عید قربان؛ روز بە مسلخ کشیدن نفس

ندایی کە فرا می‌خواند ما را کە باید قربانی کرد اسماعیل‌های خود را، بە مسلخ کشید نفس را و به معراج برد عشق را تا ببینیم بار دیگر بخشش و لطف حق را.

آن زمان که ابراهیم چاقوی ذبح را بر گلوی جگر گوشە خود گذاشت، آن زمان کە سە بار و هر مرتبە هفت سنگ بە سمت شیطان پرتاب کرد و بە فرمان خدا لبیک گفت و بە ناگاە قوچ قربان بوسه بر گلوی اسماعیل خلف نهاد، عید قربان میعادگاهی شد برای مسلمانان کە ای انسان ذبح کن  نفس خود را، بە مسلخ بکش همچون ابراهیم شیطان درون خویش را.

عید قربان را عید الضحی هم می‌گویند، روزی کە حضرت ابراهیم در جدال با نفس و شیطان از امتحان الهی سربلند و پیروز بیرون آمد و خداوند در آیه ۱۰۵ سوره صافات حضرت ابراهیم را مورد خطاب قرار می دهد و می‌فرماید “فَلَمّا اَسْلَما وَتَلّهُ لِلجَبینِ وَنادَیناهُ اَنْ یا اِبراهیم، قد صدّقت الرّؤیا انّا کذلک نجزِی المحسنین”، «هان ای ابراهیم به خوبی انجام وظیفه کردی و ما نیکوکاران را این چنین پاداش خواهیم داد».

فلسفە عید قربان
زمانی که بچە بودم برای اولین بار فلسفە عید قربان را از زبان مادربزرگم شنیدم کە گفت: روزی حضرت ابراهیم رؤیایی می‌بیند کە بە او از جانب پروردگار فرمان می‌رسد کە باید اسماعیل جگر گوشە خود را قربانی کنی.

حضرت ابراهیم سر بە فرمان خدا می‌نهد و فرمان خدا را لبیک می‌گوید، روز موعود فرا می‌رسد. حضرت ابراهیم، حضرت اسماعیل را بە قربانگاە می‌برد و پیشانی پسرش را بر زمین می‌گذارد از هوس و نفس و وسوسە شیطان می‌گذرد و چاقوی ذبح را بر گلوی او می‌گذارد، اما چاقو نمی‌برد! در این هنگام قوچی از سوی خدا بە سوی ابراهیم نازل می‌شود و حال کە پدر و فرزند از امتحان الهی سربلند بیرون آمدەاند، قوچ بهشتی توسط ابراهیم، به جای اسماعیل ذبح شد.

بنابراین سنت قربانی در روز عید قربان یادبود رخداد ذبح اسماعیل است و آیا پیام عید قربان جز این است که به خاطر خدا و رضای خدا قید همەچیز را بزنیم و آن‌ها را قربانی کنیم؟

قربان در کردستان
شب قبل از عید و بعد از نماز مغرب صدای تکبیر و لبیک اللهم لبیک و قرائت مناجات نامه از گلدستە مساجد محلات طنین انداز می‌شود و نوید فرا رسیدن عید قربان را بە مردم می‌دهد.

صبح روز عید با طلوع آفتاب مردم استان کردستان با صدای (تکبیر) الله اکبر، لا الا الله، سبحان الله و الحمدالله که از بلندگوی مساجد به گوش می‌رسد از خواب بیدار می‌شوند، وضو می‌گیرند، شادترین و خوشرنگ‌ترین لباس‌های خود را کە همان لباس محلی کردی است را بر تن می‌کنند و راهی مساجد می‌شوند و نماز عید را به جای می‌آورند.

از آنجایی کە در کردستان رسم بر آن است که غذای عید را که اکثرا پلو و خورشت است در وعده صبحانه طبخ می‌شود، صبح زود مادران و دخترهای خانواده بیدار شدە و بساط غذای عید را مهیا می‌کنند.

یکی از رسم و رسومات عید قربان در استان کردستان، گرد هم آمدن خانوادە و فک و فامیل‌ها است و در روز عید کمتر خانەای را می‌توان دید کە مهمان نداشتە باشند.

قربانی کردن و توزیع گوشت در میان همسایه‌ها و فامیل، بەویژه خانوادەهای نیازمند از دیگر رسم و رسومات این دیار در عید سعید قربان است.

برگزاری مراسم دف نوازی و مولودی خوانی یکی از رسم و رسوماتی است کە در روز عید قربان در استان کردستان برگزار می‌شود.

از دیگر آیین‌های عید سعید قربان در استان کردستان حضور آشنایان در منزل خانواده‌هایی است که عزیزانشان را به‌تازگی از دست داده و بە اصطلاح کردها اولین عید (نو جشن) آن‌ها است.

عیادت از بیماران و زیارت اهل قبور از دیگر آیین‌های عید قربان در میان مردم استان کردستان است و بر این اساس روز قبل از عید یعنی روز عرفه مردم به آرامستان‌ها رفته و بر سر مزار عزیزانشان حاضر می‌شوند.

بعد از صرف نهار و عیادت از بیماران و دیدار با خانوادەهای تازە درگذشتە، دید و بازدیدهای عید توسط خانواده‌ها شروع می‌شود و مردم این دیار در روز عید قربان به دیدار اقوام و بستگان‌ خود بەویژه بزرگترهای فامیل رفته و از آن‌ها طلب حلالیت می‌کنند.

انتهای پیام