نمونه دادخواست امین موقت

امین موقت فردی است که از سوی دادگاه یا مقام قضایی برای مدیریت امور و اموال افراد صغیر، محجور یا غایب مفقودالاثر که فاقد ولی قهری یا قیم هستند، یا در شرایط خاص دیگر نیاز به مراقبت دارند، تعیین می شود. تنظیم و ارائه نمونه دادخواست امین موقت یک فرآیند حقوقی دقیق است که برای تضمین حمایت از منافع این افراد ضروری است. این دادخواست باید با رعایت اصول قانونی و ارائه مستندات کافی به مرجع صالح قضایی تقدیم شود تا دادگاه بتواند با بررسی شرایط، فرد مناسبی را به عنوان امین موقت منصوب کند و حقوق مولی علیه را حفظ نماید.

در نظام حقوقی ایران، حمایت از حقوق افراد نیازمند، به ویژه صغار و محجورین، از اهمیت بالایی برخوردار است. نهاد امین موقت یکی از ابزارهای قانونی است که برای تضمین این حمایت در شرایط خاص پیش بینی شده است. این نهاد زمانی وارد عمل می شود که فرد به دلیل صغر، جنون، سفه یا غیبت، توانایی اداره امور خود را نداشته و از طرفی، ولی قهری (پدر و جد پدری) یا قیم قانونی نیز برای سرپرستی او وجود ندارد یا صلاحیت لازم را ندارد. هدف اصلی از تعیین امین موقت، حفظ و اداره صحیح اموال و حمایت از منافع مادی و معنوی مولی علیه (فرد تحت سرپرستی) در یک بازه زمانی مشخص و تا زمان تعیین تکلیف نهایی است.

مفهوم امین موقت و نحوه طرح دادخواست تعیین امین موقت، به دلیل پیچیدگی های حقوقی و تعدد موارد کاربرد، نیازمند آگاهی دقیق از قوانین و رویه های قضایی است. عدم شناخت کافی از این فرآیند می تواند به تضییع حقوق افراد آسیب پذیر منجر شود. لذا، ارائه یک راهنمای جامع و کاربردی که تمامی ابعاد حقوقی، موارد استفاده، مراحل قانونی و نمونه های معتبر دادخواست را پوشش دهد، برای افراد ذی نفع، دانشجویان حقوق و حتی وکلا و کارآموزان قضایی، حیاتی است.

امین موقت چیست؟ مبانی قانونی و موارد تعیین

امین موقت، شخصی است که به موجب حکم دادگاه یا تصمیم مقام قضایی، مسئولیت اداره اموال و یا انجام امور مربوط به شخص دیگری را برای مدت مشخص و تحت شرایط خاص بر عهده می گیرد. این نهاد حقوقی با هدف حمایت از اشخاصی که به دلایل قانونی قادر به اداره امور خود نیستند و فاقد ولی قهری یا قیم هستند، پیش بینی شده است. مبانی قانونی این مفهوم عمدتاً در قانون مدنی و قانون امور حسبی یافت می شود.

ماده ۱۱۸۸ قانون مدنی مقرر می دارد: هرگاه ولی قهری محجور و یا غایب شود و یا به هر دلیلی قادر به اداره امور مولی علیه نباشد، دادگاه می تواند به درخواست مدعی العموم یا هر ذی نفع برای اداره امور مولی علیه امین موقت تعیین نماید. این ماده و مواد مشابه، نشان دهنده لزوم مداخله قانون برای پر کردن خلاء سرپرستی و حمایت از افراد نیازمند است. مواد ۱۲۱۸، ۱۲۲۵، ۱۲۲۶ و ۱۲۳۸ قانون مدنی نیز به ترتیبات قانونی تعیین قیم و امین اشاره دارند که در برخی موارد زمینه را برای تعیین امین موقت فراهم می آورند. در قانون امور حسبی نیز موادی مانند ماده ۱۲۲ به تعیین امین برای غایب مفقودالاثر می پردازد که ماهیتی موقت دارد.

امین موقت، در واقع، یک راهکار موقتی است که تا زمان رفع مانع اصلی یا تعیین سرپرست دائمی (مانند قیم)، از حقوق مولی علیه محافظت می کند. اختیارات امین موقت معمولاً محدودتر از ولی قهری یا قیم است و تحت نظارت دقیق مرجع قضایی قرار دارد.

موارد تعیین امین موقت

تعیین امین موقت در سناریوهای مختلفی که فرد به حمایت قانونی نیاز دارد، صورت می گیرد. این موارد را می توان به شرح زیر دسته بندی کرد:

• برای صغیر:
  • در صورت فوت ولی قهری (پدر و جد پدری) و عدم وجود وصی تعیین شده توسط ولی.
  • عدم اهلیت ولی قهری (مانند جنون یا سفه ولی).
  • غایب شدن یا مفقودالاثر شدن ولی قهری.
  • زمانی که منافع ولی قهری با منافع صغیر در تعارض باشد (در این حالت، اصطلاحاً ضم امین به ولی قهری صورت می گیرد).
  • ماده ۱۱۸۹ قانون مدنی: هرگاه ولی قهری طفل محجور شود، حاکم برای اداره امور محجور قیم تعیین می نماید و اگر ولی قهری به علت غیبت یا حبس یا بیماری و امثال آن قادر به اداره امور مولی علیه نباشد، دادگاه موقتاً برای او امین تعیین می کند.
• برای محجور (جنون یا سفه):
  • اگر فرد محجور فاقد ولی قهری یا قیم باشد.
  • در مواردی که ولی یا قیم موجود، صلاحیت لازم برای اداره امور محجور را از دست داده باشد یا در انجام وظایف خود قصور ورزد.
  • ماده ۱۲۱۸ قانون مدنی: برای صغار و مجانین و اشخاص غیررشید، قیم تعیین می شود. اما تا زمان تعیین قیم دائم، ممکن است امین موقت نیاز باشد.
• برای غایب مفقودالاثر:
  • وقتی فردی بدون اطلاع از محل زندگی خود ناپدید شده و تعیین تکلیف اموال و اداره امور او ضروری است. امین موقت برای اداره اموال غایب تعیین می شود تا وضعیت غیبت او مشخص شود یا قیم دائم برای او منصوب گردد. (ماده ۱۲۲ قانون امور حسبی)
• در موارد خاص دیگر:
  • برای حمل (جنین) در صورتی که ولی یا قیم برای اداره اموال و حقوق آینده او وجود نداشته باشد یا در صورت تعارض منافع.
  • زمانی که ولی یا قیم به دلیل توقیف، حبس، بیماری طولانی مدت یا سایر موانع، قادر به انجام وظایف خود نباشد.
  • در مواقعی که بین قیم یا ولی با محجور/صغیر تضاد منافع شدید وجود دارد و نیاز به نظارت یا اقدام مستقل برای حمایت از مولی علیه احساس می شود. (ماده ۱۲۳۸ قانون مدنی و ۱۱۵ قانون امور حسبی)

تعیین امین موقت نه تنها یک ضرورت حقوقی، بلکه یک الزام اخلاقی برای حمایت از افراد آسیب پذیر جامعه است که توانایی اداره امور خود را ندارند.

تفاوت های کلیدی: امین موقت، ولی قهری و قیم

برای درک عمیق تر نقش امین موقت، لازم است تفاوت های آن با دو نهاد حقوقی مشابه، یعنی ولی قهری و قیم، به وضوح تبیین شود. هرچند هر سه نهاد به نوعی در راستای حمایت و سرپرستی از افراد فاقد اهلیت قانونی عمل می کنند، اما تفاوت های ماهوی مهمی در منشأ تعیین، مدت اعتبار، حدود اختیارات و موارد کاربرد دارند.

ولی قهری: ولی قهری به پدر و جد پدری اطلاق می شود که به موجب قانون و از بدو تولد، ولایت بر صغیر را دارند. این ولایت، منشأ قانونی دارد و نیازی به حکم دادگاه نیست. اختیارات ولی قهری وسیع و دائمی است و شامل تمامی امور مالی و غیرمالی صغیر می شود، مگر در موارد استثنایی که با سوءمدیریت یا تضاد منافع، نیاز به دخالت دادگاه باشد. ولایت قهری تا زمان بلوغ و رشد صغیر ادامه دارد.

قیم: قیم فردی است که توسط دادگاه، برای صغار فاقد ولی قهری، مجانین و افراد غیررشید (سفیه) تعیین می شود. قیمومت نیز دارای منشأ قضایی است و از زمان صدور حکم دادگاه آغاز می شود. اختیارات قیم محدودتر از ولی قهری است و تحت نظارت دادستان یا اداره سرپرستی قرار دارد. قیم موظف است صورتحساب سالانه از اموال مولی علیه به دادگاه ارائه دهد و برای برخی اقدامات مهم مانند فروش اموال غیرمنقول، نیاز به اجازه دادستان دارد. قیمومت نیز در اصل دائمی است و تا زمان رفع حجر، رشد مولی علیه یا عزل قیم ادامه می یابد.

امین موقت: امین موقت همان طور که از نامش پیداست، دارای ماهیتی موقت است. این فرد توسط دادگاه یا مقام قضایی برای یک دوره زمانی مشخص و تحت شرایط خاص تعیین می شود. اختیارات امین موقت به مراتب محدودتر از ولی قهری و قیم است و دقیقاً بر اساس حکمی که او را منصوب کرده، تعیین می شود. وظیفه اصلی او، حفظ و اداره موقتی اموال و امور مولی علیه تا زمان رفع مانع یا تعیین سرپرست دائم است. نظارت بر عملکرد امین موقت نیز بسیار دقیق است.

برای درک بهتر این تفاوت ها، جدول مقایسه ای زیر ارائه می شود:

ویژگی	ولی قهری	قیم	امین موقت
منشأ تعیین	قانون (ولایت طبیعی)	حکم دادگاه	حکم دادگاه/مقام قضایی
مدت اعتبار	دائمی (تا رشد یا فوت)	دائمی (تا رفع حجر/رشد یا عزل)	موقت و مشخص
حدود اختیارات	وسیع و جامع	محدودتر، تحت نظارت دادستان	بسیار محدود و موقت، تحت نظارت دقیق دادگاه
موارد کاربرد	پدر و جد پدری بر صغار	صغار فاقد ولی قهری، مجانین، سفیهان	عدم وجود/صلاحیت ولی/قیم، تعارض منافع، غیبت، موارد اضطراری
نظارت	نظارت محدود در موارد سوءمدیریت	نظارت دادستان و اداره سرپرستی	نظارت دقیق و مستمر مرجع تعیین کننده

وظایف، اختیارات و مسئولیت های امین موقت

امین موقت با حکم دادگاه منصوب می شود و دارای وظایف، اختیارات و مسئولیت های مشخصی است که برای حمایت از منافع مولی علیه (صغیر، محجور یا غایب) طراحی شده اند. دامنه این وظایف و اختیارات معمولاً در حکم دادگاه به صراحت قید می شود و از اختیارات ولی قهری یا قیم دائم محدودتر است.

حفظ و اداره اموال مولی علیه

یکی از اصلی ترین وظایف امین موقت، حفظ و حراست از اموال مولی علیه است. این وظیفه شامل نگهداری از دارایی ها، جلوگیری از تضییع آن ها و در صورت لزوم، اداره و سرمایه گذاری محتاطانه برای افزایش یا حفظ ارزش آن هاست. امین موقت باید لیست دقیق اموال را تهیه و به دادگاه ارائه دهد. هرگونه اقدام مربوط به دخل و تصرف در اموال باید با رعایت مصلحت مولی علیه و در حدود اختیارات تعیین شده در حکم باشد. معمولاً برای اقدامات مهم مالی مانند فروش اموال غیرمنقول یا سرمایه گذاری های بزرگ، امین موقت نیاز به کسب اجازه قبلی از دادگاه دارد.

نمایندگی قانونی در دعاوی و امور اداری

امین موقت می تواند به نمایندگی از مولی علیه در دعاوی حقوقی و کیفری که مربوط به اموال یا حقوق اوست، شرکت کند. این نمایندگی شامل اقامه دعوا، دفاع، انجام امور اداری مرتبط با اموال و دریافت مطالبات می شود. با این حال، حدود این نمایندگی نیز در حکم دادگاه مشخص شده و امین نمی تواند از آن فراتر رود. به عنوان مثال، ممکن است برای صلح، سازش یا انصراف از دعوا، نیاز به تأیید دادگاه داشته باشد. تأکید بر موقتی بودن این نمایندگی و مشخص بودن حدود آن، جهت جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی و تضمین حفظ حقوق مولی علیه است.

نظارت دادستان یا اداره سرپرستی بر عملکرد امین

نظارت دقیق بر عملکرد امین موقت، یکی از جنبه های حیاتی این نهاد است. این نظارت معمولاً توسط دادستان یا اداره امور سرپرستی دادگستری انجام می شود. امین موقت موظف است به صورت دوره ای (مثلاً سالانه)، گزارشی از وضعیت اموال و اقدامات انجام شده را به مرجع نظارت کننده ارائه دهد. این گزارش باید شامل جزئیات درآمدها، هزینه ها، و هرگونه تغییر در وضعیت اموال باشد. هدف از این نظارت، اطمینان از صحت عملکرد امین و جلوگیری از هرگونه تخلف یا تضییع حقوق مولی علیه است. در صورت مشاهده هرگونه تخلف، دادستان می تواند درخواست عزل امین را از دادگاه بنماید.

مسئولیت های حقوقی و کیفری امین در صورت تخلف

امین موقت در قبال عملکرد خود مسئولیت دارد. در صورت قصور، تقصیر یا سوءاستفاده از موقعیت خود که منجر به ورود خسارت به اموال مولی علیه شود، مسئولیت حقوقی خواهد داشت و باید خسارات وارده را جبران کند. این مسئولیت می تواند شامل جبران زیان های مادی و حتی در برخی موارد، زیان های معنوی باشد. همچنین، در صورتی که اقدامات امین جنبه مجرمانه داشته باشد (مانند خیانت در امانت، اختلاس یا سوءاستفاده از مقام)، می تواند مورد پیگرد کیفری قرار گیرد. به همین دلیل، انتخاب فردی امین و دارای صلاحیت، از اهمیت بالایی برخوردار است.

امین موقت باید همواره مصلحت و منافع مولی علیه را بر منافع شخصی خود ارجح دانسته و با صداقت و دقت بالا به وظایف محوله عمل کند.

مراحل تنظیم و تقدیم دادخواست امین موقت

تنظیم و تقدیم دادخواست امین موقت یک فرآیند حقوقی است که نیاز به دقت، شناخت قوانین و جمع آوری مدارک کافی دارد. رعایت مراحل زیر برای موفقیت در این فرآیند حیاتی است.

مراجع صالح

تعیین امین موقت بسته به موضوع و شرایط، در مراجع قضایی متفاوتی صورت می گیرد:

1. دادگاه خانواده: در اکثر موارد مربوط به صغار و محجورین، دادگاه خانواده مرجع صالح برای رسیدگی به دادخواست تعیین امین موقت یا ضم امین است. این شامل مواردی می شود که ولی قهری وجود ندارد، صلاحیت خود را از دست داده یا در تعارض منافع با مولی علیه قرار دارد.
2. اداره امور سرپرستی دادگستری: در برخی موارد و بسته به تشکیلات قضایی، اداره امور سرپرستی که تحت نظر دادستان فعالیت می کند، می تواند در مراحل اولیه یا نظارت بر امین نقش داشته باشد.
3. دادگاه عمومی حقوقی: برای تعیین امین موقت برای غایب مفقودالاثر، دادگاه عمومی حقوقی محل اقامت آخرین غایب یا محل وقوع اموال وی، صلاحیت رسیدگی دارد.

اشخاص ذی حق برای طرح دادخواست

افراد یا نهادهای زیر می توانند دادخواست تعیین امین موقت را مطرح کنند:

• دادستان (مدعی العموم): دادستان به عنوان حافظ منافع عمومی و صغار و محجورین، اصلی ترین مرجع درخواست کننده است.
• خویشاوندان نزدیک: هر یک از خویشاوندان درجه اول مولی علیه (مانند عمو، عمه، دایی، خاله، پدربزرگ، مادربزرگ) یا سایر بستگان می توانند در صورت لزوم، درخواست تعیین امین را ارائه دهند.
• هر فرد ذی نفع: هر کسی که به نوعی منافع او با وضعیت مولی علیه مرتبط باشد و بتواند ضرورت تعیین امین را اثبات کند (مثلاً همسر محجور یا طلبکار غایب).

مدارک لازم برای امین موقت

جمع آوری دقیق و کامل مدارک، از ارکان اصلی موفقیت در نحوه نوشتن دادخواست امین موقت است:

• کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی خواهان و مولی علیه: برای اثبات هویت و رابطه با مولی علیه.
• اسناد مربوط به وضعیت مولی علیه:
  • گواهی فوت ولی قهری (در موارد مربوط به صغیر).
  • گواهی پزشکی قانونی برای اثبات جنون یا سفه (در موارد محجور).
  • گواهی مفقودی یا تحقیقات محلی و گزارش نیروی انتظامی برای اثبات غیبت مفقودالاثر.
• گواهی عدم وجود ولی قهری یا قیم (در صورت لزوم): این گواهی می تواند از اداره ثبت احوال یا استعلام از مراجع قضایی به دست آید.
• وکالت نامه (در صورت اقدام توسط وکیل): اگر دادخواست توسط وکیل تنظیم و تقدیم می شود.
• دلایل و مستندات اثبات ضرورت تعیین امین:
  • شهادت شهود (دو نفر شاهد عاقل و بالغ که از وضعیت مولی علیه آگاه باشند).
  • تحقیقات محلی (ممکن است توسط دادگاه دستور داده شود).
  • هرگونه مدرک دیگری که نشان دهنده لزوم مداخله قضایی برای حمایت از مولی علیه باشد، مانند اسناد مالکیت اموال که نیاز به اداره دارند.

نحوه تنظیم دادخواست

دادخواست باید در فرم های چاپی مخصوص (سامانه ثنا) یا به صورت الکترونیکی و با رعایت قالب قانونی تنظیم شود. اجزای اصلی دادخواست شامل موارد زیر است:

• مشخصات خواهان: شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس و شماره تماس.
• مشخصات خوانده: در مواردی که خوانده خاصی وجود ندارد (مثلاً در مورد تعیین امین برای صغیر فاقد ولی)، معمولاً دادستان به عنوان خوانده اعلام می شود. در مورد ضم امین، ولی یا قیم مربوطه خوانده خواهد بود.
• خواسته: به صراحت خواسته را بنویسید، مثلاً تقاضای تعیین امین موقت برای صغیر/محجور/غایب یا تقاضای ضم امین.
• دلایل و منضمات: تمامی مدارک و مستندات ذکر شده در بخش قبل باید به عنوان منضمات دادخواست پیوست شوند.
• شرح دادخواست: در این بخش باید به صورت واضح و مستند، وضعیت مولی علیه، دلیل درخواست تعیین امین (مانند فوت ولی، جنون، غیبت) و ضرورت این اقدام توضیح داده شود. این شرح باید منطقی و قانع کننده باشد و مبانی قانونی درخواست را بیان کند.

روند رسیدگی

پس از تنظیم و تقدیم دادخواست، مراحل رسیدگی به شرح زیر است:

1. ثبت در سامانه ثنا: دادخواست باید از طریق دفاتر خدمات قضایی و در سامانه الکترونیک قضایی (ثنا) ثبت شود.
2. ارجاع به شعبه: پس از ثبت، دادخواست به یکی از شعب دادگاه صالح (معمولاً دادگاه خانواده) ارجاع می شود.
3. تحقیقات اولیه: دادگاه ممکن است دستور تحقیقات محلی، استعلام از مراجع مربوطه (مثلاً ثبت احوال) یا نظر پزشکی قانونی را صادر کند.
4. جلسه دادگاه: دادگاه در صورت لزوم، طرفین (خواهان و خوانده) را برای ادای توضیحات و ارائه دلایل بیشتر به جلسه رسیدگی دعوت می کند.
5. صدور رأی: پس از بررسی تمامی دلایل و مستندات، دادگاه در صورت احراز شرایط، حکم به تعیین امین موقت صادر می کند. در حکم، حدود اختیارات و وظایف امین نیز مشخص خواهد شد.

نمونه های کاربردی دادخواست امین موقت

ارائه نمونه دادخواست امین موقت با سناریوهای مختلف، به درک بهتر چگونگی تنظیم این اسناد حقوقی و رعایت فرمت قانونی کمک شایانی می کند. در این بخش، به چند نمونه دادخواست تعیین امین موقت در شرایط متفاوت می پردازیم.

نمونه 1: دادخواست تعیین امین موقت برای صغیر (عدم وجود ولی قهری)

سناریو: فرض کنید صغیری به نام آرمین هفت ساله است و هر دو والدین او فوت کرده اند و جد پدری نیز در قید حیات نیست. هیچ وصی نیز توسط والدین تعیین نشده است. عموی او، آقای سروش محمدی، تصمیم دارد برای اداره اموال برادرزاده اش و انجام امور مربوط به او، درخواست تعیین امین موقت دهد تا زمان تعیین قیم دائم.

ساختار کامل دادخواست:

بسمه تعالی
ریاست محترم دادگاه خانواده [نام شهرستان]

خواهان: آقای سروش محمدی، فرزند [نام پدر خواهان]، به شماره ملی [کد ملی خواهان]، نشانی: [آدرس کامل خواهان]

خوانده: دادستان محترم [نام شهرستان]

خواسته: تقاضای صدور حکم مبنی بر تعیین امین موقت برای صغیر آقای آرمین محمدی، فرزند [نام پدر صغیر]، به شماره شناسنامه [شماره شناسنامه صغیر]، تاریخ تولد [تاریخ تولد صغیر]

دلایل و منضمات:
۱. کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی خواهان
۲. کپی برابر اصل شناسنامه صغیر آرمین محمدی
۳. گواهی فوت پدر صغیر (آقای [نام پدر صغیر]) به شماره [شماره گواهی فوت]، تاریخ [تاریخ فوت]
۴. گواهی فوت مادر صغیر (خانم [نام مادر صغیر]) به شماره [شماره گواهی فوت]، تاریخ [تاریخ فوت]
۵. استعلام از ثبت احوال مبنی بر عدم وجود جد پدری
۶. شهادت دو نفر شاهد (در صورت لزوم)
۷. وکالت نامه (در صورت ارائه توسط وکیل)

شرح دادخواست:
احتراماً به استحضار عالی می رساند:
صغیر آقای آرمین محمدی به شماره شناسنامه [شماره شناسنامه صغیر] متولد [تاریخ تولد صغیر]، فرزند مرحوم [نام پدر صغیر] و مرحومه [نام مادر صغیر]، می باشد. متأسفانه پدر و مادر محترم صغیر هر دو در تاریخ های [تاریخ فوت پدر] و [تاریخ فوت مادر] دار فانی را وداع گفته اند (گواهی فوت پیوست می باشد).
با توجه به اینکه جد پدری صغیر نیز در قید حیات نمی باشند و هیچ وصی قهری از سوی ولی قهری برای اداره امور صغیر تعیین نگردیده است، صغیر آرمین محمدی فاقد سرپرست قانونی جهت اداره اموال و امورات شخصی خویش می باشد.
اینجانب [نام خواهان]، عموی صغیر آرمین محمدی و یکی از خویشاوندان نزدیک وی، با توجه به عدم وجود سرپرست قانونی و به منظور حفظ حقوق و اداره صحیح اموال صغیر و انجام امور جاری ایشان تا زمان تعیین قیم دائم، چاره ای جز تقدیم این دادخواست نداشته ام.
لذا از محضر محترم دادگاه استدعای رسیدگی و صدور حکم شایسته مبنی بر تعیین امین موقت برای صغیر آرمین محمدی، جهت اداره اموال و امورات قانونی وی تا تعیین تکلیف نهایی، مورد استدعاست.

با تشکر و تجدید احترام
[امضای خواهان]

نمونه 2: دادخواست تعیین امین موقت برای محجور (به دلیل سفه/جنون)

سناریو: خانم زهرا احمدی که ۶۵ سال دارد، به دلیل بیماری آلزایمر در مراحل پیشرفته، توانایی اداره امور مالی و شخصی خود را از دست داده است. همسر ایشان نیز فوت کرده و فرزندان ایشان قصد دارند برای مدیریت امور مالی و پرداخت هزینه های درمان، درخواست امین موقت برای محجور را مطرح کنند.

ساختار کامل دادخواست:

بسمه تعالی
ریاست محترم دادگاه خانواده [نام شهرستان]

خواهان: خانم مریم رضایی، فرزند [نام پدر خواهان]، به شماره ملی [کد ملی خواهان]، نشانی: [آدرس کامل خواهان] (فرزند محجور)

خوانده: دادستان محترم [نام شهرستان]

خواسته: تقاضای صدور حکم مبنی بر تعیین امین موقت برای محجوره خانم زهرا احمدی، فرزند [نام پدر محجور]، به شماره ملی [کد ملی محجور]، متولد [تاریخ تولد محجور]

دلایل و منضمات:
۱. کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی خواهان
۲. کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی محجوره خانم زهرا احمدی
۳. گواهی فوت همسر محجوره (در صورت وجود)
۴. گواهی پزشکی قانونی و مدارک بالینی مبنی بر بیماری آلزایمر و عدم توانایی اداره امور
۵. شهادت دو نفر شاهد مطلع از وضعیت محجوره (در صورت لزوم)
۶. وکالت نامه (در صورت ارائه توسط وکیل)

شرح دادخواست:
احتراماً به استحضار عالی می رساند:
خانم زهرا احمدی، به شماره ملی [کد ملی محجور]، مادر اینجانب خواهان می باشد. ایشان از مدتی پیش به بیماری آلزایمر پیشرفته مبتلا شده اند و در حال حاضر قادر به اداره امور مالی و شخصی خود نبوده و نیازمند مراقبت و سرپرستی هستند. (مدارک پزشکی و گواهی پزشکی قانونی پیوست می باشد).
با عنایت به اینکه همسر محجوره نیز در قید حیات نمی باشند و تا زمان تعیین قیم دائم برای ایشان، اداره اموال، پرداخت هزینه های درمانی و سایر امور ضروری محجوره نیاز به تعیین یک فرد مورد اعتماد دارد، اینجانب به عنوان فرزند ایشان و یکی از ذی نفعان، چاره ای جز تقدیم این دادخواست ندیده ام.
لذا از محضر محترم دادگاه تقاضای رسیدگی و صدور حکم شایسته مبنی بر تعیین امین موقت برای محجوره خانم زهرا احمدی، جهت اداره اموال و امورات قانونی وی تا تعیین تکلیف نهایی و نصب قیم، مورد استدعاست.

با تشکر و تجدید احترام
[امضای خواهان]

نمونه 3: دادخواست تعیین امین موقت برای غایب مفقودالاثر

سناریو: آقای علی کریمی حدود دو سال است که ناپدید شده و هیچ اطلاعی از محل زندگی یا وضعیت وی در دسترس نیست. ایشان دارای اموالی (مانند یک آپارتمان) هستند که نیاز به اداره دارد. همسر ایشان، خانم فاطمه حسینی، قصد دارد برای اداره این اموال، درخواست امین موقت برای غایب مفقودالاثر را مطرح کند.

ساختار کامل دادخواست:

بسمه تعالی
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی [نام شهرستان]

خواهان: خانم فاطمه حسینی، فرزند [نام پدر خواهان]، به شماره ملی [کد ملی خواهان]، نشانی: [آدرس کامل خواهان] (همسر غایب)

خوانده: دادستان محترم [نام شهرستان]

خواسته: تقاضای صدور حکم مبنی بر تعیین امین موقت برای غایب مفقودالاثر آقای علی کریمی، فرزند [نام پدر غایب]، به شماره ملی [کد ملی غایب]

دلایل و منضمات:
۱. کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی خواهان
۲. کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی غایب آقای علی کریمی
۳. سند ازدواج خواهان و غایب
۴. گزارش کلانتری/نیروی انتظامی مبنی بر مفقودی و انجام تحقیقات
۵. شهادت دو نفر شاهد مطلع از غیبت و عدم اطلاع از محل غایب
۶. تصویر سند مالکیت اموال غایب (مثلاً آپارتمان) که نیاز به اداره دارند
۷. وکالت نامه (در صورت ارائه توسط وکیل)

شرح دادخواست:
احتراماً به استحضار عالی می رساند:
همسر اینجانب، آقای علی کریمی، به شماره ملی [کد ملی غایب]، از تاریخ [تاریخ مفقودی] بدون هیچ اطلاع قبلی منزل را ترک کرده و تاکنون هیچ خبری از ایشان در دست نمی باشد. تمامی تلاش ها برای یافتن ایشان از طریق خویشاوندان، دوستان و مراجع انتظامی بی نتیجه بوده است. (گزارش مفقودی کلانتری [نام کلانتری] پیوست می باشد).
با توجه به گذشت بیش از دو سال از غیبت ایشان و عدم اطلاع از وضعیت حیات یا ممات وی، و اینکه آقای علی کریمی دارای اموال منقول و غیرمنقول (از جمله [نوع اموال را ذکر کنید، مثلاً یک واحد آپارتمان به نشانی...]) می باشند که اداره آن ها ضروری است و عدم اداره موجب تضییع حقوق ایشان و دیگران (مانند همسر و فرزندان) خواهد شد، چاره ای جز تقدیم این دادخواست برای تعیین امین موقت برای غایب مفقودالاثر ندارم.
لذا از محضر محترم دادگاه تقاضای رسیدگی و صدور حکم شایسته مبنی بر تعیین امین موقت برای غایب مفقودالاثر آقای علی کریمی، جهت اداره اموال و امورات قانونی وی تا تعیین تکلیف نهایی و مشخص شدن وضعیت غیبت ایشان، مورد استدعاست.

با تشکر و تجدید احترام
[امضای خواهان]

نمونه 4: دادخواست ضم امین (در صورت تضاد منافع ولی/قیم با مولی علیه)

سناریو: آقای محسن پارسا ولی قهری فرزند صغیرش بهنام پارسا است. صغیر دارای یک قطعه زمین ارثی از مادرش است. آقای محسن پارسا قصد دارد این زمین را به قیمتی کمتر از ارزش واقعی آن به شخص ثالثی بفروشد که این معامله به ضرر صغیر است. در این شرایط، عمه صغیر، خانم سیمین پارسا، می تواند درخواست ضم امین به ولی قهری را مطرح کند.

ساختار کامل دادخواست:

بسمه تعالی
ریاست محترم دادگاه خانواده [نام شهرستان]

خواهان: خانم سیمین پارسا، فرزند [نام پدر خواهان]، به شماره ملی [کد ملی خواهان]، نشانی: [آدرس کامل خواهان] (عمه صغیر)

خوانده: آقای محسن پارسا، فرزند [نام پدر خوانده]، به شماره ملی [کد ملی خوانده]، نشانی: [آدرس کامل خوانده] (ولی قهری صغیر)

خواسته: تقاضای صدور حکم مبنی بر ضم امین بر ولی قهری صغیر آقای بهنام پارسا، فرزند [نام پدر صغیر]، به شماره شناسنامه [شماره شناسنامه صغیر]، تاریخ تولد [تاریخ تولد صغیر]

دلایل و منضمات:
۱. کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی خواهان
۲. کپی برابر اصل شناسنامه صغیر آقای بهنام پارسا
۳. کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی خوانده (ولی قهری)
۴. سند مالکیت زمین متعلق به صغیر (سند شماره [شماره سند] به نشانی [آدرس زمین])
۵. مدارک و مستندات دال بر تضاد منافع و ضرر معامله پیشنهادی (مثلاً سه فقره کارشناسی محلی/قولنامه پیشنهادی با قیمت پایین تر)
۶. شهادت دو نفر شاهد مطلع از موضوع
۷. وکالت نامه (در صورت ارائه توسط وکیل)

شرح دادخواست:
احتراماً به استحضار عالی می رساند:
صغیر آقای بهنام پارسا به شماره شناسنامه [شماره شناسنامه صغیر]، فرزند خوانده محترم، آقای محسن پارسا، و اینجانب خواهان، عمه صغیر مذکور می باشم. صغیر بهنام پارسا دارای یک قطعه زمین به نشانی [آدرس کامل زمین] و شماره سند [شماره سند] می باشد که از طریق ارث به وی منتقل شده است.
اینجانب مطلع گردیده ام که خوانده محترم، آقای محسن پارسا (ولی قهری صغیر)، قصد دارد ملک مذکور را به مبلغ [مبلغ پیشنهادی فروش] ریال به فروش برساند. این در حالی است که ارزش واقعی ملک بر اساس عرف محل و نظر کارشناسان (در صورت لزوم، استعلام کارشناسی رسمی دادگستری مورد نیاز است) به مراتب بالاتر می باشد و این معامله به وضوح به ضرر منافع صغیر خواهد بود. (مدارک اثبات تضاد منافع پیوست می باشد).
با توجه به تضاد منافع آشکار بین ولی قهری و صغیر و به منظور حفظ حقوق و اموال صغیر، چاره ای جز تقدیم این دادخواست ضم امین ندارم.
لذا از محضر محترم دادگاه تقاضای رسیدگی و صدور حکم شایسته مبنی بر ضم امین بر ولی قهری صغیر آقای بهنام پارسا، جهت نظارت بر اقدامات ولی در خصوص اداره اموال صغیر و به ویژه انجام معامله مربوط به ملک فوق الذکر، مورد استدعاست تا از تضییع حقوق صغیر جلوگیری به عمل آید.

با تشکر و تجدید احترام
[امضای خواهان]

نکات مهم در تکمیل هر نمونه

هنگام تکمیل نمونه دادخواست امین موقت، رعایت نکات زیر از اهمیت بسزایی برخوردار است:

• ضرورت دقیق نویسی: تمامی مشخصات فردی، تاریخ ها، آدرس ها و شماره ها باید با دقت کامل و بدون اشتباه درج شوند. هرگونه اشتباه می تواند روند رسیدگی را طولانی تر کند یا حتی منجر به رد دادخواست شود.
• ارائه مستندات کافی: هر ادعایی در دادخواست باید با مدرک و مستندات مربوطه (گواهی فوت، گواهی پزشکی، گزارش مفقودی، سند مالکیت، شهادت شهود و…) پشتیبانی شود. در صورت عدم ارائه مدارک، دادگاه ممکن است از خواهان بخواهد تا آن ها را تکمیل کند یا درخواست را رد نماید.
• رعایت ادبیات حقوقی: متن دادخواست باید با ادبیات رسمی و حقوقی نوشته شود. استفاده از اصطلاحات صحیح حقوقی و رعایت قواعد نگارشی، به اعتبار و رسمیت دادخواست می افزاید.
• استفاده از فرمت های رسمی: دادخواست ها باید از طریق دفاتر خدمات قضایی و در فرم های الکترونیکی مربوطه ثبت شوند.
• مشاوره با وکیل: در موارد پیچیده یا در صورتی که ابهامی در نحوه نوشتن دادخواست امین موقت وجود دارد، اکیداً توصیه می شود با یک وکیل متخصص در امور خانواده و حسبی مشورت شود.

نتیجه گیری و توصیه پایانی

مفهوم امین موقت و فرآیند دادخواست تعیین امین موقت، یکی از مهم ترین ابزارهای حقوقی در جهت حمایت از حقوق افراد آسیب پذیر جامعه، به ویژه صغار، محجورین و غایبان مفقودالاثر است. این نهاد با پر کردن خلاءهای سرپرستی قانونی، تضمین می کند که امور مالی و شخصی این افراد در غیاب ولی قهری یا قیم، بدون سرپرست نمانده و منافع آن ها حفظ شود. درک صحیح از مبانی قانونی، تفاوت های امین موقت با ولی قهری و قیم، وظایف و اختیارات امین و مراحل تقدیم دادخواست، برای هر فرد ذی نفع یا فعال در حوزه حقوق ضروری است.

همان طور که مشاهده شد، هر یک از موارد تعیین امین موقت، از صغیر فاقد ولی تا محجور و غایب مفقودالاثر، دارای شرایط و مستندات خاص خود هستند. دقت در نحوه نوشتن دادخواست امین موقت، جمع آوری مدارک لازم و پیگیری صحیح روند رسیدگی، از ارکان اصلی موفقیت در این امر به شمار می رود. هرگونه قصور یا بی توجهی در این مراحل می تواند منجر به تضییع حقوق مولی علیه و طولانی شدن فرآیند شود.

با توجه به پیچیدگی های موجود در قوانین و رویه های قضایی مربوط به امور حسبی و حقوق خانواده، و لزوم رعایت دقیق جزئیات قانونی در تنظیم دادخواست و ارائه مستندات، توصیه می شود در صورت مواجهه با پرونده های پیچیده یا در مواقعی که ابهامات حقوقی وجود دارد، حتماً از مشاوره وکلای متخصص در حوزه حقوق خانواده و امور حسبی بهره مند شوید. این اقدام نه تنها به اطمینان از صحت و کارایی اقدامات قانونی کمک می کند، بلکه می تواند زمان و هزینه لازم برای رسیدگی به پرونده را نیز به شکل قابل توجهی کاهش دهد. وکیل متخصص می تواند با دانش و تجربه خود، شما را در تمامی مراحل، از جمع آوری مدارک تا تنظیم نمونه لایحه امین موقت و پیگیری در دادگاه، یاری رساند و از بهترین شکل ممکن از حقوق شما یا مولی علیه دفاع کند.