قانون جدید ارثیه زن

بر اساس قانون جدید ارثیه زن، که با اصلاح ماده ۹۴۶ قانون مدنی در سال ۱۳۸۷ محقق شد، زن در صورت فوت همسر خود، دیگر صرفاً از اموال منقول ارث نمی برد. این تغییر مهم به او اجازه می دهد که از قیمت اموال غیرمنقول شوهر متوفی، شامل عرصه (زمین) و اعیان (ساختمان) نیز سهم ببرد و حقوق مالی او پس از فوت همسر به شکل عادلانه تری تضمین شود. این اصلاحیه گامی اساسی در جهت حمایت از حقوق زنان بیوه در ایران محسوب می شود.

موضوع ارث و میراث، از پیچیده ترین و حساس ترین مسائل حقوقی است که می تواند ابعاد مالی و اجتماعی گسترده ای برای افراد و خانواده ها داشته باشد. تغییرات قانونی در این حوزه، به ویژه آن هایی که مستقیماً بر حقوق زنان تأثیر می گذارند، نیازمند آگاهی دقیق و همه جانبه هستند. اصلاحات صورت گرفته در قانون مدنی ایران، به خصوص ماده ۹۴۶ و مواد مرتبط، در سال ۱۳۸۷ تحولات چشمگیری در سهم الارث زن از همسر متوفی ایجاد کرده است. این تحولات نه تنها مسیرهای حقوقی را روشن تر ساخته، بلکه به توانمندسازی مالی زنان پس از فوت همسر نیز یاری رسانده است. درک جامع این قانون برای زنان بیوه، سایر وراث، و تمامی افرادی که به دنبال شناخت حقوق و تعهدات مالی در زندگی مشترک هستند، حیاتی است.

۱. مروری بر قانون قدیم: ارث زن پیش از اصلاحیه

پیش از تصویب اصلاحیه مهم سال ۱۳۸۷ در قانون مدنی، چارچوب ارث بری زنان از همسر متوفی با محدودیت های قابل توجهی همراه بود. بر اساس قانون پیشین، زن تنها از اموال منقول همسر خود ارث می برد. اموال منقول شامل دارایی هایی نظیر پول نقد، طلا، جواهرات، اثاثیه منزل، خودرو و سایر اشیایی بود که قابلیت جابجایی داشتند.

با این حال، مهمترین محدودیت این بود که زن هیچ سهمی از اموال غیرمنقول شامل عرصه (زمین) و اعیان (ساختمان و ابنیه روی زمین) نداشت. این بدان معنا بود که اگر تنها دارایی همسر متوفی یک خانه یا قطعه زمین بود، زن علی رغم سال ها زندگی مشترک، هیچ سهمی از این دارایی های اساسی و معمولاً ارزشمند نداشت و تنها می توانست سهم خود را از سایر اموال منقول (اگر وجود داشت) مطالبه کند. این وضعیت اغلب منجر به تضییع حقوق زنان، به ویژه در مواردی که عمده دارایی خانواده به صورت املاک و مستغلات بود، می شد و نارضایتی های اجتماعی و حقوقی گسترده ای را به دنبال داشت. این نارضایتی ها و احساس نیاز به عدالت بیشتر، از جمله دلایل اصلی طرح و تصویب اصلاحیه قانون مدنی بود تا حقوق زنان در زمینه ارث به شکلی عادلانه تر و جامع تر تعریف شود.

۲. قانون جدید ارث زن از شوهر: جزئیات اصلاحیه ماده ۹۴۶ قانون مدنی

با تصویب قانون جدید ارثیه زن، تحولی اساسی در حقوق ارث بری زنان ایجاد شد. این اصلاحیه، به طور ویژه ماده ۹۴۶ قانون مدنی را دگرگون کرد و ابهامات و محدودیت های پیشین را برطرف نمود. جزئیات این اصلاحیه نه تنها حقوق زنان را گسترش داد، بلکه سازوکار دقیق تری برای تعیین سهم آن ها از ترکه فراهم آورد.

تاریخچه و زمان لازم الاجرا شدن

اصلاحیه ماده ۹۴۶ قانون مدنی در تاریخ ۶ بهمن ۱۳۸۷ توسط مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و پس از تأیید شورای نگهبان، از تاریخ ۷ فروردین ۱۳۸۸ لازم الاجرا شد. این تاریخ، نقطه عطف مهمی در قوانین ارث ایران به شمار می رود. نکته حائز اهمیت در این زمینه، ملاک تعیین سهم الارث است؛ بر اساس نظریه مشورتی شماره ۳۶۸- ۱/۷-۸۸ مورخ ۳ خرداد ۱۳۸۸ اداره کل امور حقوقی قوه قضاییه، ملاک تعیین سهم الارث، تاریخ فوت متوفی است، نه تاریخ صدور گواهی انحصار وراثت یا تقسیم ترکه. بنابراین، برای تعیین اینکه قانون قدیم یا جدید اعمال می شود، باید به تاریخ فوت همسر توجه شود.

سهم الارث زن در صورت داشتن فرزند از شوهر

در صورتی که زوج متوفی دارای فرزند (چه از همسر فعلی و چه از همسران قبلی) یا نواده باشد، سهم الارث زوجه به شرح زیر تعیین می شود:

• یک هشتم (۱/۸) از عین اموال منقول: این شامل تمام اموال منقولی است که زوج در زمان فوت داشته است.
• یک هشتم (۱/۸) از قیمت اموال غیرمنقول اعم از عرصه و اعیان: این بند، تحول اصلی در قانون جدید است. به این معنا که زن دیگر از اموال غیرمنقول محروم نیست، بلکه از ارزش و قیمت آن ها سهم می برد.

سهم الارث زن در صورت نداشتن فرزند از شوهر

اگر زوج متوفی هیچ فرزند یا نواده ای نداشته باشد، سهم الارث زوجه افزایش می یابد و به شرح زیر است:

• یک چهارم (۱/۴) از عین اموال منقول: از تمامی اموال منقول متوفی.
• یک چهارم (۱/۴) از قیمت اموال غیرمنقول اعم از عرصه و اعیان: این سهم نیز از ارزش املاک و مستغلات محاسبه و پرداخت می شود.

توضیح اصطلاحات کلیدی

برای درک عمیق تر قانون جدید ارثیه زن، آشنایی با اصطلاحات حقوقی مربوطه ضروری است:

• اموال منقول: به دارایی هایی گفته می شود که قابلیت جابجایی دارند، بدون اینکه به خود یا محل استقرارشان آسیبی وارد شود. مانند پول نقد، طلا، خودرو، اثاثیه منزل، سهام و اوراق بهادار.
• اموال غیرمنقول: دارایی هایی هستند که قابلیت جابجایی ندارند و در صورت جابجایی، به خود یا محل استقرارشان آسیب وارد می شود. مانند زمین، خانه، مغازه، باغ و به طور کلی املاک و مستغلات.
• عرصه: به زمینی گفته می شود که بنایی روی آن احداث شده است.
• اعیان: به ساختمان، بنا یا هر سازه ای که روی عرصه احداث شده باشد، اطلاق می گردد.

این تفکیک در قانون جدید اهمیت بالایی دارد، زیرا سهم زن از اموال غیرمنقول بر اساس قیمت عرصه و اعیان محاسبه می شود، نه عین آن ها.

با اصلاح ماده ۹۴۶ قانون مدنی در سال ۱۳۸۷، زن در صورت فوت همسر خود، دیگر صرفاً از اموال منقول ارث نمی برد، بلکه از قیمت اموال غیرمنقول (عرصه و اعیان) نیز سهم خواهد برد.

حق استیفا زن از عین اموال در صورت عدم پرداخت قیمت توسط وراث

یکی از مهمترین تضمین ها در قانون جدید ارثیه زن، حق استیفا است. طبق این حق، هرگاه سایر وراث از پرداخت سهم زوجه از قیمت اموال غیرمنقول امتناع کنند، زن می تواند از طریق مراجعه به دادگاه، حق خود را از عین اموال استیفا نماید. این بدان معناست که:

1. زوجه می تواند درخواست فروش آن اموال غیرمنقول را به دادگاه ارائه دهد تا پس از فروش، سهم او از قیمت تعیین شده پرداخت شود.
2. در صورت عدم امکان فروش یا عدم توافق وراث، زوجه حتی می تواند به نسبت سهم خود، تملک عین اموال غیرمنقول را از دادگاه مطالبه کند. این حق، قدرت چانه زنی زوجه را در فرآیند تقسیم ترکه به شکل چشمگیری افزایش می دهد.

شمولیت قانون جدید برای متوفیان قبل از ۱۳۸۷ (در صورت عدم تقسیم ترکه)

یک تبصره الحاقی مهم به قانون جدید، شمولیت آن را برای برخی از متوفیان قبل از سال ۱۳۸۷ نیز گسترش داده است. بر اساس این تبصره، چنانچه فردی قبل از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون (۷ فروردین ۱۳۸۸) فوت کرده باشد، اما ترکه او هنوز تقسیم نشده باشد، قانون جدید ارثیه زن در مورد سهم الارث زوجه اعمال خواهد شد. این حکم به منظور جلوگیری از تضییع حقوق زنانی بود که سال ها پیش همسر خود را از دست داده بودند و به دلیل روند طولانی تقسیم ترکه، هنوز سهم خود را دریافت نکرده بودند. اما اگر ترکه قبل از تاریخ مذکور تقسیم شده باشد، این تبصره قابل اعمال نیست و قانون زمان فوت ملاک قرار می گیرد.

۳. شرایط اساسی ارث بردن زن از همسر

ارث بری زن از همسر، تحت شرایط خاص و مشخصی در قانون مدنی ایران امکان پذیر است. این شرایط، مبنای هرگونه مطالبه سهم الارارث توسط زوجه بوده و عدم وجود هر یک از آن ها می تواند مانع از ارث بری شود:

وجود عقد دائم

مهمترین شرط برای ارث بردن زن از شوهر، وجود عقد دائم بین آن ها در زمان فوت است. قانون مدنی صراحتاً بیان می دارد که در ازدواج موقت (صیغه)، زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی برند. حتی اگر در متن عقد موقت، شرط ارث بری نیز گنجانده شده باشد، این شرط باطل و بلااثر است و هیچگونه حق ارثی را برای زوجین ایجاد نمی کند. بنابراین، تنها رابطه زوجیت دائم است که مبنای توارث بین زن و شوهر قرار می گیرد.

زنده بودن زن در زمان فوت شوهر

یکی دیگر از اصول اساسی توارث، حیات وارث در زمان فوت مورث است. به موجب ماده ۸۶۴ قانون مدنی، از جمله اشخاصی که به موجب سبب ارث می برند هر یک از زوجین است که در حین فوت دیگری زنده باشد. این بدان معناست که اگر زن قبل از فوت شوهرش فوت کند یا به صورت همزمان فوت کنند (مثلاً در یک حادثه و امکان تعیین تقدم و تأخر فوت نباشد)، زن از شوهر ارث نخواهد برد. تنها در صورتی که زنده بودن زن در لحظه فوت شوهر محرز باشد، حق ارث بری او برقرار می شود.

عدم وجود موانع ارث

حتی با وجود عقد دائم و حیات زن در زمان فوت شوهر، اگر یکی از موانع قانونی ارث بری وجود داشته باشد، زن از ارث محروم خواهد شد. این موانع، شرایط خاصی هستند که در قانون مدنی به صراحت ذکر شده اند و مانع از تحقق توارث می شوند. در بخش بعدی به تفصیل به این موانع خواهیم پرداخت.

۴. موانع و موارد محرومیت از ارث (برای زن و شوهر)

علاوه بر شرایط اساسی ارث بری، موارد و موانعی نیز در قانون مدنی پیش بینی شده اند که در صورت وجود، مانع از ارث بردن زن (و همچنین شوهر) از همسر متوفی می شوند. آگاهی از این موانع برای جلوگیری از تضییع حقوق و شفافیت در فرآیند تقسیم ترکه ضروری است:

قتل عمد مورث

یکی از جدی ترین موانع ارث، قتل عمد مورث (فرد متوفی) توسط وارث است. به موجب ماده ۸۸۰ قانون مدنی، کسی که مورث خود را عمداً بکشد، از ارث او ممنوع می شود. این حکم شامل معاونت در قتل یا شرکت در آن نیز می شود. فلسفه این قانون، جلوگیری از سوءاستفاده و جرم برای کسب مال است. بنابراین، اگر زنی همسر خود را به قتل عمد برساند، از ارث او محروم خواهد شد.

کفر (غیرمسلمان بودن)

بر اساس قوانین ایران، کافر از مسلمان ارث نمی برد. این اصل فقهی-حقوقی، در ماده ۸۸۱ مکرر قانون مدنی نیز منعکس شده است. بنابراین، اگر زن غیرمسلمان و شوهر مسلمان باشد، زن از شوهر ارث نمی برد. اما عکس آن صادق نیست؛ یعنی اگر شوهر غیرمسلمان و زن مسلمان باشد، زن از شوهر خود ارث خواهد برد.

لعان

لعان یک تشریفات خاص شرعی و قانونی است که در موارد اتهام زنا به همسر توسط شوهر یا انکار فرزندی توسط شوهر رخ می دهد. به موجب ماده ۸۸۲ قانون مدنی، پس از وقوع لعان، زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی برند و رابطه توارث بین آن ها برای همیشه قطع می شود. این حکم شامل فرزندی که به سبب انکار او لعان واقع شده نیز می شود که از پدر ارث نمی برد و پدر نیز از او ارث نمی برد، اما فرزند از مادر و خویشان مادری خود ارث می برد.

طلاق بائن و انقضای عده

در حالت کلی، پس از طلاق بائن و اتمام مدت عده، رابطه زوجیت به طور کامل منقطع شده و زن و شوهر دیگر از یکدیگر ارث نمی برند. طلاق بائن به طلاقی گفته می شود که شوهر حق رجوع به زن در مدت عده را ندارد (مانند طلاق خلع و مبارات یا طلاق زن یائسه). اما، استثنائاتی وجود دارد که در بخش وضعیت ارث زن در صورت طلاق به آن پرداخته خواهد شد.

عقد موقت

همانطور که قبلاً ذکر شد، در عقد موقت (صیغه)، زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی برند. این موضوع یک اصل مسلم در قانون مدنی است و حتی با شرط خلاف آن در عقد نیز، ارث بری محقق نمی شود.

عقد در مرض منجر به فوت (ماده ۹۴۵ قانون مدنی)

این مورد یک استثناء خاص است. ماده ۹۴۵ قانون مدنی مقرر می دارد: اگر مردی در حال مرض زنی را عقد کند و در همان مرض قبل از دخول بمیرد، زن از او ارث نمی برد. لیکن اگر بعد از دخول یا بعد از صحت یافتن از آن مرض بمیرد، زن از او ارث می برد. این ماده برای جلوگیری از سوءاستفاده احتمالی از وضعیت بیماری مرد و ازدواج به منظور کسب ارث پیش بینی شده است. اگر مرد پس از عقد و قبل از دخول، به دلیل همان بیماری فوت کند، زن از او ارث نمی برد. اما اگر دخول صورت گیرد یا مرد از آن بیماری بهبود یابد و سپس فوت کند، حق ارث زن برقرار خواهد بود.

۵. میزان ارث مرد از زن در صورت فوت زن

برای تکمیل بحث ارث بری زوجین و ارائه یک دیدگاه جامع تر، لازم است به سهم الارث مرد از همسر متوفی خود نیز اشاره شود. مقایسه این دو وضعیت، تفاوت های موجود در قانون ارث ایران را روشن تر می سازد:

• در صورت داشتن فرزند: اگر زن متوفی دارای فرزند (چه از همسر فعلی و چه از همسران قبلی) یا نواده باشد، شوهر یک چهارم (۱/۴) از کل اموال زن را به ارث می برد.
• در صورت نداشتن فرزند: اگر زن متوفی هیچ فرزند یا نواده ای نداشته باشد، شوهر یک دوم (۱/۲) از کل اموال زن را به ارث می برد. در این حالت، اگر زن وارث دیگری (مانند پدر و مادر یا خواهر و برادر) نداشته باشد، مابقی اموال (یک دوم دیگر) نیز به شوهر خواهد رسید و شوهر تمام ترکه را تملک می کند.

با مقایسه این میزان با سهم الارث زن، مشخص می شود که سهم الارث مرد از زن متوفی در هر دو حالت (با فرزند و بدون فرزند) بیشتر از سهم الارث زن از مرد متوفی است. این تفاوت در قانون ارث ایران، برگرفته از مبانی فقهی و تفاوت در مسئولیت های مالی و اجتماعی تعریف شده برای زن و مرد است.

۶. وضعیت ارث زن در صورت طلاق (موارد استثنایی ارث بردن زن مطلقه)

همانطور که پیش تر اشاره شد، در حالت کلی پس از طلاق و اتمام عده، رابطه توارث بین زن و شوهر از بین می رود. اما قانون مدنی، به منظور حمایت از حقوق زن در شرایط خاص، استثنائاتی را نیز در نظر گرفته است که در آن ها، زن مطلقه همچنان می تواند از همسر سابق خود ارث ببرد:

طلاق رجعی

طلاق رجعی، نوعی از طلاق است که در مدت عده، شوهر حق رجوع به زن را دارد و با رجوع، رابطه زوجیت مجدداً برقرار می شود. ماده ۹۴۳ قانون مدنی مقرر می دارد: اگر شوهر زن خود را به صورت رجعی مطلقه کرده و در زمان عده فوت کند، زن از اموال شوهر ارث می برد. دلیل این حکم آن است که در طلاق رجعی، تا پایان مدت عده، رابطه زوجیت به طور کامل قطع نشده و آثار آن، از جمله توارث، همچنان باقی است. اما اگر فوت شوهر بعد از انقضای مدت عده طلاق رجعی رخ دهد، یا اگر طلاق از نوع بائن باشد (که حق رجوع وجود ندارد)، زن از مرد در صورت فوت هیچ ارثی نمی برد.

طلاق در مرض منجر به فوت (ماده ۹۴۴ قانون مدنی)

این مورد یکی از مهمترین استثنائات است و به حمایت از زن در شرایطی می پردازد که مرد به قصد محروم کردن زن از ارث، او را در دوران بیماری طلاق می دهد. ماده ۹۴۴ قانون مدنی بیان می کند: اگر شوهر در زمانی که به مرضی مبتلا است و به واسطه آن مرض فوت می کند، زن را طلاق دهد و در ظرف یک سال از تاریخ طلاق به علت همان مریضی بمیرد، زن از او ارث می برد، حتی اگر طلاق به صورت بائن باشد، به شرط آنکه زن در طول این یک سال شوهر نکرده باشد.

برای اعمال این ماده، شرایط زیر لازم است:

• مرد در زمان طلاق، مبتلا به مرضی باشد که منجر به فوت او شده است.
• فوت مرد باید در ظرف یک سال از تاریخ طلاق و به علت همان مرض رخ دهد.
• زن در طول این یک سال، مجدداً ازدواج نکرده باشد.

هدف از این ماده، مقابله با سوءاستفاده از حق طلاق برای محروم کردن زن از ارث است. در صورت احراز این شرایط، حتی اگر طلاق از نوع بائن باشد، زن از شوهر سابق خود ارث خواهد برد.

همچنین، همانند ماده ۹۴۵ که به عقد در مرض منجر به فوت اشاره دارد، اگر مردی در حال مرض زنی را عقد کند و در همان مرض قبل از دخول بمیرد، زن از او ارث نمی برد. اما اگر بعد از دخول یا بعد از صحت یافتن از آن مرض بمیرد، زن از او ارث خواهد برد. این موارد، ظرایف قانونی هستند که در پرونده های ارث اهمیت بالایی دارند و نیازمند بررسی دقیق توسط وکیل متخصص می باشند.

سوالات متداول

میزان ارث زن از شوهر در صورت تعدد زوجات چگونه است؟

مطابق ماده ۹۴۲ قانون مدنی، چنانچه مرد متوفی دارای دو یا چند همسر دائمی باشد، سهم الارث کلی زوجه (که در صورت داشتن فرزند یک هشتم و در صورت نداشتن فرزند یک چهارم است) به طور مساوی بین تمام همسران دائمی او تقسیم می شود. به عنوان مثال، اگر مرد دارای فرزند باشد و دو همسر دائم داشته باشد، یک هشتم کل ترکه بین این دو همسر به تساوی تقسیم خواهد شد (یعنی هر یک سهم یک شانزدهم). این موضوع مشروط بر آن است که همسران در عقد دائمی باشند و در هنگام فوت مرد نیز رابطه زوجیت برقرار بوده باشد.

آیا جنین که زنده متولد شود و فورا بمیرد، ارث می برد؟

بله، بر اساس قانون مدنی، برای ارث بردن، صرف زنده متولد شدن کافی است. حتی اگر جنین برای لحظه ای کوتاه (مانند یک گریه یا تنفس) زنده متولد شود و سپس فوت کند، ارث خواهد برد. البته ارث بری جنین، مشروط به این است که نطفه آن در زمان فوت مورث منعقد شده و زنده نیز متولد شود.

دادگاه صالح برای رسیدگی به امور ارث کدام است؟

دادگاه صالح برای رسیدگی به امور مربوط به ارث، از جمله صدور گواهی انحصار وراثت، تقسیم ترکه، و دعاوی مرتبط با آن، دادگاه عمومی حقوقی محل آخرین اقامت متوفی است.

آیا کسی می تواند وراث خود را از ارث محروم کند؟

خیر، بر اساس قوانین ایران، مسئله ارث پس از فوت شخص موضوعیت پیدا می کند و جنبه آمری دارد. هیچکس نمی تواند با وصیت یا هر اقدام دیگری، ورثه قانونی خود را به طور کامل از ارث محروم کند. البته شخص می تواند تا یک سوم اموال خود را وصیت کند که این وصیت در چارچوب قانون معتبر است، اما نمی تواند سهم الارث قانونی ورثه را نفی کند.

آیا فرزندخوانده ارث می برد؟

خیر، بر اساس قانون مدنی ایران، فرزندخوانده از والدین خوانده خود ارث نمی برد، زیرا رابطه نسبی خونی (که مبنای ارث است) بین آن ها وجود ندارد. فرزندخوانده تنها در صورتی از والدین خوانده ارث می برد که از طریق وصیت، سهمی برای او در نظر گرفته شده باشد (البته تا سقف یک سوم اموال).

چگونگی محاسبه یک هشتم ارث زن از اموال غیرمنقول؟

همانطور که در قانون جدید ارثیه زن ذکر شد، زن از قیمت اموال غیرمنقول (عرصه و اعیان) ارث می برد، نه از عین آن ها. برای محاسبه این سهم، ابتدا باید اموال غیرمنقول توسط کارشناس رسمی دادگستری قیمت گذاری شوند. سپس، یک هشتم یا یک چهارم (بر اساس داشتن یا نداشتن فرزند) از این قیمت کل، به عنوان سهم الارث زن محاسبه و به او پرداخت می شود. ورثه باید این مبلغ را به زوجه پرداخت کنند. در صورت امتناع، زن حق استیفا از عین اموال را خواهد داشت.

اگر ورثه از پرداخت سهم زن امتناع کنند، چکار باید کرد؟

در صورتی که سایر ورثه از پرداخت سهم زوجه از قیمت اموال غیرمنقول (عرصه و اعیان) امتناع ورزند، زن می تواند با مراجعه به دادگاه، از حق استیفا خود استفاده کند. این حق به زوجه اجازه می دهد که درخواست فروش آن اموال غیرمنقول را به دادگاه تقدیم نماید تا پس از فروش، سهم او پرداخت شود. در برخی موارد و با حکم دادگاه، زوجه حتی می تواند به نسبت سهم خود، تملک عین اموال غیرمنقول را مطالبه کند.

نتیجه گیری و توصیه های پایانی

اصلاحات اعمال شده در قانون جدید ارثیه زن، به ویژه در ماده ۹۴۶ قانون مدنی، گامی مهم در جهت اعتلای حقوق مالی زنان در ایران محسوب می شود. این تغییرات، محدودیت های گذشته را که زن را صرفاً به ارث بردن از اموال منقول محدود می کرد، برطرف نموده و حق ارث بری از قیمت اموال غیرمنقول (عرصه و اعیان) را برای او به رسمیت شناخته است. این تحول، توانمندی مالی زنان بیوه را بهبود بخشیده و عدالت بیشتری را در فرآیند تقسیم ترکه برقرار می سازد.

با این حال، پیچیدگی های حقوقی مربوط به ارث و میراث، به ویژه در مواردی که با تعدد ورثه، انواع اموال، یا موانع ارث همراه هستند، بسیار زیاد است. هرگونه سهل انگاری یا عدم آگاهی دقیق از مقررات می تواند منجر به تضییع حقوق ذی نفعان شود. از این رو، اکیداً توصیه می شود در هر مرحله از پرونده های ارث و میراث، به ویژه در محاسبه سهم الارث، تعیین اموال، و پیگیری مطالبات، از مشاوره و خدمات یک وکیل متخصص در امور ارث بهره مند شوید. وکلای مجرب با تسلط کامل بر قوانین و رویه های قضایی، می توانند راهنمایی های دقیق و کارآمدی ارائه دهند و از حقوق موکلان خود به بهترین نحو دفاع کنند.