مسجد جمعه باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان، یکی از مهم‌ترین مساجد قفقاز جنوبی است که در سال ۲۰۰۰ میلادی ذیل پرونده شهر تاریخی باکو، در فهرست جهانی یونسکو ثبت شده است؛ مسجدی با کتیبه‌های فارسی از شاه عباس و طهماسب.
به گزارش پرتال پارسی، مرتضی رضوانفر، عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی براساس پژوهشی که درباره این مسجد انجام داده، می‌گوید: این مسجد ارزشمند که در دوره دین‌ستیزی در شوروی سابق، تبدیل به موزهٔ فرش شده بود، دارای کتیبه‌های فارسی ارزشمندی از قرن ۸ تا ۱۳ قمری است، از جمله آنها فرامین سه پادشاه شامل «اولجایتو محمد خدابنده» ۶۸۰ تا ۷۱۶ قمری، شاه طهماسب ۹۶۴ قمری، شاه عباس ۱۰۲۴ قمری، و چند کتیبه وقف و مرمت در قرن سیزدهم است.
به گفته این پژوهشگر، بخشی از متن کتیبه فرمان شاه عباس مبنی بر تخفیف مالیاتی مردم باکو در ماه مبارک رمضان چنین است: «حکم جهان مطاع شد آنکه در این وقت بنابر عنایت بی غایت شاهانه در باب شیعیان بادکوبه، الکا (ناحیه) شیروان… یک ماهۀ شهر رمضان المبارک سوای توجیهاتی که اجازه داده میشود و به تخفیف و تصدق مقرر دانستیم… تیولداران الکا مذکور حسب المسطور مقرر دانسته رسد یک ماه شهر مذکور را از تیول خود بر طرف دانند و طلبی از رعایا ننمایند… تغییر کننده تخفیف مذکور به لعنت الهی و نفرین حضرت رسالت پناهی گرفتار گردد و باید که دستور میمون را به سنگ نقش نموده بر دعا گویی دوام دولت قاهره تقصیر نکنند….»
رضوانفر همچنین به بخشی از کتیبه فرمان تخفیف مالیاتی اولجایتو خدابنده اشاره کرد که در آن نوشته شده است: «… پادشاه اسلام فرمان فرمای ربع مسکون سلطان معظم قاآن اعظم مالک رقاب الامم شهریار العرب و العجم اولجایتو خدابنده محمد خلدالله ملکه…».
این پژوهشگر همچنین به بخشی از کتیبه تخفیف مالیاتی شاه طهماسب پرداخت که در آن آمده است: «ممالک محروسه را بتخفیف و تصدق مقرر فرموده ثواب آنرا بارواح حضرات عالیات (مقدسات چهارده) معصوم صلواة الله و سلامه علیهم اجمعین هدیه کردم…».
براساس پژوهش رضوانفر، شهر باکو دارای بیشترین کتیبه فارسی در کشورهای قفقاز جنوبی و شمالی است که توسط مردم فرهنگ دوست آن، به شیوه مناسبی حفاظت و اکثرا شناسنامه‌دار شده است.
انتهای پیام