مراحل لغو درخواست مهریه

لغو درخواست مهریه، فرایندی است که به زوجه امکان می دهد از مطالبه حق مهریه خود، که پیشتر از طریق اداره ثبت یا مراجع قضایی آغاز کرده است، انصراف دهد. این اقدام به دلایل گوناگونی از جمله سازش با همسر، توافق برای طلاق یا تغییر تصمیم شخصی، انجام می شود. برای انجام صحیح این فرایند، آگاهی دقیق از مراحل قانونی و تمایز آن با مفاهیمی چون بخشش یا ابراء مهریه ضروری است تا از هرگونه پیامد حقوقی ناخواسته جلوگیری شود.

دریافت مهریه، حق قانونی هر زوجه ای است که با وقوع عقد نکاح برای او ایجاد می شود. زنان می توانند در هر زمان که بخواهند، از طرق قانونی مختلف برای مطالبه این حق اقدام کنند. با این حال، گاهی اوقات شرایط زندگی به گونه ای تغییر می کند که زوجه تصمیم می گیرد از پیگیری درخواست مهریه خود منصرف شود. این تصمیم می تواند تحت تأثیر عوامل متعددی مانند تلاش برای حفظ زندگی مشترک، دستیابی به توافق در پرونده های طلاق یا حضانت فرزندان، یا حتی یک تغییر نظر شخصی صورت پذیرد. انصراف از مطالبه مهریه یک گام حقوقی مهم است که نیازمند دقت و آگاهی کامل از جوانب آن است. تمایز قائل شدن بین مفاهیم لغو درخواست، استرداد دادخواست، بخشش و ابراء مهریه از اهمیت حیاتی برخوردار است تا زوجه ناخواسته حق خود را به طور کامل از دست ندهد. این مقاله به تفصیل به بررسی این تفاوت ها و مراحل گام به گام انصراف از درخواست مهریه از هر دو مسیر ثبتی و قضایی می پردازد تا راهنمایی جامع و کاربردی برای مخاطبان فراهم آورد.

مفاهیم و اصطلاحات کلیدی: لغو، انصراف، استرداد، بخشش و ابراء مهریه چه تفاوتی دارند؟

درک صحیح اصطلاحات حقوقی مرتبط با مهریه، به ویژه هنگام تصمیم گیری برای انصراف از مطالبه آن، اهمیت فراوانی دارد. عدم تمایز این مفاهیم می تواند به از دست دادن دائمی حق مهریه منجر شود. در ادامه، به تعریف و تفاوت های کلیدی این اصطلاحات می پردازیم.

۱.۱. لغو یا انصراف از درخواست مهریه

«لغو درخواست مهریه» یا «انصراف از مطالبه مهریه» به معنای متوقف کردن موقت یا دائمی فرآیند اجرایی یا قضایی مطالبه مهریه است که پیشتر توسط زوجه آغاز شده بود. این عمل معمولاً در شرایطی انجام می شود که زوجه قصد دارد به دلایل مختلفی مانند مصالحه با زوج، یا دستیابی به توافق در سایر مسائل خانوادگی، از ادامه پیگیری مهریه خود صرف نظر کند. ماهیت این اقدام، متوقف ساختن یک فرایند جاری است و لزوماً به معنای بخشش یا از بین بردن حق مهریه به طور دائم نیست. در اکثر موارد، زوجه این امکان را دارد که در صورت نیاز و تغییر شرایط، مجدداً درخواست مهریه خود را مطرح کند، مگر اینکه این انصراف با رضایت زوج یا تحت شرایط خاصی صورت گرفته باشد که به معنای از بین رفتن دائمی حق باشد. این مفهوم بیشتر به اقداماتی اطلاق می شود که در اداره ثبت یا پیش از مراحل پایانی دادگاه انجام می گیرد.

۱.۲. استرداد دادخواست مهریه

«استرداد دادخواست مهریه» اصطلاحی است که منحصراً در مراجع قضایی و پس از ثبت دادخواست مطالبه مهریه به کار می رود. مطابق قانون آیین دادرسی مدنی، خواهان (زوجه) می تواند در مراحل مشخصی از رسیدگی دادگاه، دادخواست خود را مسترد کند. این استرداد به معنای باز پس گرفتن دادخواست است و معمولاً به صدور قرار رد دادخواست منجر می شود. مانند انصراف، استرداد دادخواست نیز غالباً مانع از طرح مجدد دعوا در آینده نیست، مگر اینکه شرایط خاصی برای آن تعیین شده باشد. اگر استرداد دادخواست قبل از جلسه اول دادرسی صورت پذیرد، خواهان حق دارد دعوای خود را مجدداً اقامه کند. اگر در جریان دادرسی و قبل از ختم دادرسی باشد، با رضایت خوانده (زوج) یا تحت شرایطی خاص، امکان طرح مجدد وجود دارد.

۱.۳. بخشش مهریه (هبه مهریه)

«بخشش مهریه» که در اصطلاح حقوقی به آن «هبه مهریه» نیز گفته می شود، به معنای انتقال مالکیت مهریه از زوجه به زوج است. این اقدام یک عمل حقوقی ارادی و قطعی است که طی آن زوجه با اراده آزاد خود، تمامی یا قسمتی از مهریه را به زوج می بخشد. ماهیت بخشش، «تملیکی» و «دائمی» است؛ به این معنی که با بخشش، حق مهریه به طور کامل از بین رفته و دیگر برای زوجه قابل مطالبه نخواهد بود. برای صحت بخشش، معمولاً نیاز به قبول زوج و قبض (تصرف) از سوی او وجود دارد، هرچند در مورد مهریه، صرف ایجاب زوجه و قبول زوج نیز کفایت می کند. پس از بخشش مهریه، زوجه دیگر نمی تواند مجدداً برای مطالبه آن اقدام کند و این حق برای همیشه ساقط می شود.

۱.۴. ابراء مهریه

«ابراء مهریه» نیز یکی از راه های ساقط کردن حق مهریه است که در نگاه اول شبیه بخشش به نظر می رسد، اما تفاوت های ظریفی دارد. «ابراء» در لغت به معنای بری کردن و پاک کردن ذمه است. در اصطلاح حقوقی، ابراء به این معنی است که طلبکار (زوجه) با اراده خود، ذمه مدیون (زوج) را از پرداخت دین (مهریه) بری می کند. تفاوت اصلی آن با بخشش این است که ابراء یک عمل «اسقاطی» است، یعنی حق را ساقط می کند نه اینکه آن را منتقل کند. به عبارت دیگر، با ابراء، مهریه از اساس از بین می رود و زوج دیگر هیچ دینی بابت آن ندارد. برای تحقق ابراء، تنها قصد انشای زوجه کفایت می کند و نیازی به قبول زوج یا قبض نیست. ابراء نیز مانند بخشش، ماهیتی دائمی دارد و پس از آن، زوجه حق مطالبه مهریه را نخواهد داشت.

۱.۵. چرا درک این تفاوت ها حیاتی است؟

درک دقیق تفاوت میان «لغو/انصراف/استرداد» با «بخشش/ابراء» برای زوجه بسیار حیاتی است. لغو یا استرداد یک درخواست، اغلب به معنای از دست دادن دائمی حق مهریه نیست و زوجه می تواند مجدداً برای آن اقدام کند. اما بخشش یا ابراء، به معنای از بین بردن قطعی و همیشگی حق مهریه است. بسیاری از زنان به دلیل عدم آگاهی از این تفاوت ها، ناخواسته اقدام به بخشش یا ابراء مهریه می کنند، در حالی که قصد آن ها صرفاً انصراف موقت از پیگیری بوده است. این اشتباه می تواند پیامدهای حقوقی غیرقابل جبرانی در پی داشته باشد و زوجه را از حق قانونی خود محروم سازد. بنابراین، همیشه توصیه می شود پیش از هر اقدامی، با یک وکیل متخصص مشورت شود.

تمایز دقیق میان لغو درخواست، استرداد دادخواست، بخشش و ابراء مهریه، کلید حفظ حقوق زوجه است. لغو و استرداد اغلب موقتی بوده و امکان طرح مجدد مهریه را فراهم می کنند، در حالی که بخشش و ابراء به معنای ساقط شدن دائمی این حق است.

۲. بررسی مسیرهای مختلف مطالبه و لغو درخواست مهریه

برای درک مراحل لغو درخواست مهریه، ابتدا باید با دو مسیر اصلی که برای مطالبه مهریه وجود دارد آشنا شویم. هر یک از این مسیرها، فرایند و قواعد خاص خود را برای مطالبه و همچنین انصراف از آن دارند.

۲.۱. درخواست مهریه از طریق اداره ثبت (اجرای ثبت اسناد)

یکی از رایج ترین و سریع ترین روش ها برای مطالبه مهریه، اقدام از طریق اداره ثبت اسناد و املاک است. زوجه می تواند با مراجعه به دفترخانه ای که عقد ازدواج در آن ثبت شده، درخواست کتبی برای مطالبه مهریه خود را ارائه دهد. پس از بررسی مدارک و احراز هویت، دفترخانه یک اجراییه صادر کرده و آن را به اداره اجرای ثبت اسناد ارسال می کند. این مسیر در ابتدا به زوج ابلاغ می شود تا مهریه را پرداخت کند یا اموال خود را معرفی کند. اگر زوج از پرداخت خودداری کند، اداره ثبت می تواند اقدام به توقیف اموال وی کند.

لغو درخواست در این مسیر، زمانی مطرح می شود که زوجه پس از آغاز عملیات اجرایی ثبت، به هر دلیلی تصمیم به توقف آن می گیرد. این انصراف می تواند در هر مرحله ای از اجرای ثبت، از زمان صدور اجراییه تا قبل از مختومه شدن پرونده، صورت پذیرد. مزیت این مسیر، سهولت و سرعت نسبی آن نسبت به مراجع قضایی است و در صورت انصراف، عواقب حقوقی پیچیده ای کمتر از دادگاه دارد.

۲.۲. درخواست مهریه از طریق دادگاه (مراجعه به دفاتر خدمات قضایی و دادگاه خانواده)

مسیر دیگر برای مطالبه مهریه، اقدام از طریق مراجع قضایی است. در این روش، زوجه باید با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست مطالبه مهریه را ثبت کند. پس از ثبت دادخواست، پرونده به دادگاه خانواده ارجاع داده شده و مراحل دادرسی آغاز می شود. این مسیر ممکن است شامل جلسات دادرسی، ارائه دلایل و مدارک، و صدور رأی توسط قاضی باشد. در این فرایند، زوجه همچنین می تواند درخواست تأمین خواسته (توقیف اموال زوج قبل از صدور رأی قطعی) را نیز مطرح کند.

لغو یا استرداد دادخواست در این مسیر، زمانی اتفاق می افتد که زوجه پس از ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی و شروع روند دادرسی در دادگاه، تصمیم به توقف پیگیری مهریه خود می گیرد. «استرداد دادخواست» اصطلاح حقوقی رایج در این زمینه است که قواعد و زمان بندی مشخصی در قانون آیین دادرسی مدنی دارد. تفاوت های ماهوی و زمانی بین این دو مسیر، لزوم آگاهی دقیق از مراحل انصراف در هر کدام را دوچندان می کند.

۳. مراحل گام به گام لغو درخواست مهریه از اداره ثبت

انصراف از مطالبه مهریه که از طریق اداره ثبت اسناد آغاز شده است، دارای مراحل مشخص و نسبتاً ساده ای است. زوجه می تواند در هر مرحله از عملیات اجرایی ثبت، از درخواست خود منصرف شود.

۳.۱. تصمیم گیری و اعلام انصراف

اولین گام برای لغو درخواست مهریه از طریق اداره ثبت، تصمیم گیری قطعی زوجه برای انصراف است. این تصمیم باید کاملاً آگاهانه و با اراده آزاد زوجه باشد. پس از اتخاذ تصمیم، زوجه باید حضوراً به اداره اجرای ثبت که پرونده مهریه در آن در حال پیگیری است، مراجعه کند. حضور شخص زوجه برای اعلام انصراف الزامی است و وکیل نیز با وکالتنامه رسمی می تواند این اقدام را انجام دهد.

۳.۲. مراجعه به اداره اجرای ثبت

زوجه یا وکیل قانونی او باید به اداره اجراییه ثبت اسناد و املاکی که درخواست مهریه در آنجا به ثبت رسیده و در حال رسیدگی است، مراجعه کند. این اداره همان مرجعی است که اجراییه مهریه را صادر و عملیات اجرایی را پیگیری می کند. ارائه اطلاعات دقیق پرونده (مانند شماره اجراییه، شماره ملی زوج و زوجه) به کارمندان اداره ثبت ضروری است.

۳.۳. تکمیل فرم انصراف

در اداره ثبت، یک فرم مخصوص برای انصراف از ادامه عملیات اجرایی مهریه به زوجه ارائه می شود. زوجه باید این فرم را با دقت کامل تکمیل و امضا کند. نکته بسیار مهم این است که محتوای فرم به دقت مطالعه شود تا اطمینان حاصل شود که صرفاً یک فرم «انصراف از ادامه عملیات اجرایی» است و شامل بندهایی مانند «بخشش» یا «ابراء» مهریه نمی شود. هرگونه امضا بدون آگاهی کامل می تواند به از دست رفتن دائمی حق مهریه منجر شود. در این فرم، زوجه به صراحت اعلام می کند که دیگر تمایلی به ادامه پیگیری مهریه از طریق این مرجع ندارد و خواستار مختومه شدن پرونده است.

۳.۴. ارائه مدارک شناسایی

برای احراز هویت زوجه، ارائه مدارک شناسایی معتبر شامل اصل کارت ملی، اصل شناسنامه و اصل سند ازدواج یا تصویر مصدق آن به کارمندان اداره ثبت الزامی است. این مدارک برای تطابق اطلاعات و تأیید هویت فرد انصراف دهنده مورد استفاده قرار می گیرند.

۳.۵. تأیید و مختومه شدن پرونده

پس از تکمیل فرم و ارائه مدارک، کارشناسان اداره ثبت درخواست انصراف را بررسی و تأیید می کنند. در صورت صحت اطلاعات و کامل بودن مدارک، پرونده اجرایی مهریه در اداره ثبت مختومه اعلام می شود. یک نسخه از این سند مختومه شدن به زوجه ارائه می گردد که باید آن را برای پیگیری های بعدی یا در صورت نیاز به طرح مجدد مهریه، نزد خود نگه دارد.

۳.۶. تکلیف نیم عشر دولتی و سایر هزینه ها

معمولاً در مراحل اولیه مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت، مبلغی تحت عنوان نیم عشر دولتی به عنوان هزینه اجرایی دریافت می شود. مطابق نظریه شماره ۷/۹۷/۱۳۴۱ مورخ ۱۳۹۷/۰۵/۰۳ اداره کل حقوقی قوه قضاییه،

«چنانچه زوجه پس از صدور اجراییه در خصوص مهریه و لازم الاجرا شدن، به هر علت از ادامه عملیات اجرایی منصرف شود، (زوج) از پرداخت نیم عشر دولتی معاف است و انصراف نیز به معنی برگشتن از تصمیم است، لذا همان طور که شروع عملیات اجرایی با درخواست و تصمیم زوجه آغاز شده است، وی می تواند از ادامه عملیات اجرایی منصرف گردد و پرونده اجرایی مختومه شود.»

این بدان معناست که اگر زوجه از ادامه عملیات اجرایی منصرف شود، دیگر نیازی به پرداخت کامل نیم عشر دولتی از سوی زوج نیست و در برخی موارد، مبالغ پرداختی توسط زوجه نیز قابل استرداد خواهد بود، البته این امر بسته به مرحله انصراف و قوانین مالی اداره ثبت متغیر است.

۳.۷. آیا رضایت همسر برای لغو درخواست ثبتی لازم است؟

خیر، برای لغو درخواست مهریه که از طریق اداره ثبت آغاز شده است، رضایت زوج (همسر) لازم نیست. این حق انصراف، یک حق یک جانبه برای زوجه است و صرفاً با تصمیم و اراده او امکان پذیر است. زوجه می تواند بدون نیاز به موافقت یا حضور همسر خود، فرایند انصراف را در اداره ثبت تکمیل کند.

۴. مراحل گام به گام لغو درخواست مهریه و استرداد دادخواست در مراجع قضایی (دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و دادگاه)

زمانی که مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده و دفاتر خدمات الکترونیک قضایی آغاز می شود، اصطلاح «استرداد دادخواست» به جای «لغو درخواست» به کار می رود. این فرایند دارای پیچیدگی های حقوقی و زمان بندی مشخصی است که آگاهی از آن ها ضروری است.

۴.۱. تعریف استرداد دادخواست

«استرداد دادخواست» به معنای پس گرفتن دادخواستی است که قبلاً به دادگاه تقدیم شده است. این اقدام توسط خواهان (زوجه) و با اراده او صورت می گیرد و نتیجه آن، صدور قرار رد دادخواست توسط دادگاه است. استرداد دادخواست باعث می شود که رسیدگی به دعوای مطرح شده متوقف شود، اما لزوماً به معنای از بین رفتن حق خواهان نیست.

۴.۲. زمان بندی و امکان استرداد

قانون آیین دادرسی مدنی، امکان استرداد دادخواست را در مراحل مختلف دادرسی پیش بینی کرده است:

1. قبل از جلسه اول دادرسی: زوجه می تواند در هر زمانی قبل از تشکیل اولین جلسه رسیدگی به پرونده، دادخواست خود را مسترد کند. در این حالت، دادگاه قرار رد دادخواست صادر می کند و زوجه حق دارد که در آینده، مجدداً دادخواست مطالبه مهریه را تقدیم کند. این آسان ترین و کم دردسرترین زمان برای استرداد است.
2. در جریان دادرسی (قبل از ختم دادرسی): اگر دادخواست پس از جلسه اول دادرسی و تا قبل از اعلام ختم دادرسی توسط دادگاه مسترد شود، دو حالت وجود دارد:
   • اگر خوانده (زوج) به استرداد دادخواست رضایت دهد، دادگاه قرار رد دادخواست صادر می کند و زوجه حق طرح مجدد دعوا را خواهد داشت.
   • اگر خوانده (زوج) به استرداد دادخواست رضایت ندهد، زوجه می تواند صرفاً دعوای خود را استرداد کند. در این حالت، دعوا از بین می رود و زوجه دیگر حق طرح مجدد همان دعوا را نخواهد داشت، مگر اینکه دلایل جدیدی برای اقامه دعوا داشته باشد. با این حال، در دعوای مهریه، زوجه معمولاً حق طرح مجدد را دارد.
3. پس از ختم دادرسی: پس از اینکه دادگاه اعلام ختم دادرسی می کند و پرونده برای صدور رأی آماده می شود، استرداد دادخواست امکان پذیر نیست و دادگاه مکلف به صدور رأی است.

۴.۳. نحوه ثبت استرداد دادخواست از طریق سامانه ثنا (آنلاین)

در عصر حاضر، بخش قابل توجهی از امور قضایی از طریق سامانه های الکترونیک انجام می شود. برای استرداد دادخواست مهریه از طریق سامانه ثنا، مراحل زیر باید طی شود:

1. ورود به سامانه ثنا: ابتدا زوجه باید با نام کاربری و رمز عبور خود وارد حساب کاربری اش در سامانه ثنا (sana.adliran.ir) شود.
2. بخش مربوط به ثبت لایحه یا درخواست: پس از ورود، به بخش خدمات قضایی و سپس درخواست و لایحه مراجعه کنید.
3. تهیه لایحه استرداد دادخواست: زوجه باید یک لایحه حقوقی تنظیم کند که در آن به صراحت خواستار استرداد دادخواست مطالبه مهریه شود. در این لایحه باید مشخصات پرونده (شماره پرونده، شماره بایگانی و شعبه رسیدگی کننده) به دقت ذکر شود و اعلام شود که زوجه به چه دلیل و با چه خواسته ای (مثلاً با حق طرح مجدد) قصد استرداد دادخواست را دارد.
4. ارسال و پیگیری: پس از تنظیم لایحه، آن را از طریق سامانه ثنا بارگذاری و ارسال کنید. یک کد رهگیری به شما داده خواهد شد. سپس می توانید از طریق همین سامانه یا از طریق پیامک های اطلاع رسانی، وضعیت لایحه خود را پیگیری کنید.

نمونه متن لایحه استرداد دادخواست:

بسمه تعالی
ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهر]

با سلام و احترام،
احتراما به استحضار می رساند اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان]، خواهان پرونده به شماره کلاسه [شماره کلاسه پرونده] و شماره بایگانی [شماره بایگانی] که در آن دادخواست مطالبه مهریه تقدیم شده است، بدین وسیله و با توجه به [ذکر دلیل استرداد، مثلاً صلح و سازش با زوج]، قصد خود را مبنی بر استرداد کامل دادخواست مطالبه مهریه اعلام می دارم.
لذا خواهشمند است دستورات لازم جهت صدور قرار رد دادخواست را صادر فرمایید.
با تشکر و احترام
[نام و نام خانوادگی خواهان]
[امضاء]
[تاریخ]

۴.۴. نحوه ثبت استرداد دادخواست از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی (حضوری)

در صورتی که زوجه تمایل به استفاده از سامانه ثنا نداشته باشد یا نیاز به کمک در تنظیم لایحه داشته باشد، می تواند به صورت حضوری به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کند:

1. مراجعه به دفتر خدمات: با در دست داشتن مدارک شناسایی (کارت ملی و شناسنامه) و اطلاعات پرونده (شماره پرونده، شماره بایگانی)، به نزدیک ترین دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید.
2. تنظیم و ثبت لایحه: کارمندان دفتر خدمات قضایی در تنظیم لایحه استرداد دادخواست به شما کمک خواهند کرد. محتوای لایحه دقیقاً مشابه توضیحات مربوط به سامانه ثنا خواهد بود. پس از تأیید و امضای لایحه توسط شما، آن را به ثبت می رسانند.
3. مدارک لازم:
   • اصل کارت ملی زوجه.
   • اصل شناسنامه زوجه.
   • اطلاعات کامل پرونده (شماره پرونده، شماره بایگانی و شعبه رسیدگی کننده).
   • (در صورت لزوم) وکالتنامه معتبر اگر توسط وکیل انجام می شود.
4. پرداخت هزینه های احتمالی: بسته به نوع خدمات و هزینه های دفتری، ممکن است مبلغی برای ثبت لایحه از شما دریافت شود.

۴.۵. پیگیری پس از ثبت درخواست

پس از ثبت لایحه استرداد دادخواست، چه به صورت آنلاین و چه حضوری، لازم است که زوجه وضعیت پرونده را پیگیری کند. این پیگیری می تواند از طریق سامانه ثنا، مراجعه به شعبه دادگاه مربوطه، یا تماس با دفتر دادگاه انجام شود تا از صدور قرار رد دادخواست و مختومه شدن پرونده اطمینان حاصل شود.

۴.۶. آیا برای استرداد دادخواست مهریه رضایت همسر لازم است؟

همانطور که پیشتر اشاره شد، برای استرداد دادخواست مهریه، رضایت همسر (زوج) همیشه لازم نیست و بستگی به مرحله دادرسی دارد:

• اگر استرداد دادخواست قبل از جلسه اول دادرسی باشد، رضایت زوج لازم نیست.
• اگر استرداد دادخواست پس از جلسه اول دادرسی و قبل از ختم دادرسی باشد، در صورتی که خواهان بخواهد حق طرح مجدد دعوا را حفظ کند، نیاز به رضایت خوانده (زوج) است. در غیر این صورت، خواهان می تواند بدون رضایت خوانده نیز دعوا را مسترد کند، اما ممکن است دیگر حق طرح مجدد همان دعوا را نداشته باشد (البته در دعوای مهریه این محدودیت کمتر است).

به طور کلی، زوجه حق دارد دادخواست خود را مسترد کند، اما حفظ حق طرح مجدد دعوا در مراحل خاصی ممکن است منوط به رضایت زوج باشد.

۵. آثار حقوقی لغو/استرداد درخواست مهریه

تصمیم به لغو یا استرداد درخواست مهریه، آثار حقوقی متعددی دارد که آگاهی از آن ها برای هر دو طرف دعوا (زوج و زوجه) ضروری است. این آثار، بر امکان طرح مجدد مهریه و همچنین وضعیت قرارهای تأمین خواسته یا توقیف اموال تأثیرگذارند.

۵.۱. امکان طرح مجدد مهریه

یکی از مهم ترین آثار حقوقی لغو یا استرداد درخواست مهریه، تأثیر آن بر امکان طرح مجدد این دعوا است.

• در صورت لغو درخواست از اداره ثبت: همانطور که ذکر شد، انصراف از ادامه عملیات اجرایی ثبت، به معنای بخشش یا ابراء مهریه نیست. بنابراین، زوجه می تواند در هر زمان دیگری، مجدداً درخواست مطالبه مهریه خود را از طریق اداره ثبت یا مراجع قضایی مطرح کند.
• در صورت استرداد دادخواست از مراجع قضایی:
  • اگر استرداد دادخواست قبل از اولین جلسه دادرسی انجام شود، زوجه حق طرح مجدد دعوا را دارد و این استرداد مانع مطالبه دوباره مهریه نخواهد شد.
  • اگر استرداد دادخواست پس از اولین جلسه دادرسی و قبل از ختم دادرسی انجام شود و زوج به آن رضایت دهد، زوجه می تواند مجدداً دادخواست مهریه را طرح کند. اما اگر زوج رضایت ندهد، زوجه حق طرح مجدد «همان دعوا» را ندارد. با این حال، از آنجا که مهریه یک حق مالی است که تا زمان پرداخت کامل یا اسقاط دائمی آن (از طریق بخشش یا ابراء) باقی می ماند، عملاً در اغلب موارد زوجه می تواند با طرح دادخواستی جدید، مجدداً مهریه خود را مطالبه کند، مگر اینکه استرداد با هدف اسقاط حق صورت گرفته باشد.

۵.۲. تکلیف قرارهای تأمین خواسته یا توقیف اموال

هنگامی که زوجه درخواست مهریه می کند، اغلب برای جلوگیری از نقل و انتقال اموال توسط زوج، درخواست «تأمین خواسته» یا «توقیف اموال» را نیز به دادگاه یا اداره ثبت ارائه می دهد. وضعیت این قرارها پس از لغو یا استرداد درخواست مهریه به شرح زیر است:

• در صورت لغو درخواست از اداره ثبت: با مختومه شدن پرونده اجرایی در اداره ثبت به دلیل انصراف زوجه، دستورات توقیف اموال صادر شده توسط آن اداره نیز ملغی و لغو می شوند. برای رفع عملی توقیف، زوجه باید با در دست داشتن گواهی مختومه شدن پرونده، به مراجع مربوطه (مانند اداره ثبت اسناد، بانک ها یا دفاتر اسناد رسمی) مراجعه و درخواست رفع توقیف کند.
• در صورت استرداد دادخواست از مراجع قضایی: با صدور قرار رد دادخواست به دلیل استرداد آن، قرارهای تأمین خواسته یا دستورات توقیف اموال صادره از سوی دادگاه نیز اعتبار خود را از دست می دهند. در این حالت نیز زوجه یا وکیل او باید با مراجعه به شعبه صادرکننده قرار و دریافت گواهی رفع توقیف، نسبت به رفع عملی توقیف از اموال زوج اقدام نماید. عدم پیگیری رفع توقیف می تواند منجر به باقی ماندن توقیف بر اموال زوج شود که می تواند مشکلاتی را برای او ایجاد کند.

۵.۳. تأثیر بر سایر دعاوی خانوادگی

لغو یا استرداد درخواست مهریه می تواند بر سایر دعاوی خانوادگی نیز تأثیرگذار باشد:

• طلاق توافقی: در بسیاری از موارد، لغو درخواست مهریه بخشی از توافقات جامع در یک طلاق توافقی است. در این شرایط، طرفین برای رسیدن به یک صلح و سازش کلی، در مورد مهریه نیز به توافق می رسند که ممکن است شامل انصراف زوجه از مطالبه آن باشد.
• سایر دعاوی (حضانت، نفقه و …): اگرچه لغو درخواست مهریه مستقیماً بر ماهیت سایر دعاوی مانند حضانت فرزندان یا نفقه تأثیر نمی گذارد، اما در عمل می تواند به عنوان یک اهرم برای رسیدن به توافقات کلی تر در پرونده های خانوادگی مورد استفاده قرار گیرد.

۵.۴. هزینه های دادرسی و اجرایی

در صورت لغو یا استرداد درخواست مهریه، تکلیف هزینه های پرداخت شده به شرح زیر است:

• هزینه های اجرایی ثبت: در صورت انصراف در مراحل اولیه، ممکن است بخشی از هزینه های پرداختی توسط زوجه (مانند نیم عشر دولتی) قابل استرداد باشد، اما این امر بستگی به قوانین و مقررات داخلی اداره ثبت و مرحله انصراف دارد.
• هزینه های دادرسی: هزینه های دادرسی که زوجه برای ثبت دادخواست مهریه پرداخت کرده است، معمولاً پس از استرداد دادخواست قابل استرداد نیستند، مگر در شرایط خاص و موارد بسیار معدود که قانون پیش بینی کرده باشد.

۶. اشتباهات رایج در فرایند لغو درخواست مهریه و نکات کلیدی برای پیشگیری

فرایند لغو درخواست مهریه، با وجود سادگی ظاهری، می تواند پر از اشتباهات رایجی باشد که پیامدهای حقوقی ناخواسته ای را در پی دارد. آگاهی از این اشتباهات و رعایت نکات پیشگیرانه، برای حفظ حقوق زوجه حیاتی است.

۶.۱. اشتباه گرفتن لغو با بخشش یا ابراء

این اشتباه، رایج ترین و پرخسارت ترین خطای ممکن است. بسیاری از زنان به دلیل عدم آشنایی با اصطلاحات حقوقی، فکر می کنند انصراف از درخواست، همان بخشش یا ابراء مهریه است. در نتیجه، ممکن است اسنادی را امضا کنند که به موجب آن، مهریه به طور دائم از آن ها ساقط می شود، در حالی که قصد واقعی آن ها صرفاً انصراف موقت از پیگیری بوده است.

نکته کلیدی: همیشه به خاطر داشته باشید که «لغو/استرداد درخواست» اغلب موقتی است و حق مطالبه مجدد را حفظ می کند، اما «بخشش/ابراء» به معنای از بین رفتن دائمی مهریه است. قبل از امضای هر سند، مفاد آن را به دقت مطالعه کنید و از بابت تفاوت این اصطلاحات مطمئن شوید.

۶.۲. عدم مطالعه دقیق فرم ها یا لوایح

چه در اداره ثبت و چه در دفاتر خدمات قضایی، فرم ها و لوایح حقوقی حاوی عبارات و بندهایی هستند که اهمیت زیادی دارند. امضا کردن بدون مطالعه دقیق، می تواند به درج عبارت «اسقاط کافه خیارات» یا «ابراء ذمه» منجر شود که پیامدهای جبران ناپذیری برای زوجه خواهد داشت.

۶.۳. عدم آگاهی از زمان بندی استرداد دادخواست

در مراجع قضایی، زمان استرداد دادخواست بر امکان طرح مجدد دعوا تأثیر مستقیم دارد. عدم آگاهی از این زمان بندی (قبل از جلسه اول، در جریان دادرسی، پس از ختم دادرسی) می تواند به از دست دادن حق طرح مجدد مهریه منجر شود، به خصوص اگر زوج به استرداد رضایت ندهد.

۶.۴. عدم پیگیری رفع توقیف ها

پس از لغو درخواست یا استرداد دادخواست مهریه، اگر پیشتر اموالی از زوج توقیف شده باشد، لازم است که زوجه شخصاً برای رفع توقیف اقدام کند. عدم پیگیری این مرحله، می تواند منجر به باقی ماندن توقیف بر اموال زوج شده و مشکلاتی را برای او ایجاد کند، که بعضاً با شکایت زوج از زوجه همراه می شود.

۶.۵. اهمیت مشاوره با وکیل متخصص

با توجه به پیچیدگی های حقوقی و پیامدهای جدی اشتباهات احتمالی، مشاوره با یک وکیل متخصص خانواده در تمامی مراحل لغو درخواست یا استرداد دادخواست مهریه، از اهمیت حیاتی برخوردار است. یک وکیل می تواند:

• زوجه را از تفاوت دقیق اصطلاحات آگاه سازد.
• فرصت های قانونی برای انصراف یا استرداد را به درستی تشخیص دهد.
• در تنظیم لوایح و فرم های مربوطه کمک کند تا از درج عبارات مضر جلوگیری شود.
• پیامدهای حقوقی هر اقدام را توضیح داده و از حقوق زوجه دفاع کند.
• در پیگیری رفع توقیف اموال راهنمایی های لازم را ارائه دهد.

با توجه به این نکات، توصیه می شود هرگز بدون مشورت با وکیل، اقدام به امضای اسناد مربوط به انصراف یا استرداد مهریه نکنید. این یک تصمیم مهم است که می تواند بر آینده مالی و حقوقی شما تأثیر عمیقی بگذارد.

سوالات متداول

آیا می توان درخواست مهریه را پس از صدور اجراییه لغو کرد؟

بله، در هر دو مسیر ثبتی و قضایی، حتی پس از صدور اجراییه (در اداره ثبت) یا تشکیل پرونده قضایی و حتی صدور قرار تأمین خواسته، زوجه می تواند از درخواست خود منصرف شود. البته، مراحل و شرایط آن با توجه به مرجع و مرحله پرونده متفاوت است.

آیا برای لغو درخواست مهریه باید هزینه جدیدی پرداخت کرد؟

معمولاً برای لغو درخواست مهریه در اداره ثبت یا استرداد دادخواست در دفاتر خدمات قضایی، هزینه های اندکی بابت خدمات دفتری دریافت می شود. اما این هزینه ها با هزینه های اصلی دادرسی یا نیم عشر اجرایی متفاوت است و معمولاً مبلغ قابل توجهی نیست.

لغو درخواست مهریه چقدر طول می کشد؟

مدت زمان لازم برای لغو درخواست مهریه بستگی به مرجع اقدام و مرحله پرونده دارد. در اداره ثبت، این فرایند معمولاً سریع تر و در همان روز یا چند روز کاری قابل انجام است. در دادگاه، پس از ثبت لایحه استرداد، نیاز به بررسی و صدور قرار توسط قاضی است که ممکن است چند روز تا چند هفته به طول انجامد.

اگر مهریه قسط بندی شده باشد، امکان لغو درخواست وجود دارد؟

بله، حتی اگر مهریه قسط بندی شده باشد، زوجه می تواند از ادامه پیگیری مطالبه مهریه (قسط های باقیمانده) انصراف دهد یا دادخواست خود را مسترد کند. این انصراف شامل قسط هایی می شود که هنوز پرداخت نشده اند. اگر زوجه قصد اسقاط دائم مهریه را داشته باشد، باید به صراحت آن را از طریق ابراء یا بخشش بیان کند.

چگونه از لغو یا استرداد درخواست خود مطمئن شویم؟

پس از طی مراحل، از اداره ثبت گواهی مختومه شدن پرونده و از دادگاه قرار رد دادخواست را دریافت کنید. همچنین می توانید از طریق سامانه ثنا، وضعیت پرونده خود را پیگیری کرده و از مختومه شدن آن اطمینان حاصل کنید.

آیا مرد می تواند زن را مجبور به لغو درخواست مهریه کند؟

خیر، لغو درخواست مهریه، یک تصمیم کاملاً ارادی و با خواست و رضایت زوجه است. هیچ کس نمی تواند زوجه را مجبور به انصراف از حق مهریه خود کند. هرگونه اجبار یا اکراه، از نظر قانونی فاقد اعتبار است.

نتیجه گیری

فرایند لغو درخواست مهریه، خواه از طریق اداره ثبت یا مراجع قضایی، نیازمند آگاهی دقیق و تصمیم گیری آگاهانه از سوی زوجه است. درک تفاوت های اساسی میان مفاهیم لغو درخواست، استرداد دادخواست، بخشش و ابراء مهریه از اهمیت حیاتی برخوردار است تا زوجه ناخواسته حق خود را به طور دائمی از دست ندهد. در هر یک از این مسیرها، مراحل مشخصی وجود دارد که با رعایت دقیق آن ها، می توان از بروز مشکلات حقوقی آتی جلوگیری کرد.

با توجه به پیچیدگی های احتمالی و حساسیت موضوع، همواره توصیه اکید می شود که پیش از هرگونه اقدام در زمینه لغو درخواست مهریه، با یک وکیل متخصص خانواده مشورت نمایید. مشاوره حقوقی تخصصی، به شما اطمینان می دهد که تصمیمات شما بر اساس اطلاعات صحیح و کامل اتخاذ شده اند و حقوق شما در تمامی مراحل حفظ خواهد شد. برای اطمینان از انجام صحیح فرایند و حفظ حقوق قانونی خود، درنگ نکنید و با کارشناسان حقوقی مجرب مشورت کنید.