اطلاعات کامل درباره تجهیزات پزشکی
شاید شما هم بارها نام تجهیزات پزشکی را شنیده باشید یا حداقل یک بار برای تهیه وسایل پزشکی به یکی از فروشگاه های تجهیزات پزشکی مراجعه کرده باشید، اما با معنی و مفهوم این کلمه آشنایی نداشته باشید. با این مقاله همراه شوید تا شما را با مفهوم تجهیزات پزشکی و هر آنچه که مربوط به این رشته می باشد، آشنا کنیم.
تجهیزات پزشکی چیست؟
کلمه تجهیزات پزشکی در کشورهای مختلف دنیا معانی متعددی دارد. اما در حالت کلی این تجهیزات به هر گونه ابزار، وسایل و تجهیزاتی گفته می شود که در علم پزشکی برای تشخیص، پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری ها استفاده می شود. در واقع هر کدام از این وسایل و تجهیزات و ابزار با هدف خاصی توسط تولید کنندگان این عرصه ساخته شده اند و به بازار عرضه می شوند. کلیه این وسایل با هدف سلامتی انسان ها ساخته می شوند. وسایل و ابزارهایی که در زمره گروه تجهیزات پزشکی قرار می گیرند بسیار زیاد و متنوع هستند. هدف از ساخت انواع وسایل و تجهیزات پزشکی حداقل در یکی از گروه های زیر دسته بندی می شوند.
تجهیزاتی که برای تشخیص، پیشگیری و درمان بیماری خاصی ساخته می شوند.
تجهیزاتی که برای تشخیص، پیشگیری و درمان یک معلولیت یا صدمه ساخته می شوند.
تجهیزاتی که برای اصلاح و جایگزینی یک آناتومی ساخته می شوند.
تجهیزاتی که برای ادامه حیات به عنوان یک حمایت کننده ساخته می شوند.
تجهیزاتی که برای کنترل بارداری ساخته می شوند.
تجهیزاتی که برای استریل و ضدعفونی کردن وسایل و همچنین محیط های پزشکی ساخته می شوند.
تاریخچه تجهیزات پزشکی
پژوهش هایی در سال 2006 انجام شد که نشان داد ارزش تجهیزات پزشکی در بازارجهانی 2.5 میلیارد دلار است. در همان سال ها و بر اساس پیش بینی کارشناسان، این عدد 220 تا 250 میلیارد دلار برای سال 2013 تخمین زده شد. بازار جهانی خرید و فروش تجهیزات پزشکی بسیار گسترده بوده و حدود 40 درصد آن در اختیار ایالات متحده آمریکا قرار دارد. به همین ترتیب 25 درصد اروپا، 15 درصد ژاپن و 20 درصد باقی مانده شامل حال سایر کشورها می باشد. امروزه کشور ایران نیاز با صادرات بخشی از تجهیزات پزشکی مهم، سهم کوچکی در این بازار بزرگ دارد.
انواع کلاس بندی تجهیزات پزشکی
سازمان غذا و داروی آمریکا هر یک از وسایل مربوط در تجهیزات پزشکی را با توجه به تاثیری که بر روی بدن و سلامتی انسان دارند، در سه کلاس تقسیم نموده است.
کلاس A یا 1: تجهیزاتی که در این کلاس قرار می گیرند، کمترین خطر و تاثیر را بر روی انسان دارند و بسیار ساده طراحی شده اند. بر روی این وسایل باید کنترل های عمومی انجام شود. کنترل های عمومی شامل ثبت نام شرکت تولید کننده دستگاه در سازمان غذا و داروی آمریکا، ثبت نام وسیله تولید شده در سازمان غذا و دارو، ساخت وسیله با توجه به قانون شرایط تولید خوب و برچسب گذاری وسیله می باشد. حدود 74 درصد از وسایل تولیدی همچون باندها و دستکش های پزشکی در این گروه قرار می گیرند.
کلاس B یا 2: اقلامی که در این گروه قرار می گیرند، علاوه بر کنترل های عمومی که بر روی آنها انجام می شود، باید یک سری کنترل های ویژه نیز بر روی آنها انجام شود. کیسه آب گرم و برخی از تشک های مواج در این گروه قرار می گیرند.
کلاس C یا 3: اقلامی که حساسیت بسیاری دارند و جان بیمار به آن وابسته است در این گروه قرار می گیرند. این گروه در تشخیص، پیشگیری و درمان بیماری ها بسیار تاثیرگذار هستند. علاوه بر کنترل های عمومی، از انواع تست ها برای این نوع از تجهیزات استفاده می شود. وسایلی همچون فشارسنج، نمایشگر ضربان قلب و تجهیزات خیلی پیشرفته پزشکی در این گروه قرار می گیرند.
انواع تجهیزات پزشکی
وسایل معاینه: هر نوع وسیله ای که در تشخیص بیماری توسط پزشک استفاده می شود، وسایل معاینه شناخته می شود.
وسایل عمومی: هر نوع وسیله که عموما در درمانگاه ها و بیمارستان ها وجود دارد به عنوان وسایل عمومی شناخته می شوند.
وسایل زنان و زایمان: هر نوع وسیله ای که در تشخیص و درمان انواع بیماری ها در بخش زنان و زایمان بیمارستان ها و مطب پزشکان استفاده می شود در این گروه قرار دارند.
تجهیزات درمانی: هر نوع تجهیزاتی که در درمان سریع بیماران در بیمارستان ها و سایر مدارک درمانی استفاده می شود در این گروه قرار دارند.
تجهیزات آزمایشگاهی: هر نوع وسیله که در آزمایشگاه ها برای تشخیص انواع بیماری ها استفاده می شود در این گروه قرار دارند.
تجهیزات اتاق عمل: هر نوع تحهیزاتی که در اتاق عمل استفاده می شوند به عنوان تجهیزات اتاق عمل شناخته می شوند.
تجهیزات بخش ها: انواع تجهیزاتی که در بخش های مختلف بیمارستان ها و مراکز درمانی استفاده می شوند در این گروه قرار دارند.
تجهیزات دندانپزشکی: تجهیزات دندانپزشکی که بسیار حساس نیز می باشند، در این گروه قرار می گیرند.
طبقه بندی نشده: هر نوع وسیله ای که در دسته بندی های ذکر شده قرار نمی گیرند در این گروه دسته بندی می شوند.
دسته بندی تجهیزات پزشکی بر اساس سایت آمازون
سایت آمازون از بزرگ ترین سایت های جهانی در خرید و فروش انواع کالا است. این مجموعه قدرتمند دسته بندی را برای کالاهای پزشکی مشخص کرده است که در این بخش به آن خواهیم پرداخت:
دستگاه های غیر تهاجمی: دلیل نامگذاری این دسته بندی کالاهایی است به صورت مستقیم درون بدن استفاده نمی شوند و مصرف خارجی دارند. برای مثال صندلی چرخدار، عصا، کلیه مصنوعی و… نمونه هایی از این محصول هستند.
دستگاه های تهاجمی: این تجهیزات پزشکی شامل کالاهای مانند دستکش، لنز و… است که استفاده خارجی دارند.
دستگاه تهاجمی جراحی: برخی از تجهیزات پزشکی که در اتاق عمل و برای جراحی بیمار مورد استفاده قرار می گیرند در این دسته بندی جای دارند. این لوازم شامل سوزن، چاقوی جراحی، کاتر و… است.
تجهیزات فعال: به دستگاه هایی که نیازمند منابع خارجی هستند تجهیزات فعال گفته می شود. عموما از این دستگاه ها برای تشخیص بیماری استفاده می شود. چند نمونه از تجهیزات فعال شامل عکس برداری با اشعه ایکس، سونوگرافی و… است.
تجهیزات کاشتنی: هر گونه دستگاهی که جهت درمان در بدن فرد بیمار کار گذاشته شود در دسته تجهیزات کاشتنی قرار دارد. لنزهای داخل چشمی، کاشت حلزونی، ایمپلنت و… چند نمونه از این تجهیزات پزشکی است.
دسته بندی تجهیزات پزشکی از دیدگاه وزارت بهداشت انگلستان
کلاس 1 : شامل صندلی چرخدار، گوشی پزشکی، فشار دهنده زبان
کلاس IIa: شامل انواع گیره جراحی، لوله های تراکئوتومی، پرکردن دندان
کلاس IIb: ونیلاتور ریه، صفحه تثبیت استخوان و…
کلاس III: محرک مغزی، ضربان ساز، دریچه های قلب و…
طبقه بندی تجهیزات پزشکی بر اساس نوع کاربرد
نوعی از طبقه بندی تجهیزات پزشکی بر پایه شیوه کاربرد آن ها انجام می شود. در ادامه به چند نمونه از مهم ترین دسته های تجهیزات پزشکی اشاره خواهیم کرد.
تجهیزات تشخیصی
برای تشخیص بیماری نیاز به انواعی از تجهیزات است که عمدتا در مراکز درمانی و توسط متخصصان مورد استفاده قرار می گیرد. این ابزارها وضعیت سلامت بیمار را بررسی کرده و براساس میزان مشکلاتی که در بدن وجود دارد، تجویز درمان انجام می گیرد. ماشین ایکس ری، ام ای ای، اولتراسونیک، پرتوپزشکی، شنوایی سنجی، سی تی اسکن، الکتروکاردیوگرام و… چند نمونه از این تجهیزات پزشکی مهم و حیاتی هستند. با استفاده از این ابزارها هر گونه بیماری و ناهنجاری در بدن افراد مشخص شده و درمان با آگاهی بیشتری انجام می گیرد.
این دستگاه ها قیمت بسیار بالایی داشته و جز گران قیمت ترین تجهیزات پزشکی به حساب می آیند. هر چه سال ساخت دستگاه های نامبرده جدیدتر باشد خدمات بهتری ارائه داده و پاسخدهی مطمئن تری را به وجود می آورند. بخشی از تجهیزات پزشکی حوزه تشخیصی توسط شرکت های داخلی و طبق استانداردهای جهانی ساخته می شود. بخشی دیگر نیز توسط واردکننده های داخلی از کشورهای پیشرفته خریداری می شود.
تجهیزات دندانپزشکی
تجهیزات دندانپزشکی شامل هر نوع ابزاری است که برای بررسی وضعیت بیمار، جراحی و درمان استفاده می شود. برخی از ابزارها که برای معاینه بیمار به کار می روند، ثابت بوده و به صورت استریل شده مورد استفاده قرار می گیرند. اما بخش زیادی از این تجهیزات دندانپزشکی یکبار مصرف است. تمامی دستگاه هایی که در دندانپزشکی استفاده می شود جهت تشخیص وضعیت بیمار و درمان سریع تر بوده و جز تجهیزات گران قیمت محسوب می شوند.
برای مثال چراغ های جراحی که برای دید بهتر دندانپزشک استفاده می شوند جز تجهیزات ثابت در مطب ها و مرکز درمانی هستند. از مزایای استفاده این چراغ ها خنک نگه داشتن فضای تحت نظر است تا شرایط مطلوبی را برای بیمار و پزشک به وجود آورد. چراغ هایی که به رنگ سفید هستند میزان حرارت کمتری تولید کرده و دید بدون سایه را برای دندان پزشک به وجود می آورند. به این ترتیب درمانگر با تمرکز و دقت بیشتری به فعالیت خود ادامه می دهد.
تجهیزات آزمایشگاهی
در آزمایشگاه پزشکی کار تشخیص بیماری و بررسی نمونه ها انجام می گیرد. آزمایشگاه از بخش های پر هزینه در مراکز درمانی است که از دستگاه های گران قیمت و پیچیده ای تشکیل می شود. در آزمایشگاه های تشخیصی نیز مانند بسیاری از بخش های دیگر لازم است از دستگاه های پیشرفته و جدیدی استفاده شود تا بررسی نمونه های بیمار با به روزترین دانش دنیا انجام گیرد. بخشی از این تجهیزات شامل بررسی خون و ادرار، شمارنده دیفرانسیل، دستگاه االکتروکوتر، بن ماری آزمایشگاهی، دستگاه سانترفیوژ، فیلم فوتومتر، الکترولیت آنلایزر، سیستم میکروبیولوژیکی، اتوآنلایزر و… است.
منبع: آربون مد