارنامه (گیرنده)

اطلاعات مربوط به شخص یا نهادی که اظهارنامه برای او ارسال می شود، نیز باید به دقت و به طور کامل ذکر گردد. دقت در این بخش برای ابلاغ صحیح اظهارنامه ضروری است:

• نام و نام خانوادگی: (یا نام شرکت/مؤسسه برای اشخاص حقوقی)
• کد ملی: (در صورت اطلاع، برای اشخاص حقیقی)
• نشانی دقیق و کامل: این بخش حیاتی است، زیرا ابلاغ اظهارنامه به این آدرس صورت می گیرد. هرگونه نقص یا اشتباه در آدرس می تواند منجر به عدم ابلاغ و تأخیر در روند حقوقی شود.
• شماره تماس: (در صورت اطلاع)

موضوع اظهارنامه

در این قسمت، باید عنوان کلی خواسته یا علت اصلی ارسال اظهارنامه به صورت خلاصه و دقیق ذکر شود. این عنوان باید به گونه ای باشد که ماهیت کلی اظهارنامه را روشن کند. مثال ها:

• مطالبه وجه و خسارت تأخیر تأدیه
• اخطار به انجام تعهد قراردادی
• درخواست تخلیه ملک
• اعلام فسخ قرارداد
• درخواست استرداد مال امانی

خلاصه اظهارات (متن اصلی)

این بخش، قلب اظهارنامه است و باید با دقت و وضوح بالا نوشته شود. در این قسمت، اظهارکننده باید شرح دقیق و مستند وقایع را به ترتیب زمانی، دلایل حقوقی و قانونی، و خواسته روشن و صریح خود از مخاطب را بیان کند. نکات کلیدی:

• شروع با سلام و احترام: رعایت ادب و نزاکت در آغاز متن ضروری است.
• معرفی طرفین: اشاره کوتاه به هویت اظهارکننده و مخاطب.
• بیان سوابق و وقایع: شرح جزئیات رویدادها، تاریخ ها، و روابط حقوقی مرتبط به صورت مستدل و مستند (با اشاره به مدارک پیوست).
• استناد به قوانین: در صورت لزوم، به مواد قانونی مربوطه اشاره شود.
• بیان خواسته اصلی: خواسته باید کاملاً واضح، بدون ابهام و قابل اجرا باشد. مثلاً: از شما تقاضا می شود مبلغ X ریال را ظرف مدت Y روز از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، به حساب اینجانب واریز نمایید.
• تعیین مهلت معقول: برای انجام خواسته، مهلتی منطقی و معین (مثلاً ۷ یا ۱۰ روز) تعیین شود.
• تذکر عواقب: بدون تهدید، به عواقب قانونی عدم انجام خواسته در مهلت مقرر اشاره شود. مثلاً: بدیهی است در صورت عدم اقدام در مهلت مقرر، اینجانب جهت احقاق حقوق خود به مراجع قضایی مراجعه خواهم نمود و مسئولیت کلیه خسارات و هزینه های دادرسی بر عهده شما خواهد بود.

خلاصه پاسخ (توضیح مربوط به دریافت کننده)

این بخش در فرم های اظهارنامه وجود دارد، اما توسط اظهارکننده پر نمی شود. این قسمت برای مخاطب اظهارنامه در نظر گرفته شده است تا در صورت تمایل، پاسخ خود را به اظهارنامه در آن قید و ارسال کند. اظهارکننده نباید این بخش را تکمیل کند.

مدارک و مستندات پیوست

لیستی از کلیه مدارک و مستنداتی که به اظهارنامه ضمیمه می شود، باید در این بخش ذکر گردد. این مدارک می توانند شامل قراردادها، فاکتورها، رسیدها، چک ها، اسناد مالی، نامه ها، تصاویر یا هر مدرک دیگری باشند که اظهارات شما را تأیید و اثبات می کند. ضمیمه کردن مستندات، اعتبار اظهارنامه را به شدت افزایش می دهد.

مثال:

1. تصویر مصدق قرارداد اجاره مورخ ۰۱/۰۷/۱۴۰۱
2. تصویر فاکتور خرید شماره ۱۲۳۴۵ مورخ ۲۰/۰۸/۱۴۰۲
3. تصویر فیش واریزی بانک ملت مورخ ۰۵/۰۹/۱۴۰۲

طریقه تنظیم و نگارش متن اظهارنامه قضایی (راهنمای گام به گام عملی)

پس از آشنایی با اجزای اصلی، اکنون به مراحل عملی طریقه نوشتن اظهار نامه می پردازیم. این فرآیند گام به گام به شما کمک می کند تا متنی دقیق، مؤثر و عاری از اشتباهات حقوقی تنظیم کنید.

گام اول: جمع آوری اطلاعات و پیش نویس اولیه

قبل از شروع به نگارش، یک برنامه ریزی دقیق و جمع آوری کامل اطلاعات ضروری است. این مرحله پایه و اساس یک اظهارنامه قوی را تشکیل می دهد:

1. تعیین هدف اصلی: دقیقاً چه چیزی را از مخاطب می خواهید؟ آیا مطالبه وجه است، اخطار انجام تعهد، یا اعلام فسخ قرارداد؟ هدف باید بسیار واضح باشد.
2. جمع آوری تمامی مستندات: کلیه قراردادها، فاکتورها، رسیدها، مکاتبات، پیامک ها، و هر مدرک دیگری که به موضوع مربوط می شود را جمع آوری کنید. این مدارک، شالوده اظهارات شما خواهند بود.
3. ترتیب زمانی وقایع: یک چک لیست از وقایع به ترتیب تاریخ تهیه کنید. مثلاً: تاریخ قرارداد، تاریخ عدم انجام تعهد، تاریخ مکاتبات قبلی، تاریخ های سررسید. این کار به شما کمک می کند تا شرح وقایع را به صورت منظم و منطقی بیان کنید.
4. شناسایی دقیق طرفین: اطلاعات کامل اظهارکننده (خودتان) و مخاطب (نام، نام خانوادگی، کد ملی، نشانی دقیق) را آماده کنید.
5. پیش نویس اولیه: یک پیش نویس خام از آنچه می خواهید بنویسید، تهیه کنید. در این مرحله، نگران قواعد نگارشی و حقوقی نباشید، فقط ایده ها و اطلاعات را روی کاغذ بیاورید.

گام دوم: نگارش دقیق متن اظهارات

اکنون زمان آن است که پیش نویس خود را به یک متن رسمی و حقوقی تبدیل کنید. در این بخش، باید به جزئیات نگارش توجه ویژه ای داشته باشید:

• شروع با عبارت رسمی: متن را با عباراتی مانند با سلام و احترام یا احتراماً آغاز کنید.
• معرفی اظهارکننده و مخاطب: در ابتدای متن، خودتان را به عنوان اظهارکننده و طرف مقابل را به عنوان مخاطب معرفی کنید. برای مثال: اینجانب [نام و نام خانوادگی اظهارکننده] به نشانی [آدرس] به موجب این اظهارنامه، مراتب ذیل را به جناب/سرکار [نام و نام خانوادگی مخاطب] به نشانی [آدرس] ابلاغ می نمایم:
• بیان سوابق و وقایع مستند:
  • وقایع را به ترتیب زمانی و به صورت منطقی شرح دهید.
  • به تاریخ های مهم (تاریخ قرارداد، تاریخ سررسید، تاریخ مکاتبات) اشاره کنید.
  • اظهارات خود را با استناد به مدارک موجود (که در بخش پیوست ها ذکر می شوند) بیان کنید. از جملاتی مانند به موجب قرارداد مورخ…، بر اساس فاکتور شماره…، مطابق با چک شماره… استفاده کنید.
  • از بیان جزئیات غیرضروری که به موضوع اصلی مربوط نیستند، پرهیز کنید.
• بیان خواسته اصلی به صورت واضح:
  • خواسته شما باید کاملاً صریح و بدون ابهام باشد.
  • نوع خواسته (مطالبه وجه، انجام تعهد، تخلیه و …) را به روشنی ذکر کنید.
  • مقدار خواسته (در صورت مالی بودن) را به دقت بیان کنید.
  • مهلتی معقول برای انجام خواسته تعیین کنید. این مهلت معمولاً بین ۵ تا ۱۵ روز است، بسته به نوع خواسته.
• تذکر عواقب قانونی (بدون تهدید): در پایان متن، به عواقب حقوقی عدم انجام خواسته در مهلت مقرر اشاره کنید. این تذکر باید کاملاً در چارچوب قانون باشد و جنبه تهدید نداشته باشد. مثلاً: بدیهی است در صورت عدم اقدام از سوی جنابعالی در مهلت مقرر، اینجانب ناگزیر به طرح دعوای حقوقی در مراجع صالحه خواهم بود و کلیه خسارات دادرسی و هزینه وکیل بر عهده شما خواهد بود.
• پایان بندی: متن را با عبارتی مانند با تشکر یا با احترام مجدد به پایان برسانید.

گام سوم: بازبینی حقوقی و ویرایش نهایی

این مرحله حیاتی است و نباید هرگز نادیده گرفته شود. بازبینی دقیق، اظهارنامه شما را از خطاهای احتمالی نجات می دهد:

1. بررسی عدم وجود اقرار علیه خود: تمامی جملات را یک به یک بخوانید و مطمئن شوید که هیچ گونه مطلبی که می تواند در آینده به ضرر شما استفاده شود، در آن وجود ندارد.
2. اطمینان از عدم وجود تهدید، افترا یا الفاظ نامناسب: لحن متن را بررسی کنید. آیا هیچ گونه تهدید، اتهام زنی بی مبنا، یا کلمات نامناسبی وجود ندارد؟
3. بررسی وضوح و گویایی متن: آیا متن برای یک شخص ثالث که از موضوع بی اطلاع است، قابل فهم و روشن است؟ آیا خواسته شما به روشنی بیان شده است؟
4. صحت اطلاعات هویتی و نشانی: تمامی نام ها، کد ملی ها، شماره ها و نشانی ها را مجدداً چک کنید تا از صحت آن ها اطمینان حاصل کنید.
5. تطبیق با کلمات کلیدی برای سئو: اطمینان حاصل کنید که کلمات کلیدی مرتبط با طریقه نوشتن اظهار نامه به صورت طبیعی و در جاهای مناسب متن گنجانده شده اند، بدون اینکه به روانی متن لطمه ای وارد شود.
6. بررسی املایی و دستوری: متن را از نظر خطاهای املایی و دستوری بازخوانی کنید.

پس از انجام این مراحل، اظهارنامه شما آماده ثبت و ارسال خواهد بود.

روش های ثبت و ارسال اظهارنامه قضایی

با پیشرفت فناوری و گسترش خدمات الکترونیک قضایی، طریقه نوشتن اظهار نامه و ارسال آن به مراتب ساده تر از گذشته شده است. در حال حاضر، دو روش اصلی برای ثبت و ارسال اظهارنامه قضایی وجود دارد که هر دو از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می پذیرد.

ثبت از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

این روش، رایج ترین و ساده ترین راه برای عموم مردم است که نیازمند آشنایی قبلی با سامانه های آنلاین نیست:

1. مراجعه حضوری: با در دست داشتن مدارک مورد نیاز به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی در سراسر کشور مراجعه نمایید.
2. مدارک مورد نیاز:
   • اصل کارت ملی و تصویر آن
   • اطلاعات کامل و دقیق طرف مقابل (نام، نام خانوادگی، کد ملی در صورت اطلاع، نشانی دقیق)
   • متن آماده شده اظهارنامه (در قالب فایل word یا دست نویس خوانا)
   • مستندات و مدارک پشتیبان (تصاویر قرارداد، فاکتور، چک و …) که قرار است به اظهارنامه پیوست شود.
   • شماره حساب بانکی (برای پرداخت هزینه ها)
3. ثبت اطلاعات توسط اپراتور: متصدی دفتر، اطلاعات هویتی شما و مخاطب، متن اظهارنامه و لیست مدارک پیوست را در سامانه خدمات الکترونیک قضایی وارد می کند.
4. چاپ، امضاء و تأیید نهایی: پس از ورود اطلاعات، اظهارنامه از سامانه چاپ می شود. شما باید متن را به دقت مطالعه، امضا و تأیید کنید.
5. پرداخت هزینه و دریافت کد رهگیری: هزینه قانونی ثبت و ارسال اظهارنامه (که در بخش های بعدی به آن می پردازیم) را به صورت الکترونیکی پرداخت می کنید. در نهایت، رسیدی شامل کد رهگیری اظهارنامه به شما ارائه می شود. این کد برای پیگیری وضعیت اظهارنامه حیاتی است، پس در نگهداری آن دقت کنید.

ثبت از طریق درگاه خدمات الکترونیک قضایی (سامانه عدل ایران – adliran.ir)

این روش برای افرادی مناسب است که به اینترنت دسترسی دارند و با سامانه های آنلاین آشنایی دارند. البته لازم به ذکر است که حتی در این روش نیز، تکمیل فرآیند نهایی و احراز هویت در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی الزامی است.

1. ورود به سامانه: به درگاه خدمات الکترونیک قضایی به نشانی www.adliran.ir مراجعه کنید و وارد بخش خدمات قضایی من شوید. (برای استفاده از این بخش باید قبلاً در سامانه ثنا ثبت نام کرده باشید.)
2. انتخاب گزینه ثبت اظهارنامه: پس از ورود به سامانه، گزینه مربوط به ثبت اظهارنامه را انتخاب کنید.
3. تکمیل فرم های الکترونیکی:
   • اطلاعات اظهارکننده و مخاطب را با دقت وارد کنید.
   • موضوع اظهارنامه را مشخص کنید.
   • متن اظهارنامه را در کادر مربوطه وارد نمایید (می توانید از متنی که از پیش آماده کرده اید، کپی و جای گذاری کنید).
   • مدارک و مستندات پیوست را بارگذاری کنید. (توجه به فرمت و حجم مجاز فایل ها ضروری است.)
4. تایید اولیه و دریافت کد پیگیری: پس از تکمیل تمامی بخش ها، یک تایید اولیه انجام داده و یک کد پیگیری دریافت خواهید کرد.
5. مراجعه به دفاتر خدمات قضایی برای احراز هویت و پرداخت هزینه: با در دست داشتن کد پیگیری، اصل مدارک هویتی و مستندات، باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید. متصدی دفتر اطلاعات شما را احراز هویت کرده، هزینه ها را دریافت و اظهارنامه را به صورت نهایی ثبت و ابلاغ می کند.

زمان تقریبی ارسال، ابلاغ و ثبت اظهارنامه

پس از ثبت نهایی اظهارنامه در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، فرآیند ابلاغ آغاز می شود. معمولاً ابلاغ اظهارنامه به مخاطب، بسته به نشانی و نحوه دسترسی به مخاطب، از چند روز تا چند هفته ممکن است به طول انجامد. از آنجایی که ابلاغ ها الکترونیکی هستند و در سامانه ثنا درج می شوند، در صورت ثبت نام مخاطب در سامانه ثنا، ابلاغ با سرعت بیشتری انجام خواهد شد. پس از ابلاغ، رسید ابلاغ در سامانه عدل ایران قابل مشاهده است.

نحوه پیگیری اظهارنامه قضایی

پس از ثبت و ارسال اظهارنامه، پیگیری وضعیت آن برای اطمینان از ابلاغ صحیح و به موقع به مخاطب، اهمیت فراوانی دارد. سامانه عدل ایران این امکان را فراهم آورده است که با استفاده از کد رهگیری، از آخرین وضعیت اظهارنامه خود مطلع شوید.

چگونگی پیگیری از طریق سامانه عدل ایران

1. ورود به سامانه: به درگاه خدمات الکترونیک قضایی به نشانی www.adliran.ir مراجعه کنید.
2. انتخاب گزینه پیگیری: در صفحه اصلی، گزینه سامانه اطلاع رسانی برای اشخاص یا بخش خدمات قضایی من را انتخاب کنید.
3. ورود اطلاعات: در بخش مربوط به پیگیری اظهارنامه یا ابلاغیه، کد ملی و رمز شخصی سامانه ثنا (در صورت داشتن) را وارد کنید. اگر سامانه ثنا ندارید، می توانید با استفاده از بخش پیگیری وضعیت اظهارنامه با کد رهگیری کد رهگیری دریافتی از دفتر خدمات قضایی را وارد کنید.
4. مشاهده وضعیت: پس از ورود اطلاعات، می توانید وضعیت اظهارنامه خود، از جمله تاریخ ثبت، تاریخ ارسال، و مهم تر از همه، تاریخ و وضعیت ابلاغ به مخاطب را مشاهده کنید.

مشاهده وضعیت و تاریخ ابلاغ

مهم ترین بخشی که در پیگیری اظهارنامه باید به آن توجه کنید، تاریخ ابلاغ و وضعیت ابلاغ است. این اطلاعات نشان می دهد که آیا اظهارنامه به مخاطب تحویل شده است یا خیر و در چه تاریخی این اتفاق افتاده است. این تاریخ برای محاسبه مهلت های قانونی که در اظهارنامه تعیین کرده اید، بسیار مهم است.

پاسخ به اظهارنامه قضایی: بایدها و نبایدها

دریافت اظهارنامه قضایی می تواند برای بسیاری از افراد نگران کننده باشد، اما واکنش صحیح و هوشمندانه به آن، می تواند از بروز مشکلات حقوقی بیشتر جلوگیری کند. نحوه پاسخ دهی به اظهارنامه، به اندازه طریقه نوشتن اظهار نامه اولیه، اهمیت دارد.

آیا پاسخ فوری به اظهارنامه الزامی است؟

برخلاف تصور رایج، قانون مهلت الزامی و مشخصی برای پاسخ فوری به اظهارنامه تعیین نکرده است. یعنی، عدم پاسخ به اظهارنامه در مهلت تعیین شده توسط اظهارکننده (مثلاً ۱۰ روز)، خود به تنهایی جرم یا تخلفی نیست که فوراً برای شما عواقب قانونی ایجاد کند. با این حال، بی توجهی کامل به آن نیز توصیه نمی شود.

اهمیت مشاوره حقوقی قبل از پاسخگویی:
قبل از هر اقدامی، به شدت توصیه می شود که با یک وکیل متخصص مشورت کنید. وکیل می تواند متن اظهارنامه دریافتی را تحلیل کرده، پیامدهای حقوقی آن را برای شما روشن کند و بهترین استراتژی پاسخ دهی را (یا عدم پاسخ دهی در برخی موارد خاص) به شما ارائه دهد. پاسخ عجولانه و بدون مشاوره، ممکن است شامل اقرار به ضرر خودتان یا بیان مطالبی شود که در آینده علیه شما استفاده شود.

نکات مهم در تنظیم پاسخ اظهارنامه

اگر تصمیم به پاسخ دهی به اظهارنامه گرفتید، نکات زیر را رعایت کنید:

1. عدم اقرار علیه خود: دقیقاً مانند تنظیم اظهارنامه قضایی، در پاسخ به آن نیز باید از هرگونه اقرار صریح یا ضمنی به مطلبی که می تواند در آینده به ضرر شما تمام شود، خودداری کنید. فقط حقایقی را بیان کنید که قادر به اثبات آن ها هستید.
2. پرهیز از تهدید و افترا: در پاسخ خود نیز از لحن تهدیدآمیز یا نسبت دادن اتهامات بی اساس و دروغ خودداری کنید تا با شکایت کیفری مواجه نشوید.
3. بیان حقایق و ارائه مستندات: پاسخ شما باید مستدل و مبتنی بر حقایق و مدارک موجود باشد. به هر مدرکی که اظهارات شما را تأیید می کند، اشاره و آن را پیوست کنید.
4. لحن رسمی و مؤدبانه: حتی اگر اظهارنامه دریافتی لحنی نامناسب داشته باشد، پاسخ شما باید کاملاً رسمی و مؤدبانه باشد.
5. صراحت و وضوح: پاسخ خود را به صورت واضح، کوتاه و بدون ابهام بیان کنید. به تمامی نکات و خواسته های مطرح شده در اظهارنامه اصلی، به صورت جداگانه و با وضوح پاسخ دهید.
6. تعیین تکلیف خواسته: اگر خواسته اظهارکننده را قبول دارید، نحوه و زمان انجام آن را بیان کنید. اگر قبول ندارید، دلایل حقوقی و مستندات خود را برای رد خواسته ارائه دهید.

روش های ثبت و ارسال پاسخ اظهارنامه

پاسخ به اظهارنامه نیز باید دقیقاً مانند ارسال اظهارنامه اصلی، از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا سامانه عدل ایران صورت گیرد. این کار تضمین می کند که پاسخ شما به صورت رسمی به اظهارکننده ابلاغ شده و تاریخ آن ثبت می شود. کلیه مراحل و مدارک مورد نیاز برای ثبت پاسخ، مشابه ثبت اظهارنامه اصلی است.

نمونه های کاربردی اظهارنامه قضایی

برای درک بهتر طریقه نوشتن اظهار نامه، ارائه نمونه های کاربردی می تواند بسیار مفید باشد. این نمونه ها، قالب کلی و محتوای لازم برای انواع رایج اظهارنامه را نشان می دهند. توجه داشته باشید که هر پرونده ای شرایط خاص خود را دارد و این نمونه ها صرفاً جنبه راهنما دارند و باید با توجه به شرایط دقیق پرونده شما تنظیم شوند.

نمونه اظهارنامه مطالبه وجه

این نوع اظهارنامه برای مطالبه طلب یا وجهی است که از شخص حقیقی یا حقوقی طلبکار هستید.

بسمه تعالی
اظهارنامه

اظهارکننده:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی شما]
کد ملی: [کد ملی شما]
نشانی: [آدرس دقیق شما]

مخاطب اظهارنامه:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی بدهکار]
کد ملی: [کد ملی بدهکار در صورت اطلاع]
نشانی: [آدرس دقیق بدهکار]

موضوع اظهارنامه: مطالبه وجه و خسارات تأخیر تأدیه

خلاصه اظهارات:
با سلام و احترام،
احتراماً به استحضار می رساند:
1. به موجب [نوع مدرک، مثلاً: قرارداد عادی قرض الحسنه/رسید عادی/سفته] مورخ [تاریخ مدرک]، اینجانب مبلغ [مبلغ به ریال] ریال را به جنابعالی قرض/پرداخت نموده (امانت گذاشته)ام که موعد بازپرداخت/انجام آن تاریخ [تاریخ سررسید] بوده است.
2. با وجود مراجعات و تذکرات مکرر اینجانب، متاسفانه تا کنون نسبت به بازپرداخت مبلغ مذکور اقدام ننموده اید که این امر موجب ورود خسارات مادی به اینجانب گردیده است.
3. نظر به مراتب فوق و با استناد به ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، بدین وسیله به جنابعالی ابلاغ می گردد ظرف مدت ۷ (هفت) روز کاری از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به پرداخت کامل مبلغ [مبلغ به ریال] ریال موضوع بدهی، به شماره حساب [شماره حساب] بانک [نام بانک] به نام اینجانب [نام و نام خانوادگی شما]، اقدام فرمایید.
بدیهی است در صورت عدم پرداخت وجه مذکور در مهلت تعیین شده، اینجانب جهت استیفای حقوق قانونی خود، ناگزیر به طرح دعوای حقوقی در مراجع قضایی ذی صلاح خواهم بود و کلیه هزینه های دادرسی، حق الوکاله وکیل، و خسارات تأخیر تأدیه تا زمان وصول کامل دین، بر اساس شاخص بانک مرکزی، بر عهده جنابعالی خواهد بود.

با تشکر
[امضا]

مدارک پیوست:
1. تصویر مصدق [نوع مدرک، مثلاً: قرارداد عادی قرض الحسنه/رسید عادی/سفته] مورخ [تاریخ مدرک]
2. [سایر مدارک مرتبط]

نمونه اظهارنامه اخطار انجام تعهد

این اظهارنامه برای زمانی است که طرف مقابل به تعهدات قراردادی خود عمل نکرده است.

بسمه تعالی
اظهارنامه

اظهارکننده:
[مشخصات اظهارکننده]

مخاطب اظهارنامه:
[مشخصات مخاطب]

موضوع اظهارنامه: اخطار به انجام تعهدات قراردادی (ذکر موضوع دقیق تعهد)

خلاصه اظهارات:
با سلام و احترام،
احتراماً به استحضار می رساند:
1. به موجب قرارداد [نوع قرارداد، مثلاً: خرید و فروش / پیمانکاری / اجاره] مورخ [تاریخ قرارداد] منعقد فی مابین اینجانب و جنابعالی، متعهد به انجام [ذکر دقیق تعهد] در تاریخ [تاریخ انجام تعهد] گردیده اید. (بند [شماره بند] قرارداد)
2. علیرغم فرا رسیدن موعد مقرر و مراجعات/مکاتبات قبلی [در صورت وجود]، متاسفانه تا کنون نسبت به انجام تعهد مذکور اقدام ننموده اید که این امر موجب ورود خسارات به اینجانب گردیده است.
3. نظر به مراتب فوق و با استناد به ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، بدین وسیله به جنابعالی ابلاغ می گردد ظرف مدت [تعداد روز] روز از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به انجام کامل و صحیح تعهد [ذکر دقیق تعهد] مطابق با مفاد قرارداد مذکور اقدام فرمایید.
بدیهی است در صورت عدم انجام تعهد در مهلت مقرر، اینجانب حق فسخ قرارداد و/یا مطالبه خسارات وارده، از جمله خسارت عدم انجام تعهد و سایر خسارات قانونی، از طریق مراجع قضایی را برای خود محفوظ می دارم و کلیه هزینه های دادرسی، حق الوکاله وکیل و خسارات وارده بر عهده جنابعالی خواهد بود.

با تشکر
[امضا]

مدارک پیوست:
1. تصویر مصدق قرارداد [نوع قرارداد] مورخ [تاریخ قرارداد]
2. [سایر مدارک مرتبط، مثلاً مکاتبات قبلی]

نمونه اظهارنامه درخواست تخلیه ملک

این اظهارنامه در مواردی که شرایط قانونی تخلیه ملک فراهم باشد، ارسال می شود.

بسمه تعالی
اظهارنامه

اظهارکننده:
[مشخصات مالک/موجر]

مخاطب اظهارنامه:
[مشخصات مستأجر]

موضوع اظهارنامه: درخواست تخلیه عین مستأجره (ملک)

خلاصه اظهارات:
با سلام و احترام،
احتراماً به استحضار می رساند:
1. اینجانب [نام اظهارکننده] مالک شش دانگ ملک [نوع ملک، مثلاً: یک واحد آپارتمان / یک باب مغازه] به پلاک ثبتی [شماره پلاک ثبتی] واقع در [نشانی دقیق ملک] می باشم که به موجب [نوع قرارداد، مثلاً: قرارداد اجاره رسمی/عادی] مورخ [تاریخ قرارداد]، برای مدت [مدت اجاره] به اجاره جنابعالی واگذار گردیده است.
2. مدت قرارداد اجاره مذکور در تاریخ [تاریخ اتمام قرارداد] به پایان رسیده است. [یا: جنابعالی به تعهدات خود مبنی بر عدم پرداخت اجاره بها برای ماه های .../عدم تخلیه پس از پایان مدت قرارداد/تغییر کاربری ملک/اجاره به غیر بدون اذن و ...] عمل ننموده اید.]
3. نظر به پایان مدت اجاره و عدم تمایل اینجانب به تمدید قرارداد [یا: با توجه به تخلفات قراردادی جنابعالی به شرح فوق] و با استناد به ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، بدین وسیله به جنابعالی ابلاغ می گردد ظرف مدت ۱۰ (ده) روز از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به تخلیه کامل و بدون قید و شرط عین مستأجره (ملک مذکور) اقدام و آن را به اینجانب تحویل نمایید.
بدیهی است در صورت عدم تخلیه ملک در مهلت مقرر، اینجانب جهت اخذ دستور تخلیه و/یا طرح دعوای حقوقی در مراجع قضایی ذی صلاح اقدام خواهم نمود و مسئولیت کلیه خسارات وارده، از جمله اجرت المثل ایام تصرف، هزینه های دادرسی و حق الوکاله وکیل، بر عهده جنابعالی خواهد بود.

با تشکر
[امضا]

مدارک پیوست:
1. تصویر مصدق سند مالکیت
2. تصویر مصدق قرارداد اجاره مورخ [تاریخ قرارداد]
3. [سایر مدارک مرتبط، مثلاً اخطاریه های قبلی]

نمونه اظهارنامه اعلام فسخ قرارداد

این اظهارنامه برای زمانی است که شما قصد فسخ قراردادی را به دلیل تخلف طرف مقابل دارید.

بسمه تعالی
اظهارنامه

اظهارکننده:
[مشخصات اظهارکننده]

مخاطب اظهارنامه:
[مشخصات مخاطب]

موضوع اظهارنامه: اعلام فسخ قرارداد [نوع قرارداد] مورخ [تاریخ قرارداد]

خلاصه اظهارات:
با سلام و احترام،
احتراماً به استحضار می رساند:
1. به موجب قرارداد [نوع قرارداد، مثلاً: خرید و فروش / پیمانکاری] مورخ [تاریخ قرارداد] منعقد فی مابین اینجانب و جنابعالی، [شرح مختصر موضوع قرارداد، مثلاً: اینجانب متعهد به خرید [کالا/خدمت] و جنابعالی متعهد به تحویل آن با مشخصات [ذکر مشخصات] بوده اید.]
2. مطابق بند [شماره بند] قرارداد، [ذکر شرط فسخ، مثلاً: مقرر گردید در صورت عدم تحویل کالا با کیفیت مطلوب/تأخیر بیش از یک ماه در انجام تعهد، برای طرف مقابل حق فسخ قرارداد ایجاد شود.]
3. متاسفانه، جنابعالی به تعهدات خود مبنی بر [ذکر دقیق تخلف طرف مقابل] عمل ننموده اید. [مثلاً: کالای تحویلی فاقد کیفیت مطلوب بوده/به مدت [تعداد] روز در انجام تعهد تأخیر داشته اید.]
4. نظر به تخلف آشکار و عدم ایفای تعهدات اساسی از سوی جنابعالی که موجب تضییع حقوق اینجانب گردیده است، و با استناد به بند [شماره بند مربوط به حق فسخ] قرارداد مذکور و ماده [ماده قانونی مربوط به خیارات، مثلاً: ماده ۴۵۹ قانون مدنی]، بدین وسیله فسخ قرارداد [نوع قرارداد] مورخ [تاریخ قرارداد] را به جنابعالی ابلاغ می نمایم.
5. لذا مقتضی است ظرف مدت [تعداد روز] روز از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به [درخواست پس از فسخ، مثلاً: استرداد مبلغ پیش پرداخت به مبلغ [...] ریال و تحویل کالای معیوب] اقدام فرمایید.
بدیهی است در صورت عدم اقدام در مهلت مقرر، اینجانب جهت استیفای حقوق قانونی خود، از جمله مطالبه وجه و خسارات وارده، به مراجع قضایی مراجعه خواهم نمود و کلیه هزینه های دادرسی، حق الوکاله وکیل و خسارات ناشی از فسخ قرارداد بر عهده جنابعالی خواهد بود.

با تشکر
[امضا]

مدارک پیوست:
1. تصویر مصدق قرارداد [نوع قرارداد] مورخ [تاریخ قرارداد]
2. [مدارک اثبات کننده تخلف، مثلاً: گزارش کارشناسی/عکس/فیلم/مکاتبات]

این نمونه ها، چارچوبی برای شما فراهم می کنند. همواره توصیه می شود برای تنظیم اظهارنامه قضایی نهایی، از مشاوره حقوقی بهره مند شوید تا اظهارنامه کاملاً متناسب با شرایط خاص شما و با رعایت تمامی نکات حقوقی تنظیم گردد.

هزینه تنظیم و ارسال اظهارنامه قضایی

یکی از سوالات متداول در خصوص طریقه نوشتن اظهار نامه، میزان هزینه های مربوط به ثبت و ارسال آن است. هزینه های اظهارنامه قضایی شامل دو بخش اصلی است: هزینه برگ اظهارنامه و هزینه خدمات دفاتر الکترونیک قضایی. این هزینه ها هر سال توسط قوه قضاییه تعیین و ابلاغ می شوند و ممکن است تغییر کنند.

• هزینه برگ اظهارنامه: این هزینه مربوط به هر برگ اظهارنامه است که به صورت تمبر قانونی پرداخت می شود. در حال حاضر، این هزینه مبلغ ثابتی است که برای هر اظهارنامه (بدون توجه به تعداد صفحات) دریافت می شود.
• هزینه خدمات دفاتر الکترونیک قضایی: این دفاتر در ازای خدماتی که برای ثبت و ارسال الکترونیکی اظهارنامه ارائه می دهند، تعرفه ای را دریافت می کنند. این تعرفه نیز ثابت است و شامل خدماتی نظیر ورود اطلاعات، اسکن مدارک، و ارسال الکترونیکی به سامانه است.

به طور کلی، هزینه تنظیم اظهارنامه قضایی شامل جمع این دو مبلغ است. برای اطلاع از دقیق ترین و به روزترین هزینه ها، همواره می توانید به وب سایت رسمی قوه قضاییه (سامانه عدل ایران) یا یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید. معمولاً این هزینه ها در زمان ثبت اظهارنامه به صورت الکترونیکی و از طریق کارت خوان در دفاتر خدمات قضایی یا درگاه های پرداخت آنلاین (در صورت ثبت اولیه از طریق سامانه عدل ایران) دریافت می شود.

---

سوالات متداول در خصوص اظهارنامه قضایی

آیا امکان اصلاح اظهارنامه پس از ارسال وجود دارد؟

خیر، پس از ثبت نهایی و ارسال اظهارنامه از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، امکان اصلاح یا ویرایش آن به صورت مستقیم وجود ندارد. محتوای اظهارنامه به محض ثبت، رسمی و قطعی تلقی می شود. در صورتی که پس از ارسال متوجه اشتباهی در محتوای اظهارنامه شدید، تنها راهکار عملی، ارسال یک اظهارنامه جدید (اظهارنامه اصلاحی یا تکمیلی) است. در این اظهارنامه جدید، باید صراحتاً به اظهارنامه قبلی اشاره کرده و موارد اصلاحی یا تکمیلی را بیان نمایید.

آیا می توان اظهارنامه را لغو کرد؟

لغو کامل یک اظهارنامه پس از ثبت و ارسال، به راحتی امکان پذیر نیست و اصولاً اظهارنامه پس از ابلاغ به مخاطب، آثار حقوقی خود را بر جای می گذارد. اگر قبل از ابلاغ به مخاطب، بتوانید با مراجعه به دفتر خدمات قضایی جلوی ارسال آن را بگیرید، شاید بتوان گفت که اثری ایجاد نکرده است. اما پس از ابلاغ، اطلاعات آن در سوابق قضایی ثبت شده و نمی توانید آن را به کلی حذف کنید. در صورت پشیمانی، می توانید اظهارنامه دیگری ارسال کرده و اظهارات قبلی خود را تغییر دهید یا از آن ها صرف نظر کنید، اما اظهارنامه اولیه همچنان به عنوان یک سند موجود خواهد بود.

آیا هر اظهارنامه ای الزاماً منجر به دادگاه می شود؟

خیر، ارسال اظهارنامه قضایی الزاماً به معنای شروع فرآیند دادگاهی نیست. در واقع، یکی از اهداف اصلی اظهارنامه، تلاش برای حل و فصل اختلاف یا انجام تعهد بدون نیاز به طرح دعوا در دادگاه است. اظهارنامه یک ابزار اتمام حجت و اطلاع رسانی رسمی است که می تواند طرف مقابل را متقاعد به انجام خواسته شما کند و در نتیجه، از ورود به فرآیند قضایی جلوگیری نماید. با این حال، اگر اظهارکننده به خواسته خود نرسد، می تواند از اظهارنامه به عنوان یکی از مستندات برای طرح دعوا در دادگاه استفاده کند.

در صورت عدم دریافت پاسخ در مهلت تعیین شده، گام بعدی چیست؟

در صورتی که پس از ارسال اظهارنامه و گذشت مهلت تعیین شده (که معمولاً بین ۵ تا ۱۵ روز است)، پاسخی از سوی مخاطب دریافت نکردید یا پاسخ دریافتی مورد رضایت شما نبود، گام بعدی معمولاً طرح دعوای حقوقی در مراجع قضایی ذی صلاح است. در این مرحله، اظهارنامه ارسالی و تاریخ ابلاغ آن، می تواند به عنوان مدرکی دال بر تلاش شما برای حل مسالمت آمیز موضوع و اتمام حجت، در دادگاه ارائه شود. بسته به نوع خواسته، ممکن است نیاز به تقدیم دادخواست و پیگیری قضایی باشد.

مدت زمان ابلاغ اظهارنامه چقدر است؟

مدت زمان ابلاغ اظهارنامه به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

1. تکمیل بودن نشانی: اگر نشانی مخاطب دقیق و کامل باشد، فرآیند ابلاغ سریع تر انجام می شود.
2. ثبت نام در سامانه ثنا: اگر مخاطب در سامانه ثنا ثبت نام کرده باشد، ابلاغ به صورت الکترونیکی و معمولاً ظرف چند روز کاری انجام می شود.
3. نحوه ابلاغ فیزیکی: در صورتی که مخاطب در سامانه ثنا ثبت نام نکرده باشد، ابلاغ به صورت فیزیکی از طریق مأمور ابلاغ انجام می شود که ممکن است زمان بیشتری (از یک هفته تا چند هفته) به طول انجامد.

به طور کلی، می توان گفت که در صورت ابلاغ الکترونیکی، معمولاً ظرف ۲ تا ۷ روز کاری و در صورت ابلاغ فیزیکی، بین ۱ تا ۳ هفته زمان برای ابلاغ اظهارنامه لازم است.

آیا حضور وکیل برای تنظیم اظهارنامه الزامی است؟

خیر، حضور وکیل برای تنظیم اظهارنامه قضایی و ارسال آن الزامی نیست و هر شخص می تواند به صورت شخصی اقدام به این کار نماید. با این حال، با توجه به حساسیت های حقوقی و پیامدهای احتمالی هر کلمه در اظهارنامه، و همچنین پیچیدگی های مربوط به طریقه نوشتن اظهار نامه صحیح و جلوگیری از اقرار علیه خود، مشاوره یا واگذاری این کار به یک وکیل متخصص، به شدت توصیه می شود. وکیل با دانش حقوقی خود، می تواند بهترین متن را برای احقاق حقوق شما تنظیم کند.

نتیجه گیری

همان طور که در این مقاله به تفصیل شرح داده شد، اظهارنامه قضایی ابزاری قدرتمند و حیاتی در نظام حقوقی ایران است که به اشخاص حقیقی و حقوقی امکان می دهد پیش از ورود به فرآیندهای پیچیده دادرسی، حقوق خود را به صورت رسمی مطالبه کرده یا مواضع حقوقی خود را اعلام نمایند. طریقه نوشتن اظهار نامه، فراتر از یک فرمالیته اداری است و نیازمند درک دقیق مبانی قانونی، رعایت نکات حقوقی و نگارشی و پرهیز از خطاهای پرهزینه است. آگاهی از اجزا، کاربردها، روش های ثبت و پیگیری، و به ویژه تفاوت های آن با سایر ابزارهای حقوقی، به شما کمک می کند تا با اطمینان خاطر و اثربخشی بیشتری از این ابزار قانونی بهره برداری کنید.

شناخت ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، لزوم دقت در انتخاب کلمات برای جلوگیری از اقرار علیه خود، پرهیز از تهدید و افترا، و رعایت نزاکت در نگارش، همگی از اصول کلیدی هستند که باید در هر مرحله از تنظیم اظهارنامه قضایی مد نظر قرار گیرند. با بهره گیری از راهنمایی های جامع این مقاله و در صورت لزوم، مشورت با وکلای متخصص، می توانید گامی محکم در راستای احقاق حقوق خود بردارید. اکنون با دانش کافی، اظهارنامه خود را تنظیم کنید و از این ابزار حقوقی به نفع خود بهره مند شوید.