عوامل گوناگونی سلامت چشم ما را تهدید می‌کند؛ چشم پزشکان هم مناسب با نوع درگیری سیستم بینایی با این خطرات از روش‌های مختلفی برای درمان بهره می‌گیرند. هدف نهایی همه تلاش ها هم این است که بیماری برطرف شود و کیفیت بینایی افراد در مناسب ترین حالت ممکن قرار گیرد. یکی از این روش های درمانی، عمل جراحی ویترکتومی است که در این بخش تا حد ممکن با زوایای گوناگون آن آشنا می شوید. برای جراحی پلک دراصفهان به کلینیک سینایار اصفهان مراجعه کنید. جهت اطلاع از کلینیک صدف روی لینک ضربه بزنید.
ویترکتومی چیست؟
ویترکتومی یکی از جراحی های چشمی است که برای درمان برخی اختلالات شبکیه و زجاجیه به‌کار می رود. به احتمال قوی می دانید شبکیه بافت حساس به نوری است که در قسمت عقب کره چشم قرار دارد؛ زجاجیه هم ماده ای شفاف و ژله ای است که بخش میانی چشم را پر می کند. در جراحی ویترکتومی به دلیل مشکلات پدید آمده، زجاجیه تخلیه شده و چشم پزشک محل آن را با محلول مخصوصی جایگزین می‌کند.
شایع‌ترین علل نیاز به جراحی ویترکتومی
هر فردی که چشم پزشک علائم زیر را در چشم هایش تشخیص دهد، کاندید جراحی ویترکتومی خواهد بود:
- رتینوپاتی دیابتی (به ویژه اگر خونریزی و کشیدگی بر روی شبکیه وجود داشته باشد)
- برخی از موارد جداشدگی شبکیه
- عفونت بخش های داخلی کره چشم
- جراحت شدید چشم
- چروک شدگی ماکولا (ناحیه مرکزی شبکیه)
- مشاهده سوراخ در ماکولا
- بروز برخی اختلالات بعد از جراحی کاتاراکت
روند درمان از طریق ویترکتومی
- طی جراحی ویترکتومی، خون یا باقی مانده های ناشی از عفونت یا التهاب که می تواند باعث مسدود شدن مسیر نور تا شبکیه یا محو شدن تصویر بر روی شبکیه گردد، خارج می‌شود. این روش درمانی اغلب باعث بهبود بینایی یا تثبیت آن خواهد شد.
- بافت آسیب دیده‌ای که ممکن است باعث جابه‌جایی، چروک خوردگی یا از هم گسیختگی شبکیه شده باشد نیز با جراحی ویترکتومی خارج می شود. در صورتی که بر اثر این مشکل، شبکیه در محل اصلی خود قرار نداشته باشد، بینایی کاهش می‌یابد.
- با این روش همچنین می توان جسم خارجی را که به دنبال ضربه در داخل چشم گیر افتاده خارج کرد. اگر این نوع اجسام خارج نشوند در اغلب موارد سیستم بینایی دچار آسیب می شود.
عوارض شایع و احتمالی
همه عمل های جراحی ممکن است عوارضی داشته باشند؛ در جراحی ویترکتومی میزان این عوارض نسبت به مزایای عمل بسیار کم است. در ادامه به عوارض شایع این جراحی اشاره می‌کنیم:
- عفونت
- خونریزی
- جداشدگی شبکیه
- ضعف بینایی
- افزایش فشار چشم
- افزایش سرعت شکل گیری کاتاراکت
توجه: اگر چه در موارد نادر، مدت کوتاهی بعد از جراحی ویترکتومی، کاتاراکت پیشرفت می‌کند ولی در بیماران سالخورده پیشرفت کاتاراکت اغلب بعد از چند ماه روی می دهد.
میزان بهبودی بینایی
میزان قدرت بینایی بعد از جراحی ویترکتومی به متغیرهای متعددی وابسته است، به خصوص در مواردی که قبل از انجام ویترکتومی، بیماری چشمی باعث آسیب دائمی به شبکیه شده باشد. در این مورد جراح چشم پزشک پس از معاینه و با توجه به شرایط بیمار، در مورد احتمال و میزان بهبود بینایی توضیحات لازم را به وی ارائه می دهد.
مراحل درمان با ویترکتومی
چشم پزشک پس از معاینه و تشخیص لزوم انجام جراحی ویترکتومی، در مورد انتخاب روش ارجح بیهوشی (موضعی یا عمومی) تصمیم خواهد گرفت. با توجه به نوع بیهوشی ممکن است بیمار یک شب در بیمارستان بستری شود. قبل از انجام جراحی و درصورت لزوم، بیمار تحت معاینات بالینی هم قرار می گیرد و برای این منظور باید آمادگی لازم را داشته باشد. همکاران ما اطلاعات و راهنمایی های لازم را در اختیار بیماران محترم قرار می‌دهند.
مدت زمان جراحی ویترکتومی بسته به شرایط بیمار از ۲۰ دقیقه تا چندین ساعت متغیر است. در برخی موارد هم ممکن است چشم پزشک درمان های دیگری را به‌صورت همزمان انجام دهد که می‌تواند شامل ترمیم جداشدگی شبکیه یا خارج کردن عدسی کدر شده چشم (درمان کاتاراکت) باشد.
هنگام جراحی و به منظور دستیابی به حداکثر میزان بینایی، چشم پزشک یک یا چند مورد از موارد زیر را انجام خواهد داد:
- خارج کردن تمام زجاجیه کدر شده
- خارج کردن بافت آسیب دیده و تلاش برای برگرداندن شبکیه به محل اصلی خود
- خارج کردن جسم خارجی که داخل چشم باقی مانده
- درمان با لیزر برای کاهش احتمال خونریزی در آینده یا رفع از هم گسیختگی شبکیه
- جایگزین کردن گاز یا هوا به جای زجاجیه برای کمک به باقی ماندن شبکیه در محل مناسب
- جایگزین کردن روغن سیلیکون به جای زجاجیه (که به طور معمول نیاز به جراحی جداگانه دارد)
- همچنین در مواردی با تشخیص جراح چشم پزشک می‌توان از وسایل بسیار ظریفی برای جراحی ویترکتومی بهره برد. با استفاده از این تجهیزات، دیگر نیازی به زدن بخیه برای ترمیم محل ورود وسایل جراحی به داخل چشم نیست؛ همچنین جراحی در زمان کوتاه تری انجام می شود و میزان درد پس از عمل به حداقل می رسد.
- پس از جراحی
- احتمال وقوع درد یا احساس ناراحتی بعد از جراحی ویترکتومی قابل انتظار است.
- بعد از عمل، استفاده از محافظ چشمی (شیلد) برای مدت کوتاهی توصیه می‌شود.
- در مورد استفاده از قطره چشمی و زمان از سر گرفتن فعالیت های روزانه، چشم پزشک با بیمار صحبت خواهد کرد.
- توجه داشته باشید رعایت نکات توصیه شده توسط چشم پزشک (به‌ویژه در مورد نحوه قرارگیری سر در وضعیت خاص) بسیار مهم و ضروری است آن چنان که عدم توجه به این موضوع می تواند موجب شکست درمان شود.
- تا زمان خروج حباب های گاز، پرواز با هواپیما یا مسافرت به ارتفاعات ممنوع است زیرا افزایش سریع ارتفاع می تواند منجر به افزایش خطرناک فشار چشم شود.
- در مواردی که از روغن سیلیکون استفاده می شود، لازم است بیمار به طور منظم و در فواصل معین تحت معاینه قرار گیرد زیرا ممکن است در طول زمان، روغن سیلیکون موجب بروز مشکلاتی شود و خارج کردن روغن در اسرع وقت ضروری باشد.