حالِ تنها موزه فلسطین خوب است؟

به گزارش پرتال پارسی، حدود ۱۹ سال از گشایش موزه هنرهای معاصر فلسطین، به عنوان موسسه‌ای وابسته به فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران می‌گذرد. این موزه که از آن به عنوان موزه‌ای ویژه برگزاری نمایشگاه‌های جهان اسلام نام برده می‌شود مرداد ماه سال ۱۳۸۵ با همکاری هنرمندانی از ایران و فلسطین راه‌اندازی شد تا به قولی یاد هنر مقاومت را زنده نگه دارد؛ ساختمانی با حدود ۷۰۰ متر مربع مساحت که در ضلع شمال غربی تقاطع خیابان مظفر و بزرگمهر تهران قرار گرفته است. 

این ساختمان با هشت نگارخانه‌ تو در توی خود یکی از تنها موزه‌های جهان است که با نام فلسطین، آثار مرتبط با هنر مقاومت را به نمایش می‌گذارد. ساختمانی که با ورود به خیابان سنگ فرش برادران مظفر می‌توان به آن دسترسی پیدا کرد. 

مجید شاه‌حسینی، که در حال حاضر رییس فرهنگستان هنر است در جلسه شورای هنر شورای عالی انقلاب فرهنگی که آذرماه سال ۱۴۰۲ برگزار شد، به اهمیت موزه هنرهای معاصر فلسطین اشاره کرده و گفته بود: «موزه هنرهای معاصر فلسطین سال ۱۳۸۵ راه‌اندازی شد و تنها موزه‌ای است که به فلسطین اختصاص دارد و آثاری از هنرمندان فلسطین در موزه نگهداری می‌شود. نمایشگاه‌ها و برنامه‌های هنری متعددی با مضامین فلسطین، مقاومت، انقلاب و دفاع مقدس نیز به طور مستمر در موزه برگزار شده است.»

سال ۱۳۸۳ شهردار وقتِ تهران علی سعیدلو این ساختمان را در اختیار فرهنگستان هنر قرار داد؛ ساختمان با نام اندیشه بنایی قدیمی بود که پس از بازسازی، با نام سرای اندیشه و به عنوان مرکزی فرهنگی مورد بهره‌برداری اما فرهنگستان هنر، تغییراتی اساسی در ساختمان ایجاد کرد تا بنا به موزه دائمی تغییر کاربری پیدا کند. 

این موزه از آن پس، نمایشگاه‌هایی را در حوزه هنر مقاومت برپا کرده است. به عنوان مثال موزه‌ هنرهای معاصر فلسطین از روزهای گذشته میزبان نمایشگاه عکس و پوسترهای «خروش ملت‌ها» شده است. در همین ارتباط فرهنگستان هنر، حدود ۴۰ قطعه عکس از حامیان مردم غزه در شهرهای مختلف جهان را که تظاهرات اعتراضی برپا کردند به نمایش گذاشته است؛ این نمایشگاه آن‌طور که فرهنگستان هنر اعلام کرد ۱۸ فروردین ماه افتتاح شده و قرار است تا ۱۲ اردیبهشت از ساعت ۱۰ تا ۱۶ هر روز، به‌جز پنجشنبه‌ها و روزهای تعطیل، برپا باشد. 

با این حال برخی هم معتقدند که نسبت به شیوه عملکرد کلی این موزه انتقاداتی وارد است و با توجه به امکاناتی که به آن اختصاص داده شده و فضایی که در اختیار دارد باید پویاتر و فعال‌تر از آنچه که در سال‌های اخیر دیده شده، عمل کند. موززه هنرهای معاصر فلسطین می‌تواند مکانی برای تعامل بیشتر هنرمندان ایرانی با هنرمندان فلسطینی باشد، آثاری از آنها را به نمایش بگذارد و حتی در روزهای جنگ نگاه‌دارنده میراث فرهنگی و آثار هنری فلسطینیان باشد.

اما شهریور ماه سال ۱۴۰۱ رییس وقت فرهنگستان هنر طی اظهاراتی از چالشی جدی بر سر راه موزه هنرهای معاصر فلسطین خبر داد؛ به طوری که مشخص شد شهرداری تصمیم گرفته است بنای این موزه را پس بگیرد. 

در این سال‌ها آنطور که بیان شده، شهرداری تهران که بنای این ساختمان متعلق به آن است، بارها تصمیم به تخلیه این مکان گرفته است. در آخرین روایات از کش و قوس‌های تخلیه شدن یا نشدن این موزه، گفته شد که دستور تخلیه این موزه به‌ طور جدی تا روز شنبه ۲۰ خرداد سال گذشته (۱۴۰۲) داده شده بود، با این حال دیگر بار با اقدامات و گفت‌وگوهایی که صورت گرفت، موزه فلسطین در این مکان باقی ماند؛ البته در این رابطه گفته شد که شهرداری دستور تخلیه موزه هنرهای معاصر فلسطین را نداده بود و یکی از شهرداری‌های منطقه، بدون هماهنگی با شهرداری کل این اقدام را انجام داده‌ و احتمالا شهرداری تهران نیز این وظیفه را در قبال موزه هنرهای فلسطین دارد که یک ساختمان را در اختیار آن قرار دهد.

همچنین گفته شده بود: «تمام تابلوها و اسباب موزه فلسطین که تخلیه شده بود، به موزه بازگردانده شده و این مکان همچنان به عنوان موزه هنرهای معاصر فلسطین به کار خود ادامه خواهد داد.»

با این وجود که موزه‌ هنرهای معاصر فلسطین در نهایت در ساختمان اندیشه پابرجا ماند اما به نظر می‌رسد که با گذشت نزدیک به دو دهه از فعالیتش، بنای موزه‌ و معماری آن، برای بعضی بازدیدکنندگان جالب تر از سایر جنبه‌هایش بوده باشد؛ البته این کم‌فروغی در استقبال، احتمالا نه به دلیل محتوای آثار که در ارتباط با شیوه برنامه‌ریزی برای نمایشگاه‌ها باشد. طراحی و معماری این ساختمان برعهده مهندس موسوی بود و با تغییرات اساسی و مناسب با سازه، برای کاربری موزه‌ای دائمی انجام شد؛ حال در سرسراهای هشت گالری موزه طاق و قوس‌های معماری ایران و مؤلفه‌های شاخص در طراحی نگارخانه‌های صبا، آیینه و خیال دیده می‌شود که پیوندی میان این چند موزه را ایجاد کرده است. 

موزه هنرهای معاصر فلسطین از مکان‌های فرهنگی و هنری مرکز شهر تهران است که در دو دهه اخیر برگزاری نمایشگاه‌های جهان اسلام را در دستور کار داشته است و در بدو تأسیس موزه گفته شد که ۶۵ اثر از آثار هنرمندان برجسته خریداری شده که اغلب متعلق به بهترین نقاشان رانده شده از سرزمین مادری و مقیم در کشورهای سوریه، لبنان و اردن هستند.

نمایشگاه‌ «خروش ملت‌ها»، نمایشگاه قرآنی «کتابت وحی»، نمایشگاه آثار نقاشی هنرمندان فلسطینی با عنوان «نقش قدس» و نمایشگاه خوش‌نویسی و نقاشی‌خط با عنوان «خط خُطوه» از جمله فعالیت‌های اخیر این مکان فرهنگی و هنری بوده که در قالب نمایشگاه برگزار شده است؛ با این وجود همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره شد، برخی مخاطبان این موزه معتقدند، در شرایط فعلی باید بیش از پیش به برنامه‌های هنری با مضامین فلسطین، مقاومت، انقلاب و دفاع مقدس پرداخته شود.

انتهای پیام