باستان شناسان شناسایی و مستندنگاری غار ـ دژ دیوخانه در دره بَندِبُن چهاردانگه مازندران را آغاز کردند. آنها این غار ـ دژ را زمره شگفت انگیزترین و اسرارآمیزترین سازه های باستانی ایران توصیف می کنند که دیرنگی آن دست کم تا دوره اشکانی گمان زده شده است.
به گزارش پرتال پارسی بنابر آنچه روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری اعلام کرده است پژوهش های میدانی باستان شناسی دره بَندِبُن چهاردانگه مازندران با محوریت «شناسایی و مستندنگاری غار ـ دژ دیوخانه» و با مجوز این پژوهشگاه آغاز شده است.
سامان توفیق سرپرست هیأت باستان شناسی مستقر در دره بَندِبُن گفت: حوزه جغرافیایی این پژوهش استان مازندران شهرستان ساری بخش چهاردانگه منطقه نرماب دوسر دره بَندِبُن است که رشته کوه های شاه دژ شهریارگر (شهریارکوه) و رشته کوه باستانی کوه قارن این گستره را مانند یک دژ در بر گرفته اند.
این باستان شناس افزود: از برجسته ترین محوطه های شناسایی شده این منطقه تا اکنون می توان به غار ـ دژ دیوخانه غار دِزخانه دژ سوته رجه (قلعه گردن) قلعه با عمارت قاجاری کوشک یا دروازه خانه بقایای چند گورستان باستانی ـ تاریخی روستای متروکه نِپِنی و بقایای راه باستانی بَندِبُن به سعیدآباد اشاره کرد که بخشی از مسیر ارتباطی کهن دامغان به ساری و تبرستان بود.
سرپرست هیأت باستان شناسی دره بَندِبُن افزود: دیوخانه یک سازه با نما و پلان منحصربفرد با پوشش خرپشته ای مشابه گورخانه های هلنیستی ـ رومی است که در دیواره کوه در بلندایی دور از دسترس و سراشیب به شیوه مهرازی گورخانه های هخامنشی با بکارگیری روش دستکند و نیز ساخت مایه های سنگ گچ و ساروج ساخته شده است. از این نگاه پس از غار ـ دژ اِسپَهبَدان در سوادکوه باید آن را در زمره شگفت انگیزترین و اسرارآمیزترین سازه های باستانی ایران دانست. ارائه دیدگاه درست در مورد زمان ساخت و کاربری این سازه نیازمند به پژوهش های تکمیلی در ادامه است ولی وجود تاق های بیضی دیرینگی این سازه را دست کم تا دوره اشکانی جلو می برد.
این باستان شناس ادامه داد: در دهه ۸۰ هنگام شناسایی و بازدید از قلعه گردن بندبن به دیوخانه برخوردیم و شناسایی و بازدیدی از آن صورت گرفت ولی به دلیل شرایط ویژه این اثر فقدان پشتوانه حفاظتی لازم و عدم ثبت ملی آن صلاح بود از انتشار هرگونه خبر و رسانه ای کردن آن پرهیز شود و در طرح پژوهشی جامعی که نخستین بار برای شناسایی و بررسی باستان شناسی غار ـ دژهای رشته کوه البرز در سال ۱۳۹۴ ارائه کرد تصویر و مشخصات این سازه را هم در کنار دیگر آثار همچون غار ـ دژ اِسپَهبَدان قرار داد ولی بنا به محدودیت اعتبارات و … تنها با انجام پژوهش بر یک مورد از این آثار یعنی غار ـ دژ اِسپَهبَدان موافقت شد و تا آن زمان به جز شماری از سنگ نوردان و جویندگان گنج که بخش هایی از کف سازه را آشفته ساخته اند هیچ پژوهشگری از وجود چنین سازه ای با خبر نبوده و به جز داده های نگارنده تا اکنون هیچ گزارش علمی و دقیقی از شناسایی و پژوهش باستان شناسی و مهرازی آن در دست نیست.
انتهای پیام