سرنوشت تلخ غول‌پیکرترین قربانی جنگ روسیه و اوکراین؛«مریا» به «نان‌تست» بدل شد!/ عکس

تینا مزدکی_ «آنتونوف مریا An-۲۲۵» که زمانی بزرگترین هواپیمای جهان بود، در فرودگاهی در شمال غربی پایتخت اوکراین، کیف، تکه تکه شده است. این هواپیما که در جریان درگیری شدید بین چتربازان روسی و سربازان اوکراینی به شدت آسیب دیده است، تقریباً به طور قطع دیگر هرگز پرواز نخواهد کرد. در حالی که «مریا» تکمیل شده، در نوع خود بی نظیر بود، رئیس جمهور اوکراین «زلنسکی» قول داده است که ساخت «هواپیمای خواهر»، که نیمه تکمیل شده است را به پایان برساند.

در طول جنگ سرد، بخش حمل و نقل هوایی و هواپیماهای سنگین اتحاد جماهیر شوروی تحت تسلط «دفتر طراحی آنتونوف» بود. در اوایل دهه ۱۹۸۰، «آنتونوف روسلان An-۱۲۴ » را طراحی کرد و ساخت، یک ترابری نظامی طراحی شده، برای شکست دادن «Galaxy C-۵» قدرتمند آمریکایی، که در آن زمان بزرگترین هواپیمای ترابری جهان بود.

بیشتر بخوانید:

به منظور انتقال دو گلایدر «Buran space» اتحاد جماهیر شوروی، آنتونوف مشتقی از ترابری نظامی «An-۱۲۴» به نام «An-۲۲۵» ساخت. این هواپیما به گونه ای ساخته شد که مدل «Buran shuttle piggyback» را حمل کند و در عین حال حامل محموله های بسیار عظیمی باشد.

اتحاد جماهیر شوروی قصد داشت تنها دو فروند «An-۲۲۵» بسازد. مشخصات هواپیما به طول بیش از ۸۳ متر ، طول بال بیش از ۸۸ متر، در مجموع ۶ موتور جت توربو فن« ZMKB Progress Lotarev D-۱۸T» و یک دم دوشاخه ای نیاز داشت. این به هواپیما سرعتی بیش از ۷۹۹ کیلومتر در ساعت، و بردی که با حداکثر محموله ۴۵۲۷ کیلومتری و حداکثر بار بیش از۲۴۹ تن، تقریباً دو برابر بیشتر از «C-۵M Super Galaxy» بود، داد.

اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ منحل شد و در آن زمان «آنتونوف» مستقر در کیف تنها یک فروند «An-۲۲۵» ساخته بود و دومی را تنها ۶۰ تا ۷۰ درصد تکمیل کرد. هواپیمای تمام شده، به نام مریا در بخش عمران کار کرد و محموله های عظیمی را برای دولت ها و شرکت ها در سراسر جهان حمل می کرد. در سال ۲۰۲۰، «An-۲۲۵» برای حمل و نقل مقادیر عظیمی از تجهیزات پزشکی «Covid-۱۹» از کارخانه‌های «چین» به سایر نقاط جهان استفاده شد. ماهیت منحصر به فرد «An-۲۲۵»، همراه با رنگ آبی و زرد آن، به اوکراینی ها یک نقطه مشترک غرور ملی بخشید، برای کشوری با هویت ملی کمتر توسعه یافته در آن زمان این یک رویداد مهم به شمار می آمد.

در 24 فوریه 2022، روسیه در آنچه که آن را “عملیات نظامی ویژه” نامید، به اوکراین حمله کرد، یک حمله همه جانبه برای سرنگونی دولت موجود. حدود ساعت 8 صبح به وقت محلی، نیروی هوایی روسیه در «فرودگاه هوستومل»، تقریباً 16 کیلومتری شمال غربی کیف، وارد شد. چتربازان روسی فرودگاه را به تصرف خود درآوردند و قصد داشتند با نیروهای بیشتری پرواز کنند و سپس برای تصرف پایتخت اوکراین و سرنگونی دولت اقدام کنند.

متأسفانه، «مریا» در ابتدای حمله در آشیانه خود در «هوستومل» بود و در حمله گرفتار شد. در حالی که علاقه مندان به هوانوردی در ابتدا امیدوار بودند که این هواپیمای عظیم از آسیب در امان باشد، عکس های بعدی هواپیمای آسیب دیده را در صدها قطعه نشان داد. در آوریل 2023، رئیس سابق «آنتونوف» به اتهام عدم توجه شرکتش به هشدارها برای انتقال هواپیما به آلمان دستگیر شد.

در حال حاضر، هواپیما در دو قطعه بزرگ است که دماغه و کابین خلبان از بدنه اصلی جدا شده است. صدها سوراخ گلوله روی لاشه هواپیما وجود دارد. «An-225» که زمانی قدرتمند بود، اکنون مانند «نان تست» است.

دولت اوکراین به سرعت قول داد که این هواپیما را بازسازی کند. «Ukroboronprom»، شرکت دولتی که «آنتونوف» را مدیریت می کند، تخمین زد که تکمیل این هواپیما 3 میلیارد دلار هزینه خواهد داشت و 5 سال طول می کشد و اظهار داشت که روسیه در این هزینه دخیل است. حتی معاون فرمانده نیروهای هوابرد روسیه، سپهبد «آناتولی کونتسووی» را به عنوان افسر مسئول حمله هوایی «هوستومل» شناسایی کرد و او را در انهدام «مریا» دخیل دانست.

اما آیا می توان آن را تعمیر کرد؟

واضح است که پاسخ منفی است: هواپیما به معنای واقعی کلمه در صدها قطعه، بلکه بیشتر، متلاشی شده است. هر بخش اصلی، از کابین خلبان گرفته تا موتورها، باید حذف شود. حتی اگر هواپیما بازسازی می‌شد، احتمالاً برای پرواز تأیید مجدد نمی‌شد، زیرا ممکن است قطعات بزرگ‌تر آسیب پنهانی داشته باشند، به‌ویژه در اثر قرار گرفتن در معرض گرما، که می‌توانست آن‌ها را ضعیف کرده و یکپارچگی ساختاری هواپیمای بازسازی‌شده را به خطر بیندازد.

بازسازی چطور؟

اگر «مریا» قابل تعمیر نباشد، جایگزینی وجود دارد. دومین هواپیمای «An-225» هرگز تکمیل نشد، اما در وضعیت مناسبی در اوکراین باقی مانده است. این هواپیما زمانی که ساخت آن متوقف شد 60 تا 70 درصد کامل بود و در نوامبر 2022 «آنتونوف» اعلام کرد 30 درصد از قطعات مورد نیاز برای تکمیل آن را در اختیار دارد. هزینه ساخت این هواپیمای جدید همچنان 502 میلیون دلار خواهد بود. رئیس جمهور اوکراین، «زلنسکی» از ساخت یک هواپیمای جدید حمایت کرده و اعلام کرده است که این یک موضوع یاد خلبانان اوکراینی را که در طول جنگ جان باختند، گرامی می دارد.

ماهیت منحصر به فرد هواپیماهای «An-225» بقیه کار را به طور غیرعادی سخت می کند. در حالی که «آنتونوف» ممکن است تخصص خود را در نگهداری هواپیما حفظ کرده باشد، ساخت آن داستان کاملاً متفاوتی است. امکانات ساخت و ساز که هواپیماها را ساخته اند دیگر وجود ندارد. کارخانه های دولتی که قطعات هواپیما را تولید می کردند بیش از 30 سال پیش منحل شدند و طراحان هواپیما، مهندسان، سازندگان و کارگران کارخانه احتمالاً همگی بازنشسته یا فوت شده اند.

در صورتی که یک «An-225» برای بازسازی به پیچ و مهره یا ورق فلز برای پوشش بدنه یا تجهیزات اویونیک برای کنترل هواپیما نیاز داشته باشد، تمام این قطعات باید از ابتدا ساخته شوند. در بسیاری از موارد، «آنتونوف» ممکن است فقط به یک یا چند قطعه نیاز داشته باشد، که هزینه ها را بالا می برد. تولید دو یا چند هواپیمای جدید منطقی تر است، اما «An-225» یک هواپیمای تخصصی بود که زمان قابل توجهی را در آشیانه خود بیکار و منتظر بود، هیچ دلیل مالی برای ساخت هواپیمای سوم یا چهارم وجود ندارد.

«مریا» برای زمان خود یک هواپیما واقعا منحصر به فرد بود، هواپیمای که تاج بزرگترین هواپیمای جهان را برای بیش از 30 سال نگه داشت. ساخت یک «An-225» دیگر غیرممکن نخواهد بود، اما این یک کار بزرگ است که احتمالاً به کمک مالی و تخصص غرب نیاز دارد. از ماه مه 2023، بانک جهانی برآورد کرد بازسازی اوکراین تقریباً 411 میلیارد دلار هزینه دارد. به همان اندازه که «مریا» بزرگ بود، در مقایسه با بقیه نیازهای کشور کوچک است و براورده کردن نیاز های اولیه کشور اولویت دارد.

منبع: popularmechanics

227323